Wereldbevolking groeit tot 2064 en neemt daarna af

Dat blijkt uit een uitgebreide analyse, gepubliceerd in het blad The Lancet. De bevindingen zijn enigszins verrassend. Zo suggereerde een rapport van de Verenigde Naties vorig jaar nog dat de wereldbevolking in het jaar 2100 uit 10,88 miljard mensen zou bestaan. De nieuwe schattingen vallen maar liefst 2 miljard hoofden lager uit. Het is volgens de onderzoekers onder meer te herleiden naar de ongekende snelheid waarmee de vruchtbaarheidscijfers (het gemiddelde aantal geboren kinderen per vrouw) in Sub-Sahara-Afrika afnemen.

Al met al verwachten de onderzoekers dan ook dat de wereldbevolking al vrij snel de maximale omvang bereikt. Reeds in 2064 zou er met 9,7 miljard mensen een piek worden genoteerd. In de decennia erna, neemt het aantal mensen op aarde af, om vervolgens rond 2100 uit te komen op 8,8 miljard mensen.

De wereldwijde vruchtbaarheidscijfers lopen de komende eeuw naar verwachting sterk terug. Waar gemiddeld elke vrouw in 2017 nog 2.37 kinderen op de wereld zette, zal dat aantal in 2100 zijn afgenomen tot 1.66. Dat is veel minder dan de minimaal 2,1 kinderen die nodig zijn om de populatiecijfers stabiel te houden.

Zoomen we in op individuele landen, dan zien we dat de vruchtbaarheidscijfers in sommige landen behoorlijk onder het wereldwijde gemiddelde zakken. Zo verwachten de onderzoekers dat in Italië en Spanje tegen 2100 gemiddeld nog maar 1,2 kinderen per vrouw geboren worden. En Polen zou het vruchtbaarheidscijfer tegen het eind van deze eeuw zelfs terug zien lopen tot 1,17. En ook in Sub-Sahara-Afrika neemt het vruchtbaarheidscijfer naar verwachting dus af. En sterk ook. Waar vrouwen in dit deel van de wereld in 2017 gemiddeld nog 4,6 kinderen baarden, zullen we naar verwachting zien dat vrouwen er tegen het jaar 2100 gemiddeld nog 1,7 kinderen krijgen. En in een land als Niger – dat in 2017 ’s werelds hoogste vruchtbaarheidscijfer noteerde, namelijk: gemiddeld 7 kinderen per vrouw – staat een flinke afname te wachten. Tegen 2100 verwachten onderzoekers dat in het land nog maar 1,8 kinderen per vrouw geboren worden.

Hoewel de vruchtbaarheidscijfers in Afrika – onder meer doordat men er in toenemende mate de beschikking heeft over anticonceptiemiddelen en steeds meer meisjes en vrouwen een opleiding volgen – afnemen, zal de bevolking de komende decennia toch nog sterk blijven groeien. Zo verwacht men dat het aantal mensen in SubSahara-Afrika de komende decennia verdrievoudigt en in 2100 uitkomt op 3,07 miljard. Dat is deels te herleiden naar het feit dat steeds meer meisjes er de vruchtbare leeftijd bereiken. Daarnaast lopen de sterftecijfers er terug. Ook in Noord-Afrika en het Midden-Oosten groeit de bevolking nog door. En samen met Sub-Sahara-Afrika zijn dit de enige regio’s die naar verwachting tegen 2100 een groter aantal mensen herbergen dan in 2017 het geval was.

Terwijl de populaties in de hierboven genoemde gebieden nog even blijven groeien, is er op tal van andere plekken sprake van krimp. Met name in Azië en het centrale en oostelijke deel van Europa worden populaties snel kleiner. En 23 landen mogen afgaand op deze analyse zelfs verwachten dat hun populatie tegen het jaar 2100 50 procent kleiner is dan nu. Dat geldt bijvoorbeeld voor Japan (dat van 128 miljoen mensen in 2017 naar verwachting naar 60 miljoen mensen in 2100 gaat). Maar ook voor Thailand, Spanje, Italië, Portugal en Zuid-Korea. Nog eens 34 andere landen zien hun populaties naar verwachting met 25 tot 50 procent afnemen. Dat geldt bijvoorbeeld voor China dat in 2017 nog 1,4 miljard inwoners telde, maar tegen 2100 terug zal vallen naar 732 miljoen mensen.

De ranglijst waarop landen naar het aantal inwoners geschikt is, zal de komende decennia dan ook ingrijpend veranderen. China voert deze lijst nu nog aan. Maar zal in 2100 terugvallen naar de derde positie en moet dan India (met iets meer dan 1 miljard inwoners) en Nigeria (met ongeveer 791 miljoen inwoners) voor zich dulden. De VS (nu nog derde op de ranglijst) valt terug naar de vierde plaats, terwijl de Democratische Republiek Congo – nu nog op de achttiende plaats – doorstijgt naar plek zes. “In de 21ste eeuw vindt er een revolutie plaats in de geschiedenis van onze menselijke beschaving”, stelt dr. Richard Horton, hoofdredacteur van The Lancet. “Afrika en de Arabische wereld zullen onze toekomst vormgeven, terwijl de invloed van Europa en Azië afneemt. Tegen het eind van de eeuw zal de wereld multipolair zijn, met India, Nigeria, China en de VS als de dominante machten. Dit zal echt een heel nieuwe wereld zijn, eentje waarop we ons nu al moeten voorbereiden.” (Scientias/Foto: De Morgen)