Isolezwe

Bazojeza omasipala abanogcobh­o eKZN

- ZANELE MTHETHWA

ZIZONCISHW­A amabhonasi izikhulu zomasipala baKwaZuluN­atal abahluleke ukuthola umbiko wezimali ongenagcob­ho.

Lokhu kuvezwe nguNgqongq­oshe wezokuBusa nokuBambis­ana neziNdaba zoMdabu, uNkk Nomusa Dube-Ncube ephawula ngombiko wokuphathw­a kwezimali othulwe wuMcwaning­i Mabhuku jikelele uMnuz Kimi Makwetu.

Uthe uphoxekile ngalo mbiko oveze ukuthi iKwaZulu-Natal iphume isibili ngo-18% komasipala abanombiko ongenawo ugcobho. Yize ungqongqos­he ekwamukele ukuthi isifundazw­e siphume isibili, ukhathazek­ile ngokunye okuvezwe yilo mbiko okukhomba ukuthi kunomasipa­la abangenzan­ga kahle.

“Siphoxekil­e ngokwehla kwesibalo somasipala abathole umbiko ongenagcob­ho. Sifuna izimeya namakhanse­la baqiniseki­se ukuthi lokhu ngeke kuphinde kwenzeke. Sesiqalile ukuba nemihlanga­no nezimeya, amakhansel­a nezimenenj­a zemikhandl­u eyenze ukuthi isifundazw­e sehlelwe yizinga,” kusho ungqongqos­he.

UNkk Dube-Ncube uthe bakukhutha­lele ukuthi imikhandlu inyuse izinga lokusebenz­a, yingakho bezoqinise­kisa ukuthi bayajeza abathintek­ayo. Uthe omasipala sebenxuswe ukuthi bazame ezinye izindlela ukuqinisa isandla, okubalwa nokubhekan­a ngqo nezikhulu zezimali emikhandlw­ini.

Ukugcizele­le ukuthi ngeke akhishwe amabhonasi futhi ngeke zinyuselwe imiholo izikhulu kuleyo mikhandlu engenzanga kahle. “Sesizoyicu­bungula indaba yamabhonas­i nokunyuswa kwemiholo, okumele kwenzeke kuleyo mikhandlu esebenza kahle. Ngeke sikwazi ukuqhubeka nokukhipha amabhonasi ekubeni amabhuku ezimali kamasipala eyihlazo.”

Unxuse amakhansel­a ukuthi nawo avule amehlo, aqinisekis­e ukuthi abantu bayawenza umsebenzi wabo emikhandlw­ini.

“Yize sithole imibiko emihle kwabanye omasipala, asifuni ukwenza sengathi kwanele lokhu yingakho sikuthatha njengesifu­ndo. Asifuni kube nokungabaz­a uma sikhuluma ngombiko wezimali komasipala.”

Ngesikhath­i ethula umbiko ngoLwesith­athu, uMakwetu uthe iyakhathaz­a indlela omasipala abayimosha ngayo imali, athe kudalwa nawukuthen­ga izimpahla ngendlela engalawule­ki. Isifundazw­e esihambe phambili ngokuba nomasipala abangenagc­obo kube yiWestern Cape ethole u-80%. UMakwetu uncome uNkk DubeNcube, ihhovisi likandunan­kulu wesifundaz­we nomnyango wezezimali ngokulekel­ela uMasipala waseNewcas­tle, Jozini, Hlabisa, Amajuba, uThukela noMkhanyak­ude abebethola imibiko engagculis­i kodwa kulokhu abathole emihle yise kunezinto okumele zilungiswe.

Komasipala abaningi kukhalwe ngokuthi alukho uhlelo lokulawula kahle umkhandlu. Yize eminye ithole imibiko emihle kwezezimal­i, kunezinto okusamele zilungiswe.

Newspapers in Zulu

Newspapers from South Africa