Προς «πόλεμο δι’ αντιπροσώπων» Τουρκίας με... ΗΠΑ
Θεαματική ανατροπή του σκηνικού, καθώς η Αγκυρα έχει ρίξει γέφυρες στους πρώην αντιπάλους της, στη Ρωσία, στο Ιράν, αλλά και στον Aσαντ
Μέχρι πρόσφατα η νατοϊκή Τουρκία, πολιορκητικός κριός εναντίον του Ασαντ και βασικό στήριγμα των ισλαμιστών αντιπάλων του, βρισκόταν σε μετωπική σύγκρουση με τη Ρωσία στη Συρία, μια σύγκρουση που λίγο έλειψε να οδηγήσει σε ανοιχτή στρατιωτική ρήξη ύστερα από την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους. Σήμερα, η Τουρκία βρίσκεται ένα μόλις βήμα από το να εμπλακεί σε «πόλεμο δι’ αντιπροσώπων» με τις... ΗΠΑ, έχοντας ρίξει γέφυρες προς τους χθεσινούς αντιπάλους της – τη Ρωσία, το Ιράν και τον ίδιο τον Aσαντ. Μια θεαματική –αν και αμφίβολης διάρκειας– ανατροπή σκηνικού, με καταλύτη το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, αλλά πρωταρχική αιτία το πρόβλημα των προβλημάτων, από τη σκοπιά της Αγκυρας, το Κουρδικό.
Για δεύτερη κατά σειρά ημέρα, το τουρκικό πυροβολικό βομβάρδισε χθες θέσεις του Ι.Κ. στη στρατηγικής σημασίας πόλη Τζαραμπλούς, κοντά στα τουρκικά σύνορα, στη δυτική όχθη του Ευφράτη. Ο βομβαρδισμός θεωρείται προοίμιο εισβολής Σύρων αντικαθεστωτικών που υποστηρίζονται από την Τουρκία και έχουν συγκεντρωθεί στη μεθοριακή πόλη Καρκαμίς με αποστολή να εκδιώξουν το Ι.Κ. από την Τζαραμπλούς. Πρωταρχικός στόχος της Αγκυρας δεν είναι η εκδίωξη των τζιχαντιστών, αλλά η αποτροπή της άλωσης της Τζαραμπλούς από την κουρδική πολιτοφυλακή YPG, που την πολιορκεί. Η Τζαραμπλούς είναι η τελευταία πόλη που δεν ελέγχεται από τους Κούρδους σε μια λωρίδα μήκους άνω των 500 χιλιομέτρων, από τα σύνορα με το Ιράκ μέχρι τη ΒΔ Συρία. Η άλωσή της θα δημιουργούσε μια ντε φάκτο αυτόνομη, κουρδική περιοχή στη Συρία κατά το πρότυπο του ιρακινού Κουρδιστάν, κάτι που αντιπροσωπεύει τον χειρότερο εφιάλτη του τουρκικού κατεστημένου. Στις 10 Αυγούστου, οι δυνάμεις της YPG, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, κατέλαβαν την πόλη Μανμπίτζ, περί τα 33 χιλιόμετρα από την Τζαραμπλούς, ανοίγοντας τον δρόμο για την αποφασιστική προέλαση.
Μία ημέρα νωρίτερα, ο Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκε με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αγία Πετρούπολη, επισημοποιώντας τη συμφιλίωση των δύο χωρών που είχε δρομολογηθεί από τον Ιούνιο, επιταχύνθηκε όμως από το στρατιωτικό κίνημα της 15ης Ιουλίου, που επέτεινε τη δυσπιστία της Αγκυρας έναντι της Ουάσιγκτον. Ο γενικός αναπροσανατολισμός της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, που είχε προαναγγελθεί με την αντικατάσταση του Αχμέτ Νταβούτογλου από τον Μπιναλί Γιλντιρίμ, πήρε άλλη διάσταση αυτό το Σαββατοκύριακο όταν ο νέος πρωθυπουργός της Τουρκίας πραγματοποίησε στροφή στο θέμα Ασαντ, δηλώνοντας ότι ο Σύρος πρόεδρος μπορεί να μείνει στην εξουσία για μια ορισμένη μεταβατική περίοδο.
Την ίδια περίοδο, η αεροπορία του Ασαντ βομβάρδιζε για πρώτη φορά θέσεις των Κούρδων στην πόλη Χασάκα, από την οποία οι δυνάμεις της YPG, και πάλι με την υποστήριξη των Αμερικανών, έχουν βαλθεί να εκδιώξουν τον κυβερνητικό στρατό. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η Τουρκία και το καθεστώς Ασαντ εμφανίζονται να πλήττουν ταυτόχρονα τους Κούρδους, σε μια εξέλιξη που ακόμη κι αν δεν είναι προϊόν συνεννόησης, δικαιώνει τον αφορισμό ότι ο πόλεμος δημιουργεί απροσδόκητα ζευγάρια.
Οι εξελίξεις αυτές προσθέτουν νέα εστία τριβών στις σχέσεις Αγκυρας - Ουάσιγκτον. Οι Αμερικανοί κατάφεραν να ενσωματώσουν την YPG στις Ελεύθερες Συριακές Δυνάμεις (SDF), αναγνωρίζοντάς την ως την πιο αξιόμαχη δύναμη εναντίον του Ι.Κ. Πολλοί Αμερικανοί –λιγότεροι Γάλλοι και Βρετανοί– κομάντος επιχειρούν μαζί με τους Κούρδους και το τελευταίο πράγμα που θα επιθυμούσε ο Ομπάμα είναι φέρετρα Αμερικανών στρατιωτών που θα έχουν πέσει θύματα βομβαρδισμών της σύμμαχης Τουρκίας.
Οσο αλλοπρόσαλλη, όμως, κι αν εμφανίζεται η τουρκική πολιτική στο Συριακό, διατηρεί μια πολύ σταθερή βάση: την πάση θυσία αποτροπή δημιουργίας αυτόνομης κουρδικής οντότητας. Χθες, ο Ερντογάν δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει το Ι.Κ. ως κυματοθραύστη των Κούρδων, σήμερα δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει τον Ασαντ. Γνωρίζει και ο ίδιος, όμως, ότι ο καθοριστικός παράγοντας, τελικά, θα είναι η στάση της αμερικανικής υπερδύναμης με την οποία κάποια στιγμή θα πρέπει να έρθει σε συνεννόηση. Τίποτα δεν δείχνει, όμως, ότι η στιγμή αυτή βρίσκεται κοντά...
Το τουρκικό πυροβολικό βομβάρδισε και χθες, για δεύτερη συνεχή ημέρα, θέσεις του ISIS στην Τζαραμπλούς για να μην πέσει στα χέρια των Κούρδων.