Ook Afrika moet het klimaat redden
Op een klimaattop in Kenia komen deze week 48 Afrikaanse landen samen om het continent te ‘vergroenen’. Maar de bouw van nieuwe steenkoolcentrales zal verhitte debatten uitlokken.
Geen enkel continent lijdt meer onder de gevolgen van de klimaatverandering dan Afrika. De opwarming van de aarde veroorzaakt frequentere en extremere droogtes in OostAfrika, terwijl een stijgende zeespiegel vruchtbare rivierdelta’s blank zet. Afrika kampt sinds mensenheugenis met hongersnoden, maar droogtes en overstromingen zetten oogsten op de helling. Door hun afhankelijkheid van landbouw en ondermaatse infrastructuur zijn Afrikanen amper gewapend om die extremere weersveranderingen op te vangen. Het met voorsprong armste werelddeel is volgens de Verenig de Naties ook het meest kwetsbare.
Nog meer dan de rest van de wereld heeft Afrika er belang bij om de uitstoot van broeikasgassen te doen dalen en de klimaatverandering af te remmen. Daarom komen deze week de vertegenwoordigers van 48 Afrikaanse landen in de Keniaanse hoofdstad Nairobi bijeen voor een Afrikaanse klimaattop, georganiseerd door het Climate Technology Centre and Network van de VN. Het doel: een brug slaan tussen de ontwikkelingslanden onderling, zodat ze groene technologie en kennis kunnen delen, zegt voorzitter Jukka Uosukainen. Meer dan 400 technologiebedrijven schuiven mee aan tafel.
Zonnigste continent
De Afrikanen treft nochtans weinig schuld voor de opwarming van de aarde. Terwijl andere werelddelen in ijltempo industrialiseerden en grote hoeveelheden CO2 de atmosfeer hebben ingejaagd – en dat nog steeds doen – bleef Afrika achter. Ook vandaag is het zwarte continent, met een zesde van de wereldbevolking, is goed voor slechts 7,5 procent van de broeikasgassen. Om die historische verantwoordelijkheid te compenseren, belooft het Westen tijdens de jaarlijkse VNklimaatonderhandelingen steevast geld vrij te maken om de Afrikanen te helpen. Tegen 2050 zou Afrika 100 miljard dollar per jaar nodig hebben om de gevol gen van de klimaatverandering op te vangen, schat de Wereldbank.
Maar hun historische ontwikkelingsachterstand biedt ook kansen, hopen de deelnemers van de klimaattop. Door lessen te trekken uit de fouten van het Westen en te profiteren van de snelle vooruitgang in groene technologie, wil Afrika zijn CO2uitstoot onder controle houden. De uitdagingen zijn enorm, maar het zonnigste continent heeft ook veel potentieel voor zonneenergie. En langs de lange kustlijnen zijn er veel mogelijkheden voor windmolens.
Uitschieters
Toch beloven het verhitte debatten te worden in Nairobi, want niet alle landen kijken naar hernieuwbare energie. De lage emissies van het continent als geheel verdoezelen de uitschieters. ZuidAfrika, bijvoorbeeld, is een van de grootste steenkoolproducenten ter wereld en een grote vervuiler. Hoewel het land tien miljoen inwoners minder telt dan GrootBrittannië, stoot het meer CO2 uit, stipte The Economist aan. En doordat het tropische Zambia op grote schaal bossen platbrandt, overtreffen de emissies als gevolg van landgebruik zelfs die van Brazilië, een notoire ontbosser.
Ook gastheer Kenia mag kritiek verwachten. Het land wil tegen 2020 een steenkoolcentrale van 1 gigawatt bouwen en krijgt daarvoor financiële steun van de Afrikaanse Ontwikkelingsbank. Volgens Akinwumi Adesina, de Nigeriaanse voorzitter van de bank, moet Afrika roeien met de riemen die het heeft. In het aan grondstoffen rijke continent zijn nog meer dan 600 miljoen Afrikanen niet aangesloten op het elektriciteitsnet.
Afrikaanse Ontwikkelingsbank wil weer in steenkool investeren, ondanks protest IMF en Wereldbank
De Afrikaanse Ontwikkelingsbank staat ook op het punt om Senegal en Nigeria te helpen bij de bouw van nieuwe steenkoolcentrales. Met die ambitie breekt ze de rangen met het Internationaal Muntfonds en de Wereldbank. Die hebben investeringen in vervuilende fossiele brandstoffen als steenkool in de ban geslagen. Of dat nobel streven nog lang standhoudt, is maar de vraag. De VS is een belangrijke geldschieter van het IMF, de Wereldbank en de Afrikaanse Ontwikkelingsbank. President Donald Trump wil het beleid opnieuw bekijken.