Minderjariges en die SAreg
Alle Suid-Afrikaanse burgers behoort kennis te neem van aspekte van die reg wat hul daaglikse handel en wandel raak. Neem veral kennis van die ouderdomme waarop sekere stappe gedoen mag word (of nie).
Die Suid-Afrikaanse reg onderskei tussen handelingsonbevoegdheid (’n kind onder sewe jaar), om in ’n beperkte mate handelingsbevoeg te wees (mense onder 18 jaar, bygestaan deur ’n ouer of wettige voog, het slegs regte en geen verpligtinge nie), en om ten volle handelingsbevoeg te wees (’n persoon ouer as 18 jaar).
Iemand van 16 jaar mag ’n testament opstel en iemand van 15 jaar en jonger mag nie in die ope arbeidsmark werk nie, al gee sy ouers toestemming. Persone wat nie by hul volle verstand is nie, is ook handelingsonbevoeg, soos ’n kind jonger as 7 jaar.
HOFVERSKYNINGS
Kinders jonger as 7 jaar mag nie in die hof verskyn nie. Persone jonger as 18 jaar mag wél verskyn indien hul ouers of ’n wettige voog hulle bystaan. Enigiemand wat in die hof verskyn, moet by sy/haar volle verstand wees (compos mentis). Minderjariges (persone onder 18) is in dié gevalle verskyningsbevoeg, sonder die bystand van ’n ouer of voog: In die onderhoudshof vir sy/haar eie buiteegtelike kind; Tydens aansoeke om meerderjarigheidstatus (emansipasie); en By die huweliksluiting van ’n swanger minderjarige.
OUDERDOMME
’n Persoon ouer as 16 jaar mag geld by ’n bank inbetaal, belê en onttrek. ’n Lewenspolis kan op 18 jaar uitgeneem word en lewensdekking van tot R30 000 op 14 jaar. ’n Persoon mag op 14 jaar as ’n getuie teken op ’n regsdokument (kontrak), en mag op 16 jaar ’n dagvaarding aanvaar en daarvoor teken. Iemand ouer as 18 jaar mag ’n operasie of enige mediese behandeling weier.
TOESTEMMING
Ouers en wettige voogde kan uitdruklik of stilswyend aan minderjariges toestemming gee ten opsigte van enige ooreenkoms waarby ’n minderjarige betrek is.
Indien ouers of voogde kennis neem van ’n ooreenkoms wat ’n minderjarige aangegaan het, moet hulle ondersoek instel. Soms is stilwyende toestemming gegee en soms moet die toestemming skriftelik wees om geldig te wees. Toestemming kan voor die sluit van ’n ooreenkoms teruggetrek word. Die ouer of voog kan ook terugwerkende toestemming gee vir ’n ooreenkoms sonder toestemming.
As die minderjarige nie presteer nie, is die ouer of voog nie aanspreeklik vir skuld nie, maar daar kan op die kind se eiendom beslag gelê word. Die ouer of voog is aanspreeklik as hulle borg staan vir die kind.
DIE REG IN SUID-AFRIKA Publiekreg
Dit gaan oor die verhouding tussen die staat en burgers (onderdane). Die staat kla die burger (of beskuldigde) aan in die geval van ’n beweerde oortreding deur die burger. Die staat (met bewyslas) moet bo redelike twyfel bewys die beskuldigde is skuldig. Die burger is onskuldig totdat hy/sy skuldig bewys is. Privaatreg
Dit reël die verhouding tussen burgers of persone, naamlik ’n natuurlike persoon (’n mens) en ’n regspersoon (’n instansie soos ’n maatskappy of beslote korporasie).
Daar is twee soorte siviele prosesse, naamlik die aksieprosedure en die aansoekprosedure. Tydens die aksieprosedure dagvaar die een party (die eiser) die ander party (die verweerder) vir skadevergoeding of genoegdoening. Skadevergoeding is om die geldelike skade terug te kry, soos ná ’n diefstal. Genoegdoening is troosgeld aan die persoon wie se goeie naam aangetas is.
Die party wat die bewering maak, moet die bewyse bring. Daar moet ’n oorwig van waarskynlikhede wees voor die eiser wen. Dit is waarskynliker dat die eiser reg is as dat die verweerder se teenargumente water dra.
Die aansoekprosedure word gebruik wanneer die feite voor die hand liggend is. Een persoon (die applikant) bring ’n aansoek na die hof (’n ex parte-aansoek) om ’n bevel teen ’n ander persoon (die respondent) te kry, byvoorbeeld ’n interdik.