GROTER is niet altijd voordeliger

In tegenstelling tot wat u als consument vaak denkt, bent u niet altijd relatief goedkoper gesteld door een product in een grotere hoeveelheid aan te kopen. Wie de prijs per kilo of per liter vergelijkt, zal zien dat meerdere kleine verpakkingen kopen som

Vroeger wist de consument van niks, nu heeft hij alle wapens om prijzen te vergelijken Jorg Snoeck, retailexpert

U kent het wel. U staat in de supermarkt, en omdat een fles cola in uw gezin snel leeg is, koopt u petflessen van 2 liter in plaats van 1-literflessen. Een klein rekensommetje leert dat u zo bij de aankoop van 6 liter cola al 3 euro, oftewel 30 procent, bespaart. Logisch: u koopt minder flessen, en dus ook minder verpakking. Dat principe van ‘hoe groter de hoeveelheid, hoe relatief goedkoper’, geldt voor heel veel producten.

Toch zijn de winstmarges niet altijd zo groot. Een bakje lasagne verde 400 gram van het huismerk in Delhaize kost omgerekend 4,98 euro per kilogram, terwijl de variant van 1 kilogram 4,89 euro kost. Wie dus 2 kilo lasagne wil, kan hoogstens 1,8 procent besparen.

Meer nog, in sommige gevallen zijn we zelfs goedkoper af met meerdere kleine verpakkingen (zie infografiek). Zo is een knijptube mayonaise van Devos Lemmens 90 procent duurder dan de variant in een glazen pot, als we de prijzen omrekenen naar prijs per liter. Maar ook als de verpakking identiek is, is een groter product niet altijd voordeliger. Zo kosten 300 gram Tuckoekjes van Lu bij Carrefour 3,39 euro, terwijl u voor twee verpakkingen van 150 gram 2,42 euro betaalt. De grotere variant is dus 40 procent duurder. U wordt met andere woorden financieel beloond om meer verpakking, en dus ook meer afval, te kopen. Volgen wie kan...

Prijsonderhandelingen

Een telefoontje naar de producenten maakt weinig duidelijk. “We kunnen daarop geen verdere toelichting geven aangezien de consumentenprijzen onder de verantwoordelijkheid van de verschillende retailers vallen”, klinkt het bij Devos-Lemmens. Hetzelfde verhaal bij Coca-Cola, waar opvalt dat een blikje (0,33 cl) relatief goedkoper is dan een petfles van 50 cl. “Elke verpakking heeft zijn plaats in ons assortiment”, zegt Eva Lefevre van Coca-Cola Belgium. “Wij verkopen onze producten aan onze klanten, en die kunnen zelf per verkooppunt de prijs bepalen. Voor ons speelt de verpakking in die prijsonderhandelingen geen rol, maar daarover gaan we geen uitspraken doen.”

Standaardverpakking

Hallo supermarkten? “Wij geven geen details over de kostprijsberekening van concrete producten”, zegt Baptiste Van Outryve van Carrefour. “Wat ik wel kwijt kan, is dat de prijs op het etiket bepaald wordt door verschillende factoren. Onze aankoopprijs speelt natuurlijk de grootste rol, maar er is ook nog de verpakking, de transportkosten en de concurrentie. Aangezien wij de prijzen van de concurrentie dagelijks monitoren, kan de prijs van één specifieke variant van een product verlaagd worden, als enkel dat specifieke product in promotie is bij een concurrent.”

Colruyt verklaart de opvallende kostprijzen door een verschil in standaardisatie. “Het is zo dat de standaardverpakking - en dat kan dus ook het kleinere blik zijn - in de grootste volumes wordt geproduceerd”, zegt Silja Decock van Colruyt. “De volledige keten is daar dan ook op afgestemd, bijvoorbeeld met performantere machines en verpakkingslijnen, waardoor de kostprijs lager komt te liggen. Die standaardverpakking is bovendien ook het populairst bij klanten, waardoor er meer concurrentie heerst. Dat betekent meer promo’s , en zoals u weet reageren we bij Colruyt op de prijszetting van onze concurrenten. Daardoor kan het zijn dat de standaardverpakking relatief goedkoper is dan de grootverpakking.”

Menselijke fout

Bij Delhaize hanteert men wel altijd het principe van ‘hoe groter het product, hoe lager de relatieve kostprijs’. Toch kost een appelencompote met stukken (Materne) van 850 gram er relatief meer dan hetzelfde product in een pot van 600 gram. “Dat is een menselijke fout”, zegt woordvoerder Roel Dekelver. “Al wil ik het zelf niet eens een fout noemen, aangezien wij hier zó veel producten met elkaar vergelijken. Ons uitgangspunt is dat grotere hoeveelheden altijd relatief goedkoper moeten zijn, tenminste als ze in een identieke verpakking zitten. Zoniet zijn er andere invloeden die meespelen. Maar we zetten dit recht.”

