Εκμεταλλεύονται τις καθυστερήσεις στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ

Οι καθυστερήσεις στην αξιολόγηση των προτάσεων που έχουν υποβληθεί για επιδότηση μέσω του ΕΣΠΑ έχουν δημιουργήσει πρόσφορο έδαφος για φαινόμενα παραοικονομίας. Τα κρούσματα εξαπάτησης από επιτήδειους προκειμένου να αποσπάσουν χρήματα, υποσχόμενοι μια θέση επιδότησης, έχουν εντοπιστεί σε προγράμματα του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα». Το πρόβλημα στην παρούσα φάση συνδέεται με τις μεγάλες καθυστερήσεις που υπάρχουν στην ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου αξιολόγησης των αιτήσεων για τα πρώτα τέσσερα προγράμματα.

Φαινόμενα παραοικονομίας και κρούσματα εξαπάτησης ενδιαφερομένων που θέλουν να ενταχθούν σε προγράμματα για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας έχει προκαλέσει η καθυστέρηση στην αξιολόγηση των προτάσεων που έχουν υποβληθεί μέχρι σήμερα για επιδότηση στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ. Τα κρούσματα εξαπάτησης από επιτήδειους προκειμένου να αποσπάσουν χρήματα, υποσχόμενοι μια θέση επιδότησης, έχουν εντοπιστεί σε προγράμματα του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» και είναι η αιτία που το υπουργείο Οικονομίας υποχρεώθηκε πρόσφατα να εκδώσει ανακοίνωση καλώντας τους υποψηφίους ενδιαφερομένους «να αποφεύγουν κάθε επαφή ή συναλλαγή με επιτήδειους που φέρονται ως εκπρόσωποι συνεργαζόμενων εταιρειών του υπουργείου και οι οποίοι ζητούν προκαταβολικά χρηματικά ποσά για υποβολή αιτήσεων σε δράσεις».

Αν και γύρω από παρόμοια προγράμματα του ΕΣΠΑ συντηρούνταν πάντα μια παράλληλη οικονομία συμβούλων, που υπόσχονταν μία θέση στις υπό ένταξη δράσεις, το πρόβλημα στην παρούσα φάση συνδέεται με τις μεγάλες καθυστερήσεις που υπάρχουν στην ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου αξιολόγησης των αιτήσεων για τα πρώτα τέσσερα προγράμματα. Πρόσφορο έδαφος

Η καθυστέρηση έχει συμπαρασύρει σε αναστολή τον δεύτερο κύκλο προκηρύξεων, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για επιτήδειους που επιδιώκουν να εκμεταλλευθούν το υψηλό ενδιαφέρον για ενισχύσεις, ενώ καθυστερήσεις παρατηρούνται πλέον και στις δράσεις των Περιφερειακών Προγραμμάτων για την έξυπνη εξειδίκευση και την προώθηση της τεχνολογίας και της καινοτομίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα τέσσερα προγράμματα που έχουν προκηρυχθεί εδώ και ένα χρόνο για την «Ενίσχυση πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης», τη «Νεοφυή επιχειρηματικότητα», την «Αναβάθμιση πολύ μικρών και μικρών υφιστάμενων επιχειρήσεων» και την «Ενίσχυση τουριστικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων» έχει ολοκληρωθεί μόνον το πρώτο, ενώ η αξιολόγηση των υπολοίπων για τα οποία οι υποψήφιοι έχουν δεσμευθεί για την υλοποίηση επενδυτικών δαπανών δεν αναμένεται πριν από το καλοκαίρι.

