TB, die feite
TB, of tuberkulose, word deur ‘n bakterie genaamd mikobakterium tuberkulose veroorsaak. Tipies word die longe geaffekteer, maar ander liggaamsdele kan ook aangetas word soos limfkliere, abdomen, bene of gewrigte en die brein.
Hoe versprei TB
TB versprei wanneer ‘n persoon wat TB-infeksie van die longe het, hoes en ‘n ander persoon asem die fyn druppeltjies in.
Wie kan TB kry
Enige iemand kan TB kry, maar veral iemand wat vir lang tye op ‘n slag in nabye kontak is met ‘n ander persoon wat aktiewe TB-infeksie van die longe het, byvoorbeeld iemand wat in dieselfde huis woon.
Mense met ‘n onderdrukte of verlaagde immuunstelsel is veral makliker geneig om TB te kry. Die hoë risikogroepe sluit in: MIV-positiewe mense, diabete, jong kinders onder vyf jaar, oumense, mense op immuunonderdrukkende medikasie soos chemoterapie en wangevoede mense met vitamien tekorte.
Die simptome van TB
Hoes wat meer as drie weke aanhou, verkleurde of bloederige sputum (slym wat uit die longe gehoes word), nagsweet, gewigsverlies, moegheid, koors of kouekoors, verminderde eetlus en borskaspyn.
Hoe om TB te voorkom
Handhaaf ‘n gesonde leefstyl: Eet gebalanseerd, doen gereeld oefeninge, moenie rook of oormatig alkohol gebruik nie en vermy dwelms.
Die BCG-immunisasie, wat net na geboorte gegee word, bied nie altyd 100% beskerming teen TB nie. Dit is wel baie effektief om jong kinders teen erge vorms van TB te beskerm, soos TB-meningitis (breinvliesontsteking).
Ander belangrike maatreëls om die verspreiding van TB te voorkom, is: maak die vensters oop en laat vars lug in, dra die regte maskers - chirurgiese blou masker vir die TB-pasiënt en ‘n goedpassende N95-masker met spesiale filter vir die familie en gesondheidswerkers.
Hoe word TB gediagnoseer
‘n Pasiënt word eers gevra of hulle enige TB-simptome ervaar (TB symptom screening). Indien daar simptome teenwoordig is, word ‘n sputummonster vir ‘n GeneXpert-toets na die laboratorium gestuur. Indien nodig, kan ‘n borskas X-straal ook deur die dokter aangevra word.
TB kan genees word
TB kan definitief genees word. TB word behandel deur ‘n kombinasie van medisyne (gewoonlik pille) wat die TB-bakterieë doodmaak. Die kursus van antibiotika duur gewoonlik ses maande en dit is baie belangrik dat ‘n mens die pille daagliks moet neem en die ses maande kursus voltooi. Indien die kursus antibiotika nie korrek geneem word nie, kan die TB-infeksie al hoe moeiliker word om te behandel.
Die bakterieë kan selfs sterker as die medikasie word weerstandige TB.