Wintergraan groei stadig — BFAP
Daar word nie groot stygings in die totale aanplantings van wintergraan en -oliesade in die volgende dekade verwag nie. Daar sal veel eerder ’n verskuiwing van hektare tussen koring, gars en kanola wees namate die winsgewendheid van die gewasse verander.
Die Buro vir Voedsel- en Landboubeleid (BFAP) se vooruitskouing vir vanjaar tot 2026 voorsien nog ’n daling in koringaanplantings van die huidige 479 600 ha tot dit op net meer as 400 000 ha stabiliseer ( GRAFIEK 1 ). Sowat 65% daarvan sal in die Wes-Kaap wees, terwyl oppervlaktes in die besproeiingsgebiede ook redelik konstant gaan bly, hoewel dit sterk mededinging van permanente gewasse vir besproeiingswater sal kry. Die verdere daling in koringaanplantings sal weens ’n verwagte toename in kanola-en garsaanplantings wees.
Koringboere in die Wes-Kaap het vanjaar 325 000 ha aangeplant, maar ’n droë winter knou oeste. Die BFAP verwag koringproduksie gaan in die volgende tien jaar met minder as 1% per jaar styg tot sowat 1,7 miljoen ton in 2026. Die toename sal wees danksy hoër produktiwiteit, pleks van groter oppervlaktes.
Die geraamde groei in koringproduksie sal egter onvoldoende wees om in die toename in vraag van 1,4% per jaar te voorsien. Die verwagting is dat koringinvoer van volgende jaar af groter as plaaslike produksie sal wees. Dít het al in 2015 gebeur.
Die BFAP verwag Suid-Afrika sal al teen 2026 byna 2 miljoen ton koring per jaar invoer.
LAER KORINGPRYS
Die betreklik gunstige toestande wat tot verlede jaar gegeld het om vergeleke met die 2015prys ’n 10%-verhoging in die koringprys te veroorsaak, geld meestal nie vanjaar nie. Die toestande het ingesluit ’n swakker rand, ’n veranderlike tarief op ingevoerde koring wat heeljaar meer as R1 000/ton was en die feit dat koring teen invoerpariteit verhandel omdat Suid-Afrika ’n netto invoerder van koring is.
In teenstelling daarmee is koringpryse laer en marges vanjaar onder druk weens die verlaging van die verwysingsprys vir die berekening van die tarief tot $279/ton (sowat R2 685/ton), die versterking van die rand en die droogte in die Wes-Kaap. Die prys is verder onder druk omdat 300 000 ton koring tariefvry uit die Europese Unie ingevoer kan word.
Volgens die BFAP se vooruitskouing sal koringpryse van vanjaar tot 2026 met 1,2% per jaar styg – veral weens die waardevermindering van die rand en ’n tarief op ingevoerde koring wat na verwagting die hele tydperk sal geld.
GARS ONSEKER
Garsproduksie kan teen 2026 tot 450 000 ton bereik as ABInbev, Suid-Afrikaanse Brouerye se nuwe eienaars, dieselfde strategieë vir prysvorming en kontraktering as hul voorgangers volg, en as die toegewyde navorsing en ontwikkeling wat vroeër gedoen is, voortgesit word. Die BFAP sê die raming in GRAFIEK 2 kan aansienlik verander as die strategieë verander.
Aangesien gars wat winsgewendheid betref met koring moet kan meeding, beskou die BFAP die feit dat die plaaslike garsprys ’n afgeleide van die koringprys is en van die relatiewe premies in verskillende produksiegebiede, as belangrik vir produksiebesluitneming.
Soos met koring, sal meer van Suid-Afrika se totale garsproduksie in die Wes-Kaap verbou word. Die BFAP verwag ’n toename van net meer as 2% per jaar en dat garsinvoer op 50 000 ton per jaar sal stabiliseer.
DALK MEER KANOLA
Hoewel vordering met hoër kanola-opbrengste tot dusver nie so groot was soos by gars en koring nie, is kanola ’n belangrike wisselbougewas in die Wes-Kaap. Die oppervlaktes wat met kanola beplant is, sal nie sommer maklik drasties daal nie.
Plaaslike kanola-opbrengste van gemiddeld 1,5 ton/ha is laer as die wêreldgemiddelde van 3,3 ton/ha. In Denemarke, Duitsland, Swede en Engeland is die opbrengs meer as 4 ton/ha.
As plaaslike kanola-opbrengste styg waar kultivars met ’n hoë opbrengspotensiaal geplant word, kan die oppervlakte onder kanola teen 2026 meer as 120 000 ha wees. Met ’n gepaardgaande toename in opbrengs van meer as 3% per jaar met nuwe kultivars kan die kanola-oes in 2024 sowat 200 000 ton beloop.
Die BFAP raam produksie gaan teen 2026 altesaam 230 000 ton wees en die vraag na kanola vir verwerking 220 000 ton. Ramings toon die kanolaprys gaan tot 2026 van uitvoerpariteit wegbeweeg en boere aanspoor om meer kanola aan te plant.