Στη «Δέηση» με επανατοποθέτηση και αντικατοπτρισμότης ψυχής
Ανοίγει από σήμερα το Δημοτικό Ίδρυμα «Μουσείο Κώστα Τσόκλη» στον Κάμπο της Τήνου
Στον Κάμπο της Τήνου, το Δημοτικό Ίδρυμα «Μουσείο Κώστα Τσόκλη» ανοίγει από σήμερα, 1η Ιουλίου, με την έκθεση «Δέηση» και θέμα το δέντρο σε διάφορες μορφές του. «Μια μέρα, μια μικρή αποκάλυψη, έγινε ο καινούργιος οδηγός της σκέψης - ευαισθησίας μου. Ένα δέντρο, που η συνεχώς μεταβαλλόμενη εικόνα του ομόρφαινε τη ζωή μου, έσπασε και μου αποκάλυψε τη συγκεκριμένη και διαρκή του αλήθεια: “το ξύλο”, που ήταν τόσο καιρό κρυμμένο κάτω από την εφήμερη εικόνα του. Kαι αγάπησα με πάθος αυτή τη θαυμάσια πληγή και βρήκα μια αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στο αντικείμενο, την ύλη και τη φύση, και με την τελευταία μου δουλειά προσπαθώ να ενώσω σ’ ένα μόνο καλλιτεχνικό γεγονός, την εικόνα, την πηγή της εικόνας και τη χρησιμοποίηση αυτής της πηγής», έγραψε το 1973 ο Κώστας Τσόκλης.
Από εκείνη τη στιγμή έως σήμερα το δέντρο ενέπνευσε και εξακολουθεί να εμπνέει τον σύγχρονο Έλληνα εικαστικό. Από τον καταπλακωμένο κορμό στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, την «Τεράστια νεκρή φύση» -ένα δέντρο κρεμασμένο από γερανό έξω από το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το 2011, το «Υπόγειο Πάρκο» στον σταθμό «Εθνική Άμυνα» του Μετρό της Αθήνας και μέχρι στα πιο πρόσφατα έργα του που παρουσιάζονται φέτος στο Μουσείο, ο Κώστας Τσόκλης προκαλεί το κοινό, τοποθετώντας το αντιμέτωπο με την καταστροφή της φύσης αλλά και με την ομορφιά της, καλώντας το βλέμμα του θεατή να προσπαθήσει να δει πέρα από την εικόνα.
Μελετώντας ή προσπαθώντας να «διαβάσει» κανείς το έργο του Κώστα Τσόκλη, καλείται από τον ίδιο τον καλλιτέχνη να βρεθεί αντιμέτωπος με πραγματικές συνθήκες ζωγραφικής -με την κλασική έννοια του όρου, σε συνδυασμό με ψευδαισθησιακά στοιχεία και έντονα συναισθήματα. Ο Κώστας Τσόκλης, σεβόμενος -για λόγους που τον
αφορούν- τη φυσική ακεραιότητα των αντικειμένων, αντί να τα ακρωτηριάσει όπως θα έκανε η φωτογραφία, αφήνει να ξεχυθούν πέρα από τα όρια του πίνακα, ενώνοντας έτσι τον ζωγραφικό με τον φυσικό χώρο.
Φέτος, γεμίζει τις αίθουσες του Μουσείου με κλαριά, μετασχηματίζει απλά ξύλα σε κορμούς δέντρων, ενσωματώνει ένα δοκάρι από ράγες τρένου, στη μέση μιας καθρεφτένιας κατασκευής και, in situ, επικολλά χαρτιά - φύλλα, μεταμορφώνοντάς το σ’ ένα ανθισμένο δέντρο, που συνοδεύει τα νέα έργα που δημιούργησε αυτή τη χρονιά, κάτω από την πίεση των δυσάρεστων γεγονότων. Αυτά τα έργα θυμίζουν ανθρωπόμορφες μαύρες φιγούρες -μέρη χορού αρχαίας τραγωδίας. Το δέντρο στο καθρέπτη
Και έτσι, εκεί που στην πρώτη αίθουσα ο επισκέπτης καθηλώνεται από την έντονη επιβλητική εικόνα των 12 μορφών, την ίδια στιγμή παρατηρώντας το δέντρο στον καθρέφτη, αποκτά τη διάθεση να ανακαλύψει τα παιχνιδίσματα των σκιών που δημιουργούνται ανάλογα με το σημείο στο οποίο στέκεται, ή να μπει στη διαδικασία να μαντέψει με ποιο σκεπτικό «ανθοφόρησε» τον κορμό του δέντρου ο καλλιτέχνης, συνειδητοποιώντας συγχρόνως ότι αυτές οι φόρμες έχουν έναν ρυθμό, μια κίνηση, ανεξάρτητα από το θέμα τους.
Ο Kώστας Τσόκλης με την επιλογή του καθρέφτη ενώνει και πάλι τον φυσικό με τον φανταστικό χώρο και με την τέχνη
του πάει πέρα από τη φύση, ωθώντας τον θεατή να αναζητήσει το πώς ο ίδιος τοποθετείται μέσα στο περιβάλλον, σε μια διαδικασία επανατοποθέτησης και αυτοψυχανάλυσης, προτρέποντάς τον μέσω αυτής της διαδικασίας και του αντικατοπτρισμού να ξεπεράσει τον εαυτό του και να οδηγηθεί σε πιο πνευματικές διεργασίες, στη Δέηση -η οποία θα οδηγήσει τον θεατή, εάν φυσικά το επιθυμεί, στην κάθαρση.
Στη δεύτερη αίθουσα παρουσιάζονται έργα από τη συλλογή του Μουσείου και έργα που ανήκουν στον καλλιτέχνη, με το ίδιο πάντα θέμα και ενώ αρχικά προβληματίζουν για την καταστροφή της φύσης, στη συνέχεια αν ο θεατής αφεθεί στο να τον οδηγήσουν οι ζωγραφικές χειρονομίες στον νέο εικαστικό χώρο που δημιουργούν, μπορεί να βυθιστεί στο χρώμα και στον χώρο του.
Στην επάνω αίθουσα παρουσιάζεται μια σειρά σχεδίων με τίτλο «Διαδρομή», στην οποία ο καλλιτέχνης -λίγο ειρωνευόμενος και λίγο σοβαρολογώντας- παρουσιάζει τη μακρόχρονη σχέση του με την τέχνη σε όλα τα στάδια της καλλιτεχνικής πορείας του, κουβαλώντας το βάρος της ευθύνης που του αναλογεί απέναντι στη σύγχρονη τέχνη και τον τρόπο που το διαχειρίστηκε στο πέρασμα του χρόνου.