تولدت مبارک؛ قلندر سینمای ایران
محمدعلی کشاورز امروز 88 ساله میشود
با محمدعلی کشـــاورز و از محمد علی کشـــاورز بســـیار میتوان ســـخن گفت. نشستن پای صحبتهای او یک ترم دانشگاهی برای مرور تاریخ شفاهی نمایش ایران است؛ از دوران طالیی تئاتر گرفته تا افزوده شدن این گنجینه به بضاعت سینمای ایران و در نهایت روزهای باشـــکوه تلویزیون. روایتهایش منطبق با تاریخ به شـــکل دقیق در گنجینه خاطراتش ثبت شده است و صحبتهایش به تنهایی میتواند سند و مرجع معتبر برای کسب اطالعات در این حوزه باشد. به بهانه بهار و 88 ساله شدنش با این استاد فرزانه قرار گفتوگو داریم. شنیدن جزء به جزء و نقل خاطره از او شیرین است اگر احوال جسمی استاد یاری کند اما فرصت محدود ما در مقابل این احوال سر تعظیم فرود میآورد و این گفتوگو تنها به مجال یک گپ و گفت دوستانه قد میدهد. با تشکر از آرمان امام بخش برای تـــدارک این فرصـــت، آنچه میخوانید نقل این گپ دوســـتانه اســـت و پیامهایدوستدارانمحمدعلیکشاورزبرایشادباش88سالگیاش. ■
خانزادهایدرمکتبمثنوی
پـــدرم خان و یکی از بـــزرگان اصفهان بود. منزل ما اغلب شاهد حضور آدمهای مختلف از اقشـــار متفاوت بود. در فضای خانـــه ما معمـــوالً بحـــث و گفتوگو بین بزرگان در جریان بـــود؛ اگر اختالفی بود از اختالفات زن و شـــوهری تـــا اختالف نظر بینبزرگاناغلبتوسطپدرمحلوفصل میشد. عالوه بر مباحث معمول و مربوط بهآنایام،خانهمامحفلیبرایاتفاقهای فرهنگی هم بود، معموالً هفتهای یکبار با حضور بزرگان فرهنـــگ و ادب در منزل پـــدری جلســـات شـــعر برگـــزار میشـــد. این جلســـات اغلب به درازا میکشـــید و ســـاعتها در مورد شعر و ادبیات بحث و تبادل نظر میشد. پدرم همیشه میگفت هیـــچ چیز در دنیـــا بهتر از مثنـــوی موالنا نیست.یکیازبحثهاییکهازهمانزمان در خاطـــرم مانـــده در مورد تأثیـــر بزرگان یونان روی مولوی بود. نخستین باری هم که با پدرم به تماشـــای تئاتـــر رفتیم تئاتر «میرزاده عشـــقی» بود که متأســـفانه این روزهادیگرهیچاسمونشانیازاینبزرگان مطرحنیست. ■
نوروزساکنانمحلهجلفا
ساکنمحلهسیچوندرنزدیکیجلفای اصفهان بودیــــم. پدر به اصطــــالح بزرگ آنجا و به همین خاطر خانه ما در ایام عید همیشــــه پر بود از آدمها، از اقشار و طبقات مختلف. ارتباط صمیمی بــــا تمام آدمها داشت و هیچوقت رابطه رئیس و مرئوسی با کســــی نداشت. بهخاطر نزدیکی با جلفا ارتباط خیلی نزدیکی با ارامنه داشــــتیم و مسلمانان و ارامنه همگی با هم دوست و رفیق بودند. کلیسای وانگ خیلی وقتها محل تجمع همگــــی و اجرای برنامههای فرهنگی بود و خالصه در ایام نوروزخانه ما پر از رفت و آمد بود. ■
یکتصمیمقطعیدرجلسهتشریح!
ســــال 1324 همزمان با جنگ جهانی دوم دیپلــــم پنجــــم را دریافــــت کــــردم و همزمان با کودتای 28 مرداد 1332 همراه خانواده از اصفهــــان به تهران کوچ کردیم. تحصیالتم را در مدرسه تمدن تهران تمام کــــردم. آن زمان دانشــــکده پزشــــکی ملی تأسیس شده بود. تصمیم داشتم پزشک شوم و خودم را برای ورود به این دانشکده آماده کردم. کنکور دادم و پذیرفته شــــدم.