Το θέμα έχει έρθει στη Βουλή με ερώτηση βουλευτών της Ν.Δ., που επισημαίνουν τον κίνδυνο να «μαραθούν» τα επενδυτικά σχέδια που κατατέθηκαν στον τομέα της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, καθώς, όπως σημειώνεται, η καθυστέρηση απειλεί να καταστήσει τις συγκεκριμένες ιδέες ως μη εμπορικά εκμεταλλεύσιμες. Η σχετική προκήρυξη δημοσιεύθηκε στις 11 Φεβρουαρίου του 2016 και το υπουργείο Οικονομίας δημοσίευσε μόλις πρόσφατα τον κατάλογο των 1.526 δυνητικών δικαιούχων (από τους 5.626 που υπέβαλαν αίτηση), οι οποίοι θα πρέπει τώρα να καταθέσουν τον φυσικό φάκελο για τα επενδυτικά τους σχέδια, προκειμένου να αξιολογηθεί και να επιλεγούν οι τελικοί δικαιούχοι. Αντιθέτως, σε πλήρη εκκρεμότητα είναι η αξιολόγηση των 9.677 επενδυτικών σχεδίων που υποβλήθηκαν για την αναβάθμιση των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων, σχετικά με την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στις νέες αγορές, για τις οποίες δεν έχει γίνει καν η προεπιλογή. Ο προγραμματισμός ξεφεύγει για το πρόγραμμα ενίσχυσης τουριστικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, καθώς η αξιολόγηση δεν αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί πριν από το καλοκαίρι, με συνέπεια να χαθεί πολύτιμος χρόνος για τις 2.552 επιχειρήσεις που υπέβαλαν επενδυτικές προτάσεις με στόχο τον εκσυγχρονισμό τους πριν από την έναρξη της τουριστικής περιόδου. Δεν είναι τυχαίο ότι το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» παρουσιάζει τη χαμηλότερη απορρόφηση πόρων μέχρι σήμερα και τα λιγοστά χρήματα που έχουν εκταμιευθεί συνδέονται με τη δέσμευση πόρων υπέρ του νέου Επενδυτικού Ταμείου, οι διαδικασίες για την ενεργοποίηση του οποίου βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά χωρίς απτά αποτελέσματα μέχρι σήμερα.

Αιτία του προβλήματος είναι, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομίας, ο όγκος της δουλειάς που πρέπει να «σηκώσει» το Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων, μέσα από το οποίο περνάνε πλέον όλα τα προγράμματα και οι αξιολογήσεις των προτάσεων που κατατίθενται από ενδιαφερομένους ή υποψηφίους επενδυτές που αιτούνται κρατικής ενίσχυσης. Το σύστημα, που δημιουργήθηκε για να υποστηρίξει την αποτελεσματικότερη και πιο διαφανή ολοκλήρωση παρόμοιων δράσεων –μετά τα φαινόμενα διαφθοράς που είχαν προηγηθεί στην γενική γραμματεία ιδιωτικών επενδύσεων– έχει ήδη «φρακάρει» δημιουργώντας σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσον θα μπορέσει να στηρίξει τις δράσεις που προγραμματίζονται το προσεχές διάστημα.

Αλλωστε το νέο ΕΣΠΑ μπαίνει ουσιαστικά σε πλήρη εφαρμογή από το 2017 και, εκτός από τις δράσεις του προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα», θα πρέπει να υποδεχθεί τόσο τις δράσεις των άλλων υπουργείων όσο και τις δράσεις από τις δεκατρείς Περιφέρειες της χώρας, που έχουν σχεδιαστεί με κατακερματισμένο τρόπο. Είναι χαρακτηριστικό ότι για το 2017 είναι προγραμματισμένες 200 δράσεις, οι οποίες γίνεται προσπάθεια να συμπτυχθούν με ενιαία πρότυπα και κώδικες σε 50 περίπου, προκειμένου να αποφευχθεί περαιτέρω επιβάρυνση του συστήματος. Το γεγονός, πάντως, ότι ενώ το πρόβλημα δεν έχει αντιμετωπιστεί προεξοφλείται το άνοιγμα του νέου κύκλου των προγραμμάτων δημιουργεί προσδοκίες και ερμηνεύει και την παραοικονομία που αναπτύσσεται γύρω από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ.

Από τα 4 προγράμματα που έχουν προκηρυχθεί, έχει ολοκληρωθεί ένα και η αξιολόγηση των υπολοίπων δεν αναμένεται πριν από το καλοκαίρι.