Drie liter wijn

Ook retailexpert Jorg Snoeck wijt de opmerkelijke verschillen, net als Colruyt, aan de standaardverpakking. “Stel dat je in de winkel de keuze hebt tussen een fles wijn van 3 liter, en één van 1 liter, beide met kurk”, zegt Snoeck. “Dan zal quasi iedereen die fles van 1 liter nemen, omdat ze 3 liter niet in één keer op krijgen. Die grote fles wordt dus minder gekocht, en wordt duurder om te produceren.” Snoeck raadt de consument dan ook aan om uit te kijken, en om niet blind te vertrouwen op grotere verpakkingen. Kijken naar de prijs per liter, per kilo of per stuk is de boodschap. Die moet trouwens verplicht vermeld worden bij het product, dus u kan uw rekenmachine thuis laten. “Vroeger wist de consument van niks, nu heeft hij alle wapens om prijzen te vergelijken”, zegt Snoeck. “Met enkele muisklikken kan hij de prijzen in alle winkels in

Kies hoeveelheid op uw maat. Verspilling van voedsel heeft een grotere invloed op uw voetafdruk dan uw afvalverbruik

Fatima Boudjaoui,

Fost Plus

z’n buurt online raadplegen. Dat beseffen producenten en supermarkten ook, en daarom wordt er bewust een spel gespeeld met verpakkingen. Zo wil men vermijden dat de consument één op één kan vergelijken. Hoe meer verpakkingen en hoeveelheden, hoe moeilijker het voor de consument immers wordt om te zien wat het voordeligste is.”

Toch raden Bond Beter Leefmilieu (BBL) en Fost Plus aan om, ongeacht de kostprijs, voor de hoeveelheid op uw maat te kiezen. “Verspilling van voedsel heeft immers een grotere invloed op uw voetafdruk dan uw afvalverbruik”, zegt Fatima Boudjaoui van Fost Plus. Als u een product op regelmatige basis koopt, is een bulkverpakking wel ecologischer. “Nog beter is natuurlijk om te winkelen in zero waste shops (winkels zonder verpakkingen,

red.), of te kiezen voor het testproject van Carrefour waar klanten zelf herbruikbare verpakkingen kunnen meebrengen”, zegt Olivier Beys van BBl.

Plastic

Bij de producten met een verschillende verpakking in de infografiek is het overigens opvallend dat de variant met een plastic verpakking telkens relatief duurder is. Heeft plastic een grotere invloed op de kostprijs? Een antwoord ligt niet voor de hand. Bedrijven moeten voor plastic wel een hogere heffing betalen, maar dat kan het grote verschil niet verklaren. Die heffing wordt betaald aan Fost Plus, de organisatie die in ons land instaat voor het ophalen, sorteren en recycleren van huishoudelijk afval. Alle bedrijven die producten op de Belgische markt brengen, zijn onderworpen aan de zogenoemde terugnameplicht. De producent is met andere woorden verantwoordelijk voor de verwerking van de verpakking na consumptie. Het is echter onmogelijk voor bedrijven om dit elk afzonderlijk te organiseren. En dat wordt dus gecompenseerd met een bijdrage aan Fost Plus.

Die bijdrage is gebaseerd op de hoe- veelheid verpakkingen die ze op de markt brengen en de materialen waaruit hun verpakking bestaat. Voor plastic flessen en flacons is dat in 2018 0,3275 euro per kilogram, voor glas 0,0273 per kilo. Concreet: voor één knijptube mayonaise betaalt Continental Foods, de producent van Devos Lemmens, 0,0319 euro aan Fost Plus, voor de glazen pot 0,0077 euro. Op plastic verpakkingen moet dus een grotere heffing betaald worden, maar het verschil is te verwaarlozen.

Zit het verschil dan in de productiekost? “Nee, plastic is net heel goedkoop”, zegt Rob Buurman van Recycling Netwerk Benelux. “Bovendien is het ook lichter dan glas, wat voordeliger is op het vlak van transport.”

Ecodesign

Dat plastic duurder is, lijkt wel een goede zaak voor het milieu. De hoeveelheid plastic in zeeën en oceanen neemt immers jaar na jaar toe. Volgens Fatima Boudjaoui van Fost Plus zijn producenten daar wel mee bezig. “De bedrijfswereld doet heel wat inspanningen om de milieu-impact van producten tijdens hun hele levenscyclus te verminderen. Ik sluit dus ook niet uit dat zij de prijs voor plastic bewust iets hoger leggen, als ze een andere variant hebben. Daarom reiken wij ook een tweejaarlijkse prijs uit aan bedrijven die innovatieve maatregelen nemen op het vlak van ecodesign, waarbij de basisfuncties van verpakkingen gerespecteerd worden, zoals bescherming, transport, het vermelden van verplichte informatie,...” Tot slot nog dit: Eén dag na ons telefoontje verlaagt Delhaize inderdaad de prijs van de grote pot appelencompote van Materne. Die kost nu 1,89 euro, oftewel 2,22 euro per kilo, en dat is inderdaad relatief goedkoper dan de kleinere pot, die omgerekend … 2,23 euro per kilo kost.