Κινεζική κυριαρχία στα ναυτιλιακά δάνεια
Στα 397,84 δισ. δολ. οι χορηγήσεις των 40 μεγαλύτερων χαρτοφυλακίων – Μειώνουν την παρουσία τους ελληνικά, ευρωπαϊκά ιδρύματα
Οι τρεις στις πέντε τράπεζες με τα περισσότερα δάνεια στη ναυτιλία είναι οι κινεζικές Bank of China, ICBC και China Exim. Πρώτη παραμένει η DnB και πέμπτη η KfW.
Στα χαρτοφυλάκια των κινεζικών τραπεζών περνά, αργά αλλά σταθερά, η χρηματοδότηση της παγκόσμιας ποντοπόρου ναυτιλίας. Πρόκειται για μια εξέλιξη που αντικατοπτρίζει τον αυξανόμενο ρόλο της κινεζικής οικονομίας, όχι μόνον διεθνώς, αλλά και στον ιδιαίτερου ελληνικού ενδιαφέροντος αυτόν κλάδο. Την ίδια ώρα οι ελληνικές τράπεζες αποκλιμακώνουν την έκθεσή τους στην ελληνόκτητο ποντοπόρο, η οποία, όμως, παρά την πιστωτική αυτή συστολή, αλλά και την κρίση στις ναυλαγορές, συνεχίζει να μεγεθύνεται.
Είναι χαρακτηριστικό πως οι τρεις στις πέντε τράπεζες, με τα περισσότερα δάνεια στη ναυτιλία, είναι πλέον οι κινεζικές Bank of China, ICBC και China Exim. Πρώτη παραμένει η σκανδιναβική DnB και πέμπτη η γερμανική KfW. Παράλληλα το συνολικό ύψος των τραπεζικών δανείων προς τη διεθνή ναυτιλία παραμένει αμετάβλητο σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, καθώς αυτό που συμβαίνει είναι η μεταφορά δανείων από μεγάλες δυτικές τράπεζες προς κινεζικές και ασιατικές. Η χρηματοδότηση της ναυτιλίας συμπληρώνεται, σε μεγάλο βαθμό, τόσο από τα αυξημένα ίδια κεφάλαια που επενδύουν οι εφοπλιστές, όσο και από τις τουλάχιστον μέχρι πρότινος σημαντικές επενδύσεις των private equity funds.
Οι τράπεζες με τα 40 μεγαλύτερα δανειακά χαρτοφυλάκια στη διεθνή ναυτιλία έχουν χορηγήσει συνολικά 397,84 δισ. δολάρια με βάση τα στοιχεία στο τέλος της χρήσης του 2015, τα οποία συγκέντρωσε η Petrofin Bank Research. Το ποσό αυτό είναι πρακτικά αμετάβλητο από τα τέλη του προηγούμενου έτους, οπότε και τα υπόλοιπα ανέρχονταν στα 397,9 δισ. Από αυτά, τα 62,711 δισ. δολάρια αφορούν δάνεια προς ελληνικές ναυτιλιακές επιχειρήσεις και τα 9,172 δισ. δολ. έχουν χορηγηθεί από ελληνικές τράπεζες. Τα δύο τελευταία ποσά είναι σημαντικά μειωμένα σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Εντός του συνόλου, ωστόσο παρατηρούνται σημαντικές μεταβολές και αναδιάταξη μεριδίων, οι οποίες είναι ενδεικτικές των διαφορετικών στρατηγικών των τραπεζών. Οπως εξηγεί ο Ted Petropoulos, επικεφαλής της Petrofin, «μεταξύ 2014 και 2015, ο συνολικός αριθμός των πλοίων που απαρτίζουν τον παγκόσμιο στόλο αυξήθηκε κατά 1,76%, από 89.676 στα 91.256 ποντοπόρα, σύμφωνα με στοιχεία του ναυλομεσιτικού οίκου Clarkson. Οι εν λόγω επενδύσεις έγιναν χωρίς αύξηση των τραπεζικών χρηματοδοτήσεων. Ως εκ τούτου, είναι λογικό να συμπεράνουμε ότι έχουμε περισσότερη εξάρτηση από μη τραπεζικές πηγές χρηματοδότησης ή και ενισχυμένη συμμετοχή ιδίων κεφαλαίων από τους πλοιοκτήτες». Μάλιστα από το 2008, οπότε και ξέσπασε η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση, έως σήμερα, τα τραπεζικά δάνεια προς τη ναυτιλία μειώθηκαν ραγδαία. Συγκεκριμένα, μειώθηκαν κατά 14% περίπου, παρά το γεγονός πως, κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο παγκόσμιος στόλος αυξήθηκε σε αριθμό πλοίων κατά 21%.
Οι δύο βασικές αιτίες που οι τράπεζες αποκλιμακώνουν τον δανεισμό τους είναι αφενός η συνολική προσπάθεια υπομόχλευσης των ισολογισμών τους και αφετέρου η μεγάλη πτώση στις αξίες των πλοίων εν μέσω μιας επίμονης κρίσης στις ναυλαγορές που αποστερεί πολλές επιχειρήσεις από τη δυνατότητα εύρωστης κερδοφορίας. Και αυτά την ώρα που οι τραπεζικές κανονιστικές ρυθμίσεις και εποπτεία, π.χ. ΕΚΤ, Βασιλεία ΙΙΙ, γίνονται ολοένα και πιο απαιτητικές.
Ασφαλείς χορηγήσεις
«Αδυνατώντας να αυξήσουν την κεφαλαιακή τους βάση, οι τράπεζες αναγκάζονται να περιορίσουν τον δανεισμό τους και επιλέγουν να δανείσουν μόνον τα υγιέστερα και χαμηλότερου ρίσκου επιχειρηματικά πλάνα και βεβαίως μόνον όταν και εάν έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν εν γένει τις πιστώσεις τους. Αυτό όμως αφορά κατά βάση τις ευρωπαϊκές τράπεζες και όχι τις ασιατικές ή τις αμερικανικές, που αυξάνουν τα υπόλοιπα των δανείων τους προς τη ναυτιλία . Η ανάγκη να στηρίξουν τη δική τους εθνική ναυτιλία λειτουργεί ως ισχυρό κίνητρο για την επέκταση των τραπεζών της Απω Ανατολής στην ποντοπόρο. «Οι εθνικές πολιτικές τους στη ναυτιλία είναι σε αρμονία με τα τοπικά συμφέροντα των τραπεζών και αυτό έχει παράσχει μια χρήσιμη λύση σε σειρά ναυτιλιακών που αναζητούν χρηματοδότηση για ναυπηγήσεις σε ομοεθνή συγκροτήματα», εξηγεί η Petrofin.