Hoe groen is uw gemeente?

Elke dag verdwijnt 6 hectare natuur in Vlaanderen. Olen bijvoorbeeld heeft sinds 1997 nog eens 9,64% van zijn totale oppervlakte bebouwd. Daarmee is Olen de koploper in de provincie, net voor Schelle (9,34%) en Zwijndrecht (9,24%). Antwerpen bouwde de voorbije twintig jaar 2,77% bij. Tegen 2040 moet die evolutie afgelopen zijn.

Het Beleidsplan Ruimte van de Vlaamse overheid wil dat gemeentes in 2040 voor elke hectare die ze innemen, er een teruggeven aan de natuur. Die operatie ‘betonstop’ begint nu al. In 2025, na de eerstvolgende gemeentelijke legislatuur, mag er nog maar 3 hectare per dag bijkomen.

Het Beleidsplan vervangt het Ruimtelijk Structuurplan, dat te weinig actiegericht was. De gemeenten krijgen nu meer vrijheid om hun projecten te bepalen. “Dat is goed nieuws voor steden en gemeenten met veel expertise”, zegt Luc Wallays, afgevaardigd bestuurder van Omgeving, het ontwerpbureau voor ruimtelijke planning, stedenbouw en (landschaps)architectuur. “Voor hen was de Vlaamse overheid vaak een vertragende factor. Maar in landelijke dorpen is de ruimtelijke planning soms een bij-jobke van iemand op de technische dienst, zonder de bagage om projecten te ontwikkelen die adequaat inspelen op de noden van de tijd. In zo’n wereld waar iedereen elkaar kent is het ook moeilijker om te weerstaan aan beïnvloeding. Als gemeenten vroeger aan een lokale bedrijfsleider moesten vertellen dat hij niet kon uitbreiden, konden ze dat nog op de Vlaamse overheid steken. Nu zal die niet meer constant over hun schouder meekijken. Het verschil tussen goede en slechte ruimtelijke planning zal nog groter zal worden.”

Interessante oefening

Luc Wallays geeft een concreet voorbeeld van een probleem dat steeds nijpender zal worden. “Gemeenten als Bonheiden en Bornem, nu 70% tot 80% onbebouwd, of Brasschaat, 50% tot 60% onbebouwd, zullen hun oudere villawijken stilaan zien leeglopen. De oudere inwoners zoeken een meer op hun noden afgestemde woonst, in de buurt van alle daarbij horende faciliteiten. Maar daarvoor moeten ze hun villa kunnen verkopen en dat is niet evident. Het zijn vaak enorme en slecht geïsoleerde huizen, gebouwd in een tijd dat energie nog spotgoedkoop was en er veel minder regels waren. De renovatie- kosten zijn vaak nog duurder dan de villa zelf. Wat moeten die gemeenten doen? Afbreken? Herverkavelen? Ze staan voor een interessante oefening.”

Op bovenstaande kaart kunt u zien hoeveel procent van de oppervlakte in uw gemeente of stad onbebouwd is. In de lijstjes vindt u top tienen met de bevolkingsdichtheid en de tevredenheid over natuur en groen.

FOTO RR