Novi Beograd veliki državni projektat

Odmah posle Drugog svetskog rata i revolucionarne smene vlasti došlo je do ideje da se gradi Novi Beograd. Pošto su predratni planovi pali u vodu jer je bilo skupo isušiti močvarni teren, za nove vlasti to nije bio problem. Za njih je Novi Beograd bio jedna vrsta „državnog projekta”, u kojem je tu nadomak starog Beograda trebalo da se izgradi jedan nov i moderan grad - socijalistički grad za novog „socijalističkog čoveka”.

Posleratna priča o izgradnji Novog Beograda počinje 1947. godine, kada se organizuje omladinska radna akcija čiji je zadatak bio rad na pripremi terena za početak gradnje i priprema objekata za smeštaj brigadira koji će graditi Novi Beograd. Sama izgradnja počinje 11. aprila 1948. godine. Tada počinje izgradnja na nekoliko lokacija - Palata federacije (zgrada SIV-A), Studentski grad, Hotel „Jugoslavija“, zgrada KBC Bežanijska kosa (tada predviđena za Šumarski fakultet), naselje Tošin bunar (Paviljoni). Prvi izgrađeni objekat bila je zgrada Radničkog univerziteta, današnja Politehnička akademija. Ona je svečano otvorena 29. novembra 1949. godine. Pošto je Jugoslavija ubrzo po gradnji Novog Beograda došla u sukob sa SSSR-OM, došlo je do ekonomske krize, pa je i gradnja Novog Beograda obustavljena 1950. godine.

Prvi Novobeograđani bili su stanovnici Paviljona, koji su tada već bili delom izgrađeni. Pošto je izgradnja Novog Beograda bila prekinuta, oni su bili orijentisani na Zemun, jer je to u stvari nekada bila njegova periferija. Tokom pedesetih godina gradnja je bila simbolična - završeni su Paviljoni, Palata federacije i KBC Bežanijska kosa, kao i Studentski grad. U međuvremenu je formirana opština Novi Beograd, 1952. godine.

Takođe, tokom pedesetih se radilo na ponovnom pokretanju izgradnje, pa je 1956. formirana i Direkcija za izgradnju Novog Beograda sa Tomom Devaldom na čelu. Već krajem pedesetih počinje izgradnja „Eksperimentalnog naselja” po metodi prenapregnutog betona Branka Žeželja. Već početkom šezdesetih dolazi do masovne izgradnje Novog Beograda. Najpre kraj oko „Fonatne“- blokovi 1, 2, 3 i 4, pa blokovi 21, 28 i 29 i blokovi 45 i 70. Takođe, 1962. se otvara novi aerodrom u Surčinu, pa stari biva zatvoren, a 1967. počinje izmeštanje stare pruge. To je umnogome doprinelo razvoju Novog Beograda, a upravo tih godina, od 1965. do 1974, na čelu Beograda je bio Branko Pešić, koji je dao veliku podršku graditeljima. U tom novom periodu gradnje izgradnju nije vršila omladina, već građevinska preduzeća, a omladinske radne akcije su organizovane tek 1968, 1969. i 1970, kada je omladina pomagala u izmeštanju pruge i izgradnji autoputa. Uporedo se gradio i most Gazela, koji je svečano otvoren decembra 1970. godine.

Tokom sedamdesetih i osamdesetih se nastavlja masovna gradnja Novog Beograda, koja kontinuirano traje do danas. Novi Beograd je u toku gradnje promenio dva stila. Na samom početku, 1948. godine, Novi Beograd je zamišljen kao socrealistički grad, po uzoru na tadašnje gradove SSSRA. Omladinci koji su ga tada gradili pevali su: „Gradili smo pruge, al’ to nije dosta. Gradićemo Beograd, da bude ko Moskva.” Tipični socrealizam zakačio je samo prvo stambeno naselje na Novom Beogradu - naselje Tošin bunar, koje je danas poznato kao Paviljoni. Godine 1950. napravljena je pauza u izgradnji, jer je došlo do sukoba sa SSSR-OM i država nije imala para. Kada je početkom šezdesetih ponovo počela izgradnja Novog Beograda, „u modi” je bio novi stil gradnje, tako da je tada primenjivan Korbizijev metod slobodne gradnje. To je sistem koji je bio primenjivan na Zapadu, tako da nema veze sa socrealizmom, iako danas mnogi tako misle.

Prvi Novobeograđani bili su stanovnici Paviljona, a masovna gradnja tog dela prestonice traje i danas