Tot juni doet de Beursschouwburg geregeld het licht uit. Tijdens de Blackout Sessions kan een publiek een plaat in volstrekte duisternis beluisteren. Voor u begint te foeteren op de Turteltaks: niet om energie te besparen, wel voor de muzikale ervaring.

Wanneer luisterde u voor het laatst écht intens naar muziek? We bedoelen niet die keer dat u onder de douche danste op uw lievelingsnummer, in de file mee kweelde met de radio, of zelfs niet die keer dat u met een glas wijn in de zetel de tekst meelas in het cd-boekje. We bedoelen een focus van honderd procent, op de muziek en niets meer.

Bij ons is het van woensdag geleden, toen de Blackout Sessions van de Brusselse Beursschouwburg trakteerden op een luistersessie van Front by front, de vierde plaat van de Belgische newwavers Front 242, uit 1988. Tegelijk kwamen we tot de conclusie dat we voordien nog maar zelden zo toegewijd geluisterd hadden.

Het concept is simpel: een gratis evenement waarbij mensen samen naar een plaat luisteren in absolute duisternis. ‘Het Schaarbeekse cultuurcentrum Atelier 210 is er een dik jaar geleden mee begonnen, met klassieke platen als Catch a fire van

Bob Marley of Illmatic van Nas’, legt Beurrschouwburgprogrammator Vincent Tetaert uit. ‘ Soms kwam er 300 man voor opdagen. Wij en Le Vecteur uit Charleroi hebben er nu ook onze schouders onder gezet, want we vonden het een goed idee om verdieping te bieden.’

Dat lijkt vreemd, want naar een plaat luisteren in het donker kan toch ook gewoon thuis? ‘Dat doe ik al genoeg’, zegt Steven (44). ‘Ik ben hier omdat ik een grote fan van Front 242 ben, en omdat dit me een geweldig unieke setting leek.’ Intussen sijpelen we de karig verlichte zaal binnen. ‘ We gaan vooraan zitten’, grapt iemand. ‘ Daar hebben we beter zicht.’

Tetaert wandelt naar een draaitafel die voor de zitjestribune staat opgesteld, met een vinylhoes onder de arm. Er volgt een korte inleiding die Front 242 kadert als ‘een grote invloed op de huidige dancescene, en de basis voor bands als The Prodigy en Massive Attack’. En een niet onbelangrijke slotbemerking: ‘Als u panikeert: er zijn vier uitgangen. In de nok zit een technieker klaar om het licht aan te steken, en aan weerszijden van de tribune zitten vrijwilligers met zaklampen. Normaal is het niet toegestaan om een volledige blackout te doen in een theater, maar na maanden onderhandelen met onze veiligheidscoördinator zijn we op deze tussenoplossing geland.’

Dan laat Tetaert de naald in de groef vallen en gaat het licht uit. Meteen heerst duisternis van het soort waarvan we moeten toegeven: zo donker krijgen we het thuis nooit, met straatlampen waartegen geen Ikea-gordijn opgewassen is. Het is een confrontatie met hoe zelden het in ons leven echt pikdonker is – en al helemaal met hoe zelden we in zo’n situatie 40 minuten geconcentreerd zijn. Met effect, want ge- speend van andere prikkels merken we effecten, ritmes en patronen op die we anders nog niet gehoord hadden.

En toch: terwijl het duister ons ‘ Im Rhythmus bleiben’ toebijt over kille drumcomputers, haalt iemand een rij voor ons haar smartphone boven. Helblauw schijnsel verlicht haar gezicht – plots is de magie van de duisternis verbroken. Als we haar er achteraf naar vragen, schrikt Valeria (41) zelf. ‘ Ik kreeg een bericht en in een reflex nam ik mijn gsm. Ik dacht meteen: wat doe ik nu? Want ik zou het zelf niet appreciëren als iemand anders dat deed. Maar ik dacht wel: foert, ik ga het toch lezen.’

Zo is de Blackout Session een goeie no smartphone- oefening. ‘ Het is de antipode van hoe we tegenwoordig naar muziek luisteren’, zegt Tetaert. ‘ Veel mensen beleven concerten tegenwoordig erg vluchtig, en zien het vooral als evenement, niet als ervaring. Zo verlies je veel. Hier zit je in een groep met onbekenden, in een donkere zaal die je niet kent. Dus blijf je 40 minuten stilzitten en verhindert de sociale druk je te praten, je smartphone te nemen, naar de bar te gaan. Je kan alleen maar met de muziek bezig zijn.’

Al is het donker niet even genadig voor elke plaat, zegt Tetaert. ‘Het belangrijkste is dat er een narratief in zit, anders is het moeilijk om de aandacht vast te houden. Bijvoorbeeld: een plaat van Raketkanon zou de test overleven, Compact Disk Dummies niet. Dat is geen kwaliteitsoordeel: het is gewoon een andere manier van muziek maken.’ Ondergaan de komende maanden nog de test: onder andere Straight outta Compton van NWA (7/2, Vecteur), Looking for Saint Tropez van Telex (15/3, Beursschouwburg) en Protection van Massive Attack (28/3, Atelier 210).

En dan schuift de naald traag van het vinyl en knippen de lichten aan. Terwijl onze pupillen herkalibreren, zien we Front 242-kernlid Patrick Codenys in het publiek. Wat hij ervan vond? ‘Bij een concert kijk je voorwaarts, dus heb je het gevoel dat het geluid van daar komt. Maar in het duister heb je een 360 graden-ervaring: dat is bijzonder interessant.’ Hij lacht. ‘Misschien moet ik onze lichtman wel zijn C4 geven.’