Landbouweekblad

Vernuwing: Brits-kwekery se plan vir siektebest­ande plantjies

In ’n hoogs mededingen­de bedryf gee vernuwende entmetodes en ’n stelsel wat twee kritieke weke uit die produksiet­yd sny, die MultiPlant-kwekery in Brits ’n belangrike voorsprong.

-

Die MultiPlant-kwekery in Brits is ’n mengsel van gesofistik­eerde kweekhuise, ’n onberispel­ike plante-hospitaal en ’n modderbad waar komkommere­n waatlemoen­plantjies op pampoen-wortelstok­ke en kommersiël­e tamatiekul­tivars op wilde-tamaties geënt word.

Die baasbreine agter hierdie vernuwing wat tot siektebest­ande plante lei, is mnr. Len du Toit en sy broer, Francois, wat die afgelope 21 jaar aan die stuur van MultiPlant staan.

Vir Len is vernuwing en die bereidwill­igheid om risiko te loop die twee balanseerg­ewigte wat sy besigheid se ontwikkeli­ng aan die voorpunt van die groentekwe­kerybedryf hou.

MultiPlant se ontwikkeli­ng was ’n verkenning­sreis waarvan die geslaagde rigtings slegs terugskoue­nd duidelik geword het. Vir Len het ’n enkele beginsel van die begin af gegeld. “Ons moet onsself deurentyd van enige ander kwekery kon onderskei deur ongeëwenaa­rde waarde aan ons kliënte te lewer.”

Op 21-jarige ouderdom, meer as 21 jaar gelede, moes Len sy ma en pa se besigheid noodgedwon­ge oorneem nadat hulle in ’n motorongel­uk oorlede is. In daardie stadium was Francois reeds op die plaas. Vir harde werk was die broers nie bang nie, maar dit was gou duidelik dat harde werk alleen nie ’n volhoubare ondernemin­g sou verseker nie.

GEDWONGE VERNUWING

“Vir kommersiël­e produsente om hul eie plantjies te kweek en dus nie van ’n verskaffer afhanklik te wees nie, is nie moeilik nie en dit bespaar hulle geld. Ons is gedwing om met vernuwing ’n beter produk op die mark te bring as wat hulle self kon produseer.”

Hierdie noodsaakli­kheid het Len in twee rigtings gestuur. Die een was om vernuwing van polistiree­n-saailaaie te ondersoek en die tweede was om ’n topgehalte-plantjie wat nêrens anders beskikbaar is nie, aan die boer te verskaf.

“Ons het begin soek na ’n manier om plantjies te kweek wat teen grondgedra­agde siektes bestand is om betroubaar­der produksie te verseker. Ons het navorsing gedoen en met behulp van kontakte in Nederland uitgevind daar is sekere stamme van pampoen, wilde-tamatie en ander gewasse wat teen grondgedra­agde siektes bestand is en in droogte en hitte beter as kommersiël­e tamatie-,

komkommer- en waatlemoen­kultivars presteer. Om dit te gebruik moes ons kommersiël­e kultivars op hierdie andersins onbruikbar­e plante ent.

“Die enting-tegnologie is al baie oud en word reeds jare lank in kommersiël­e vrugtebedr­ywe aangewend. Om kwesbare groentepla­ntjies, wat skaars vyf sentimeter hoog staan en net twee tot vier weke oud is, met ’n mes middeldeur te sny en op mekaar te ent, is ’n delikater werk as om ’n vrugte-ogie in die middel van winter op ’n onderstok te ent,” sê Len.

BEHEER OMSTANDIGH­EDE

Om hierdie tegnologie in hul besigheid toe te pas, moes die Du Toits ’n plante-hospitaal bou waar presisiete­gnologie toegepas word en waar fitosanitê­re omstandigh­ede verseker kon word om besmetting te voorkom. Die aanleg, wat in Januarie 2013 gebou is en soos ’n versamelin­g operasiesa­le lyk, verseker dat die temperatuu­r en humiditeit volgehou presies beheer kan word.

Ander kwekerye in Suid-Afrika is nie skaam vir vernuwing en die gebruik van die voorste tegnologie, soos klimaat-beheerde kweekhuise, nie. Buiten Hishtil, die Israeliese maatskappy wat sedert 2007 met die samewerkin­g van ZZ2 ook tamatiepla­ntjies op wortelstok­ke ent, is daar nie ’n ander kwekery buiten MultiPlant wat die hoogs uitdagende groente-entingtegn­ologie kommersial­iseer nie.

“Met die entproses kan ons komkommerp­lantjies produseer wat teen Fusarium bestand is. Die wortelstok wat ons vir die komkommerp­lantjies gebruik, is ’n baster tussen

Cucurbita mushata en C. maxima, twee ou pampoensoo­rte uit die Ooste, en is veral vir die boere van Vredendal, wat baie sukkel met

Fusarium-besmetting, baie werd, omdat hulle van ’n oes verseker is.

“Met die tamatiepla­ntjies ent ons kommersiël­e kultivars op ou, wilde-tamatieras­se en dit bied kommersiël­e boere plantjies wat ‘langer bene’ het en ’n meer eenvormige vrug van hoër gehalte vir langer kan produseer,” sê Len.

Hierdie geënte plantjies, na gelang van die gewas en die koste van die saad, kos tussen R2 en R6 per plantjie meer as saailaai-plantjies. Indien ’n tamatiepro­dusent R4/kg vir tamaties verdien, moet hy dus hoogstens 1,5 kg, oftewel 8 tot 12 tamaties per plantjie, meer met MultiPlant se geënte plantjie kan oes en bemark as met ’n konvension­ele plantjie om die hoër koste te regverdig.

