Accessoires voor videocamera's
Accessoires voor video-opnamen: stabilisatie, licht en geluid
Voor een goede video-opname heb je niet alleen een camera nodig, maar ook wat randapparatuur. Heel duur hoeft dat niet te zijn.
Als je kijkt hoe professionals te werk gaan, zul je wellicht verrast opkijken: zelfs een gangbare camera als een Canon EOS verdwijnt achter een toren van randapparatuur. Die zorgt ervoor dat de cameraman de belichtings-, zoom- en scherpte-instellingen goed kan inregelen. Ook al ga je als amateur niet zo ver, je geeft al snel meer uit aan accessoires dan aan de camera zelf.
Camera’s worden steeds kleiner en lichter. De keerzijde daarvan is dat het lastiger wordt om stabiele opnames met de hand te maken. Daarom zijn er voor camera’s van alle formaten inmiddels accessoires verkrijgbaar die ervoor zorgen dat je de camera met beide handen stabieler kunt vasthouden en er ook extra apparatuur op kunt aansluiten als dat nodig is.
Gestabiliseerd
Een eenvoudige oplossing is een handvat met een 1/4-inch cameraschroef. Die kun je aan elke camera met een statiefschroefdraad bevestigen en is bedoeld voor de instapcamera’s. Je kunt het beeld eenvoudig stabiliseren door aan zo’n handvat een touw van ongeveer anderhalve meter vast te maken met een lus aan het uiteinde. Je steekt je voet in de lus en houdt het handvat met de camera omhoog, zodat het touw gespannen staat. Zo tril je minder en worden de beelden stukken rustiger. Die methode is niet echt een vervanging voor een statief, maar omdat het tegenwoordig toch best hip is om licht bewogen video's te maken, kan het prima.
Als je tele- of macro-opnames wilt maken, kun je niet om een statief heen. Een aardig compromis voor foto- en filmdoeleinden is het Cullmann 635M OH2.5Vstatief (circa 200 euro). Dat statief heeft een kop met kogelmodus om foto’s te maken, maar kan worden vastgezet op een videomodus waarbij de camera nog maar in twee richtingen gedraaid kan worden. Zo voorkom je dat je bij een filmopname opeens een schuine horizon krijgt. Een stapje professioneler zijn elektronische stabilisatiesystemen met krachtige elektromotoren. In die zogenaamde gimbals zitten borstelloze motors voor alle drie de assen. Die zijn er al voor 300 euro. Een voorbeeld is de Feiyu-Tech G5, alleen is die uitsluitend geschikt voor GoPro Heroactioncams. Elektronische gimbals die geschikt zijn voor camera’s tot 1,5 kg kosten al snel zo’n 900 euro.
Dan is een goedkoper mechanisch stabilisatiesysteem wellicht een betere keuze. Voor nog geen 100 euro heb je al zwevende statieven die geschikt zijn voor camera’s tot 2 kilo. Dan maak je al veel soepeler camerabewegingen dan uit de losse hand.
Je kunt de camera met allerlei alledaagse middelen ook voortbewegen: je kunt hem bijvoorbeeld op een rolstoel of rollator zetten en die over een egale vloer duwen om vloeiende opnames te maken. Momenteel is het in om een drager met een statief over een kort stukje rails te laten rijden. Dat kun je ook nadoen met een skateboard die je over een tafel rolt. Met een stel wieltjes van oude inlineskates, een paar planken, wat schroeven en een statiefbevestiging zet je zelf een bestuurbare camerawagen in elkaar waarmee je spannende rijdende opnames vanuit kikkerperspectief maakt.
Beeldcontrole
De hoge resolutie van de huidige camera’s maakt filmen niet eenvoudiger. Bij
HD-opnames is het veel lastiger te zien of een beeld scherp is dan bij de standaardresolutie (SD, 720 x 576). Voor smartphones maakt dat niet zo veel uit omdat je de scherptediepte daar toch niet kunt instellen en hun displays een hogere resolutie hebben dan het schermpje van een camera. Ook al heb je een camera met een goede zoeker, dan zijn de pixels daarvan nog zo klein dat de scherptediepte maar moeilijk te zien is.
