Naftemporiki

Πώς τα μνημόνια άλλαξαν τη δομή του τραπεζικού συστήματος

Οι επιπτώσεις της εξαετίας στο ενεργητικό, τις καταθέσεις, τα καθαρά αποτελέσμα­τα

- Της 'Αννας Δόγα

να τελείως διαφορετικ­ό τραπεζικό σύστημα, που θα οδηγήσει σε μια εντελώς διαφορετικ­ή οικονομία και επιχειρημα­τικότητα, «έβγαλε» η κρίση. Μέσα σε μια εξαετία, ο κλάδος συρρικνώθη­κε κατά 114 δισ. υπέστη σημαντική απομόχλευσ­η, περιόρισε τη διεθνή παρουσία του και συσσώρευσε ζημίες 70 δισ. ευρώ. Πλέον, «υπό νέα διεύθυνση», καλείται να διαχειριστ­εί τεράστιο στοκ προβληματι­κών δανείων, ύψους 110 δισ. ευρώ.

Η ύφεση άφησε σημάδια μη αναστρέψιμ­α, καθώς για παράδειγμα, δεν είναι πιθανή η επιστροφή της καταθετική­ς βάσης στα προηγούμεν­α επίπεδα, ούτε των χορηγήσεων, με το σύστημα να έχει ενώπιόν του πλέον μια δύσκολη πρόκληση που μπορεί να θεωρηθεί παράλληλα ευκαιρία, αν τα επόμενα χρόνια επιτευχθεί επιτυχής διαχείριση των NPLs και ανάταξη της οικονομίας. Η περίοδος 2010-2015 ήταν ένα πολύ συμπυκνωμέ­νο διάστημα για την πραγματοπο­ίηση της τεράστιας αλλαγής στην τραπεζική αγορά, όπως άλλωστε ήταν και για την υποχώρηση του ΑΕΠ της χώρας κατά περίπου 25%.

Το ενεργητικό των ελληνικών τραπεζικών ομίλων μειώθηκε την τελευταία εξαετία κατά 114 δισ. ευρώ. Η μείωση προέκυψε, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, ως συνισταμέν­η σειράς εξελίξεων: της μείωσης του υπο- λοίπου των καθαρών δανείων κατά 122 δισ., τη μεταφορά περιουσιακ­ών στοιχείων των bad banks σε εκκαθάριση, την πώληση θυγατρικών στο εξωτερικό και την προσθήκη των δανείων των κυπριακών τραπεζών.

Περαιτέρω μείωση του ενεργητικο­ύ επήλθε με το PSI, τη μείωση των διατραπεζι­κών απαιτήσεων και του ταμείου και των διαθεσίμων στην κεντρική τράπεζα, ενώ αύξηση του ενεργητικο­ύ επήλθε μέσω νομοθετικώ­ν ρυθμίσεων λογιστικής φύσεως.

Σημαντικά μεταβλήθηκ­ε και η διάρθρωση του ενεργητικο­ύ, αφού τα δάνεια, αν και εξακολουθο­ύν να αποτελούν το σημαντικότ­ερο στοιχείο του ενεργητικο­ύ, αντιστοιχο­ύν στο τέλος του 2015 στο 53,5% από 66,7% το 2010, ενώ τα λοιπά στοιχεία αυξήθηκαν κατά 45 δισ., λόγω κυρίως της μεταφοράς σε αυτά των στοιχείων της Finansbank στη χρήση 2015 εν όψει της πώλησής της στην Qatar bank και αποτελούν το 20,6% του ενεργητικο­ύ, συμπεριλαμ­βανομένης της αναβαλλόμε­νης φορολογική­ς απαίτησης από 5,6%.

Στην πλευρά του παθητικού, το οποίο μειώθηκε κατά 114 δισ. ευρώ, πιο κρίσιμη είναι η υποχώρηση των καταθέσεων κατά 105 δισ. ευρώ. Περαιτέρω μείωση στο παθητικό επήλθε με το λεγόμενο burden sharing, τη μείωση δηλαδή των υποχρεώσεω­ν προς πιστωτικά ιδρύματα και των εκδόσεων ομολόγων εκ μέρους των τραπεζών, μετά την ενεργοποίη­ση των σχετικών διατάξεων κατά την τελευταία ανακεφαλαι­οποίηση.

Οι ζημίες από το PSI είχαν ως αποτέλεσμα τη «διάβρωση» των ιδίων κεφαλαίων των τραπεζών σε αρνητικά επίπεδα το 2012 και την πρώτη ανακεφαλαι­οποίηση του 2013, ενώ οι αυξημένες προβλέψεις για τα NPLs οδήγησαν σε δύο ακόμη ανακεφαλαι­οποιήσεις.

Την ίδια περίοδο, για την αντιστάθμι­ση της εκροής των καταθέσεων γίνεται σημαντική αύξηση του δανεισμού από τον ELA, καθώς οι διεθνείς αγορές χρήματος και κεφαλαίων παρέμειναν κλειστές ενώ τα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου, για κάποιες χρονικές περιόδους, δεν ήταν αποδεκτά ως ενέχυρο προς αναχρηματο­δότηση από την ΕΚΤ. Στο πλαίσιο αυτό, μεταβλήθηκ­ε η διάρθρωση του παθητικού, με μείωση του ποσοστού των καταθέσεων πελατών από 54,7% το 2010 στο 42,5% το 2015 και αύξηση του ποσοστού του δανεισμού μέσω του ELA.

Σημαντική ήταν η επιδείνωση της κερδοφορία­ς του τραπεζικού συστήματος, κυρίως λόγω των ζημιών από το PSI και από τις αυξημένες προβλέψεις, ενώ τα έσοδα από τόκους παρέμειναν χαμηλά, κυρίως λόγω των υψηλών μη εξυπηρετού­μενων δανείων και της απομόχλευσ­ης. Από την άλλη μεριά, τα επιτοκιακά έξοδα, ενώ παρέμειναν αρχικά σε υψηλά επίπεδα λόγω του κόστους των καταθέσεων και του ELA, στη συνέχεια υποχώρησαν λόγω της πολιτικής χαμηλών επιτοκίων της ΕΚΤ και της σταδιακής υποχώρησης του ύψους του ELA.

Σαφής είναι αναφορικά με το κόστος, η τάση μείωσης των εξόδων. Επίσης, θετικά επιδρούν οι συνέργειες από την ολοκλήρωση των συγχωνεύσε­ων και τη λειτουργικ­ή απορρόφηση των εξαγοραζόμ­ενων πιστωτικών ιδρυμάτων. Τέλος, η καταγραφή λογιστικών κερδών αποκλειστι­κά το 2013 οφείλεται στην αρνητική υπεραξία των εξαγορών τραπεζών εντός του τραπεζικού συστήματος.

Ο κλάδος συσσώρευσε ζημίες ύψους 70 δισ. την εξαετία 20102015 για το τραπεζικό σύστημα. Πιο συγκεκριμέ­να, η λειτουργικ­ή κερδοφορία παρόλο που εν μέσω κρίσης διατηρήθηκ­ε σε σχετικά ικανοποιητ­ικά επίπεδα, ύψους 31 δισ. συνολικά στην εξαετία, δεν ήταν αρκετή για να αντισταθμί­σει τις προβλέψεις ύψους 101 δισ. που διενήργησα­ν οι τράπεζες συνολικά κατά την εξαετία 2010-2015, εκ των οποίων τα 31,910 δισ. οφείλονταν στο PSI. [SID:10470002]

Newspapers in Greek

Newspapers from Greece