Το μέσο, το μήνυμα και οι πρόδρομοί του

Oταν μιλάς εσύ στον Θεό, προσεύχεσαι. Oταν αρχίζει ο Θεός να μιλάει σε σένα, να προσεύχεσαι να σου βρουν έναν καλό γιατρό.

Τον Αρτέμη Σώρρα και τους οπαδούς του –που επικοινωνούν με τις «θεϊκές ελλάνιες δυνάμεις» στο Ηρώδειο, στο καφενείο και στο σπίτι– θα ήταν πολύ εύκολο να τους απωθήσει κανείς στη σφαίρα της γραφικότητας ή στην ύλη της ψυχιατρικής. Θα ήταν εξίσου εύκολο να τους αφήσει μόνο στη δικαιοδοσία των δικαστηρίων. Oμως, η καταγγελία, χωρίς προσπάθεια κατανόησης, δεν βοηθάει. Δεν βοήθησε ούτε στην περίπτωση της Χρυσής Αυγής. Τι τρέχει; Πώς έφτασαν τόσοι άνθρωποι να δίνουν την πίστη τους και τον οβολό τους στην οργάνωση του Σώρρα;

Φταίνε, λένε, τα νέα media. Δοξασίες που θα έμεναν καταδικασμένες στο περιθώριο, βρίσκουν ιδανικές συνθήκες επώασης στο περιβάλλον των κοινωνικών δικτύων. Ο τρόπος επώασης έχει πια εξηγηθεί. Αντίθετα απ’ ό,τι ήλπιζαν οι κήρυκες της διαδικτυακής δημοκρατίας, τα νέα Μέσα δεν ενισχύουν τον πλουραλισμό, ούτε τη δημοκρατική κουλτούρα της αμφιβολίας. Ενισχύουν όμως τις προκαταλήψεις. Πώς; Με το να επιτρέπουν τη δημιουργία περίκλειστων ψηφιακών κοινοτήτων – αυτών που οι ειδικοί έχουν παραστατικά ονομάσει bubbles.

Οι επιρρεπείς στους Σώρρες είναι πια πολύ εύκολο να συναντήσουν τους ομοίους τους. Φτιάχνεται έτσι κάτι σαν ψηφιακή γυάλα, μέσα στην οποία οι προσηλυτισμένοι μιλούν μόνο μεταξύ τους. Στη γυάλα ο νεραϊδοπαρμένος βρίσκει αποδοχή. Βρίσκει έναν κοινωνικό χώρο που αντηχεί και νομιμοποιεί την πλάνη του.

Φταίει, λοιπόν, το Facebook; Φταίει, όσο μπορεί να φταίει το Μέσο για το μήνυμα που κουβαλάει. Ομως, αν εστιάσει κανείς στα μηνύματα του Σώρρα –στις πρώτες ύλες με τις οποίες έχει φτιάξει τον πολτό που του εξασφαλίζει απήχηση– δεν θα βρει τίποτε πρωτότυπο. Μήπως ήταν ο Σώρρας που μίλησε πρώτος για «νέα κατοχή»; Μήπως είχε πρώτος την ιδέα ότι το χρέος δεν υπάρχει; Oτι είναι μια παράνομη κατασκευή, η οποία θα μπορούσε να εξαλειφθεί –να σκιστεί– μέσα σε μια νύχτα;

Πόσοι ήταν οι Σωρρίστας όταν εξαπλωνόταν η καμπάνια του «Δεν πληρώνω»; Πού ήταν ο αρχηγός τους, όταν κοινοβουλευτικά κόμματα μοίραζαν έτοιμες δηλώσεις για τη μη πληρωμή του ΕΝΦΙΑ; Οταν στο Κοινοβούλιο η πολιτειακή ηγεσία χοροστατούσε σε τελετές εξορκισμού του χρέους ως «απεχθούς», «επαχθούς» και «επονείδιστου»;

Φταίει, βεβαίως, το Διαδίκτυο. Oμως, αν εξαιρέσει κανείς το περιτύλιγμα του αποκρυφισμού, τα βασικά συστατικά του φαινομένου «Σώρρας» υπήρχαν πριν από τον ίδιο. Πολύ πριν η τηλεόραση αρχίσει να επιστρατεύει ως καλτ προϊόν τον ιεροκήρυκα, τα κηρύγματά του είχαν εξαπλωθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να απειλούν να επιβληθούν, στην κοινωνία αλλά και στη Βουλή, ως κοινοί τόποι. Ηταν πολλοί οι Σώρρες πριν από τον Σώρρα.