Daarom geven veel camera’s met het zogenaamde peaking aan welke delen van het beeld scherp zijn. Als je camera niet over die functie beschikt, kan een wifiverbinding met een smartphone uitkomst bieden. Die gebruik je dan als monitor. Veel apps laten de beelden alleen in een veel lagere resolutie zien, of niet beeldvullend. De enige oplossing is dan nog om een externe monitor te gebruiken. Goedkope modellen uit China van ongeveer 50 euro zijn niet de beste keus, die ondersteunen doorgaans geen HD-resolutie. Vanaf 200 euro zijn er 7-inch HD IPS-panels verkrijgbaar met een resolutie van 1280 x 720. Die kunnen op hun beurt weer geen 4Kvideo's laten zien. Als je 4K-opnames maakt en aanvullende tools als Zebra, Histogram en Waveform wilt gebruiken, is de Atomos Ninja Flame wellicht een optie. Die is vanaf zo’n 1300 euro te koop. Daarvoor krijg je niet alleen een display, de Flame fungeert ook als externe recorder en zet opnames direct op een ssd.
Licht
Door de gevoelige sensoren van tegenwoordig kunnen professionele filmmakers steeds vaker met de lichtomstandigheden op locatie werken ('available light'). Maar als je goed kijkt naar professioneel gedraaide films, merk je al snel dat je aandacht naar goed belichte delen van het beeld wordt getrokken. Zonder gerichte belichting beperk je de mogelijkheden nogal.
Door led-technologie is het mogelijk om relatief goedkoop goed en gericht te belichten – en bovenal flink energie te besparen. Voor rond de 60 euro heb je bijvoorbeeld al de Yongnuo YN300 Air Pro led-verlichting (en vanaf 20 euro een accu die compatibel is met de Sony NP-F). De lamp schijnt over een relatief breed gebied, waarbij je de lichttemperatuur traploos kunt instellen tussen 3200 (kunstlicht) en 5500 Kelvin (daglicht). Daarmee kun je de belichting aan de omstandigheden aanpassen of de sfeer juist bewust met onnatuurlijke rode (of blauwe) tinten sturen. Een minstens zo compact alternatief is de waterdichte Lume Cube. Die kun je aanpassen met een app. Met 6000 Kelvin geeft hij een relatief blauw licht. De Cube is geschikt voor algemeen gebruik buitenshuis en voor onderwateropnames met een actioncam. Een oplaadbare accu voor ongeveer 20 minuten licht is bij de prijs van rond de 100 euro inbegrepen.
Filmgeluid
De eenvoudigste manier om het geluid van video-opnames te verbeteren kost geen geld: ga zo dicht mogelijk bij de bron staan. Professionals doen dat ook. Daarbij gebruiken ze wel een windscherm en hangt de microfoon aan een soort hengel, boompole genaamd. Dat vereist wel enige oefening om te vermijden dat de microfoon bij het filmen per ongeluk boven in beeld bungelt.
De microfoons die in camera's zijn ingebouwd, zijn vaak van matige kwaliteit. Ze hebben last van bijgeluiden of vervormen het geluid als het volume hoog is. Dat kun je verhelpen met twee externe microfoons: een richtmicrofoon als de Røde VideoMicro (rond 60 euro), die bepaalde signalen zoals spraak van het omgevingsgeluid onderscheidt, en een stereomicrofoon als de Tascam TM-2X (100 euro). Daarmee neem je de ruimtelijke omgevingsgeluiden op of bij live muziek het volledige frequentiespectrum. Beide microfoons krijgen stroom van de camera (plug-in-power).
Het is raadzaam om voor het filmen de geluidsopname te controleren met een lichte koptelefoon met een lage impedantie. Daarmee is de geluidsweergave ook hard genoeg bij camera's met een zwak uitgangssignaal. Goedkope opties zijn bijvoorbeeld de Beyerdynamic DTX 350p (50 euro) en de klassieker van Sennheiser, de HD 25 (180 euro).
Als je een losse geluidsopname wilt maken, heb je een apart mobiel opnameapparaat nodig waarvan je de geluidssporen bij de videobewerkingssoftware met de video-opname synchroniseert. De 73 gram wegende Olympus LS-P2 (180 euro) en de Tascam DR-10SG (175 euro) kun je in plaats van een microfoon direct op een camera schroeven. Modellen als de Tascam DR-40 (165 euro) en de Zoom H5/H6 (300/400 euro) bieden nog meer mogelijkheden om geluid op te nemen.
(ddu)