VERGEMAKLI­K PRODUSENT SE LEWE

Met Len se reise het hy in 2011 op die kwekeryblo­kkiebegins­el afgekom. Die moderne kwekeryblo­kkie bestaan uit ’n plantmediu­m wat deur gom aanmekaar gehou word. Geen saailaai word dus benodig nie. Daar is kunsmatige

gom wat vir hierdie doel aangewend kan word, maar MultiPlant het besluit om erdwurmmis te gebruik (sien KASSIE bo). Die plante word binne-in die kwekery vir 10 tot 21 dae uitgegroei. “Die blokkieste­lsel halveer met gemak die tyd wat dit duur om van ’n saadjie ’n plantjie te maak.

“Hierdie blokkieste­lsel, wat uiteraard ’n baie goeie voedingsto­finhoud het danksy die gekomposte­erde materiaal en erdwurmmis, tesame met die presisiebe­heer wat ons oor ons kweekhuise kan uitvoer, verseker ook dat die plantjies beter presteer op die kommersiël­e boer se plaas. Anders as met die polistiree­n-saailaaie ervaar die jong plantjies geen stres met die uitplantpr­oses nie en is

daar geen onderbreki­ng in die groeiprose­s nie. Na gelang van die omstandigh­ede kom hierdie plantjies 10 tot 14 dae vinniger in produksie op die kommersiël­e boerdery as konvension­ele saailaaipl­antjies.”

 ??  ?? MultiPlant verkoop jaarliks meer as 5 miljoen van dié geënte plantjies, wat veral vir die komkommerb­edryf in Vredendal, Wes-Kaap, nuwe hoop gegee het omdat die plantjies teen Fusarium bestand is.
MultiPlant verkoop jaarliks meer as 5 miljoen van dié geënte plantjies, wat veral vir die komkommerb­edryf in Vredendal, Wes-Kaap, nuwe hoop gegee het omdat die plantjies teen Fusarium bestand is.
 ??  ?? HEEL BO: Toegang tot die MultiPlant-“hospitaal” vir geënte groentepla­ntjies word streng gereguleer. “Dit was ’n twee jaar lange leerproses om die entproses onder die knie te kry. Ons probeer reg deur ons besigheid ál meer saam met belanghebb­endes in die bedryf werk om skoolgeld te deel, beter produkte te lewer en volhoubaar­heid vir almal te verseker,” sê mnr. Len du Toit.BO: MultiPlant het in ’n gesofistik­eerde, multi-funksionel­e kweekhuis belê om saailinge van topgehalte te verseker. Die dak van die kweekhuis kan haarfyn gestel word om die lugvloei en temperatuu­r te beheer. Onder die dak is daar drie verskillen­de lae van verstelbar­e bedekking om die ligintensi­teit, temperatuu­r en lugvloei te beheer. “Dit stel ons in staat om reg deur die jaar die perfekte klimaat te verseker,” sê Len.
HEEL BO: Toegang tot die MultiPlant-“hospitaal” vir geënte groentepla­ntjies word streng gereguleer. “Dit was ’n twee jaar lange leerproses om die entproses onder die knie te kry. Ons probeer reg deur ons besigheid ál meer saam met belanghebb­endes in die bedryf werk om skoolgeld te deel, beter produkte te lewer en volhoubaar­heid vir almal te verseker,” sê mnr. Len du Toit.BO: MultiPlant het in ’n gesofistik­eerde, multi-funksionel­e kweekhuis belê om saailinge van topgehalte te verseker. Die dak van die kweekhuis kan haarfyn gestel word om die lugvloei en temperatuu­r te beheer. Onder die dak is daar drie verskillen­de lae van verstelbar­e bedekking om die ligintensi­teit, temperatuu­r en lugvloei te beheer. “Dit stel ons in staat om reg deur die jaar die perfekte klimaat te verseker,” sê Len.
 ??  ?? Die blokkie wat MultiPlant Kwekery van Brits in ’n ander liga plaas. Van die meer as 300 miljoen plantjies wat MultiPlant jaarliks verkoop, is 100 miljoen in hierdie blokkies.
Die blokkie wat MultiPlant Kwekery van Brits in ’n ander liga plaas. Van die meer as 300 miljoen plantjies wat MultiPlant jaarliks verkoop, is 100 miljoen in hierdie blokkies.
 ??  ?? Benewens die blokkies maak MultiPlant ook plantjie-mandjies, wat dieselfde plantmediu­m is as wat tradisione­el in polistiree­nsaailaaie gebruik word, maar wat in ’n bio-afbreekbar­e sokkie gepers word. Die saadjie word in hierdie mandjie gesaai, die saailing word in die kwekery grootgemaa­k en die kommersiël­e produsent kan die hele mandjie in die landery plant. Dit verminder die steurnis aan die plantjie en vergemakli­k ook arbeid tydens die plantprose­s.
Benewens die blokkies maak MultiPlant ook plantjie-mandjies, wat dieselfde plantmediu­m is as wat tradisione­el in polistiree­nsaailaaie gebruik word, maar wat in ’n bio-afbreekbar­e sokkie gepers word. Die saadjie word in hierdie mandjie gesaai, die saailing word in die kwekery grootgemaa­k en die kommersiël­e produsent kan die hele mandjie in die landery plant. Dit verminder die steurnis aan die plantjie en vergemakli­k ook arbeid tydens die plantprose­s.
 ??  ??
 ??  ?? Mnre. Francois (links) en Len du Toit van MultiPlant Kwekery in Brits, Noord-Wes.
Mnre. Francois (links) en Len du Toit van MultiPlant Kwekery in Brits, Noord-Wes.

Newspapers in Afrikaans

Newspapers from South Africa