Kreatief of logies?
Ons weet almal dat die regterbrein kreatiwiteit ondersteun en die linkerbrein logiese denke. Is dit iets wat jy in jou peuter kan onderskei of behoort aan te moedig?
Is dit regtig vir jou peuter se groei en ontwikkeling belangrik dat jy weet of hy ’n linker- of regterbreindenker is? En indien wel, hoe belangrik is dit?
Die eenvoudige antwoord is dat dit op hierdie ouderdom nie soveel saak maak nie. Babas word nie gebore met ’n linker- of regterbrein wat oorheers nie en in hul eerste 18 maande groei hul brein op sy vinnigste.
Dis dus onmoontlik om so vroeg al vas te stel watter breinhelfte van jou kind later gaan oorheers, sê Sarah van Olst, ’n voorligtingsielkundige met ’n spesiale belangstelling in kinderontwikkeling.
VERSTAAN DIE TWEE BREINHELFTES
Die deel van ons brein wat die serebrale korteks genoem word, is in twee helftes gedeel, wat gewoonlik die linkerbrein en die regterbrein genoem word.
Die twee breinhelftes word aan mekaar verbind deur verskriklik baie senuwees wat boodskappe tussen die twee helftes stuur. Dié senuwees word ons neuro-paadjies of senupaadjies genoem.
In die laat 1960’s het ’n Amerikaanse neurosielkundige, Roger W. Sperry, gevind dat hierdie twee helftes van die brein ook twee baie verskillende maniere van dink het: Die regterbrein is visueel en kyk eers na die geheelbeeld en dan na besonderhede, terwyl die linkerbrein meer verbaal en ontledend is en eers na die stukke kyk voor dit die dele bymekaarsit om sin uit die hele prentjie te vorm.
Roger het geglo elke mens ontwikkel ’n voorkeur vir of dominansie van een kant van die brein en die gepaardgaande manier van dink.
Uit hierdie Nobelpryswennende navorsing het die gewilde idee ontstaan dat mense óf linkerbrein- óf regterbrein-dominant is en dat die dominansie bepaal hoe ons die wêreld om ons sien en verstaan, en of ons kunstig en kreatief of analities en rasioneel is.
Die geheim is om die twee dele van die brein saam te laat werk – en dis eintlik ’n baie maklike ding om reg te kry.
WAT VAN MY KIND?
Soos baie sielkundige strominge het Roger se navorsing na ouerskap deurgesypel: As jy jou kind se breindominansie verstaan, beteken dit dat jy ook verstaan hoe hy die wêreld beskou en benader. Is hy kunstig en kreatief, of is hy logies en analities?
Dit het veral belangrik begin word as kinders in ’n formele opvoedkundige opset gesukkel het, aangesien skole tipies die linkerbrein-benadering tot onderrig en toetsing volg. Baie hoofstroomskole is dus meestal op leerders met ’n linkerbreinvoorkeur gerig, verduidelik Sarah.
Om miljoene kinders te kan onderrig, werk hulle binne die raamwerk van gestruktureerde denke en verwag hulle van leerders om analities te dink. Dit kan dinge moeilik maak vir regterbrein-kinders, wat ’n meer verbeeldingryke leerstyl het.
Dié probleem kan beter word as ons kinders kan help om te leer op kreatiewe, kleurryke maniere, sê sy. Pleks van vir ’n kind die bou van die oog te leer met die hulp van ’n skets, kan die iris, kornea en oogsenuwee byvoorbeeld uitgebeeld word deur koekies met jellielekkers en drop te versier.
ALLES OF NIKS?
Roger se navorsing is egter baie eenvoudig en latere studies het getoon dat die twee helftes van die brein eintlik baie nou saamwerk. “’n Kind kan ’n voorkeur vir die kunstige en intuïtiewe aspekte van die regterbrein hê, maar dit beteken nie dat hy nét regterbreindominant is nie. Die twee breinhelftes moet saam werk om verstandelike funksies uit te voer,” verduidelik Sarah.
Hoe dit ook al sy, jy behoort jou nie daaroor te verknies of jou peuter linker- of regterbreindominant is nie.
“Peuters en jong kinders het ’n netwerk senuselle wat baie aangepas kan word, en die verbindings daartussen, wat vroeg in die lewe vorm, hang af van die kind se in-
teraksie met sy omgewing,” sê Sarah. “Dis dus baie belangriker om in dié stadium van sy lewe ’n omgewing te skep waarin hy kan leer om goed te funksioneer. Liefde, aandag en ’n sterk band tussen die versorger en kind help sy breingroei aan en versterk ook emosionele breinontwikkeling.”
Nog ’n belangrike faktor is spel: Gun jou peuter die vryheid van verbeelding.
Kinders floreer en ontwikkel met rasse skrede wanneer hulle die wêreld kan verken. Net soos volwassenes woorde gebruik om te kommunikeer, gebruik kinders spel as vorm van kommunikasie.
“Kom meer oor jou kind te wete deur te kyk hoe hy speel en die wêreld beskou. Jy kan baie so leer!” is Sarah se raad.
DIE KERN VAN DIE SAAK
Namate jou kind groei, sal die senuweepaadjies wat boodskappe tussen die twee helftes van die brein gelei, ook groei. As ouer is die beste manier waarop jy hierdie paadjies kan laat verbind deur liefde en aandag te gee en vrye spel toe te laat.
“Dit is die interaksie tussen die twee breinhelftes wat saak maak, ongeag die breinvoorkeur – analities of kunstig. Om dit eenvoudig te stel: Daar is niks beter as wanneer daardie twee helftes van die brein boodskappe van regs na links en van links na regs kan stuur nie,” sê Sarah. Daar het jy dit. Met die twee breinhelftes in konstante kommunikasie, sal jou kind na die wêreld kyk en dit uit sy eie, unieke perspektief sien – en dit is perfek.