Zgjedhje të pjesshme vendore brenda këtij viti? Kushtetuesja e zbulon të martën

Pas vendimit për zgjedhjet, Kushtetuesja do të duhet të vendosë për një tjetër çështje delikate dhe me rëndësi; raportin dhe votimin e Kuvendit të kaluar, që shkarkoi Presidentin Ilir Meta. Socialistët votuan shkarkimin me argumentimin e përfshirjes në fushatë elektorale për zgjedhjet e 25 prillit, nxitjes së dhunës, sidomos me deklaratën e famshme për “kapjen e sfurqeve”

Gjykata Kushtetuese pritet që të dalë me një vendim ditën e martë për t’i dhënë fund sagës së vlefshmërisë së zgjedhjeve të 30 qershorit. Një sinjal të kësaj vendimmarrjeje e ka dhënë Komisioni i Venecias, të cilit Kushtetuesja iu drejtua me tre pyetje kryesore.

Pyetja e parë lidhej me juridiksionin dhe kompetencat për të vlerësuar kushtetutshmërinë e procesit zgjedhor. Ekspertët e Venecias arrijnë në përfundimin se “kompetenca e Gjykatës Kushtetuese nuk përfshin shqyrtimin e vlefshmërisë së zgjedhjeve vendore, por se kjo nuk e pengon Gjykatën Kushtetuese të ushtrojë kontrollin e saj mbi legjislacionin zgjedhor”.

Pyetja e dytë lidhej me dy parimet, atë të periodicitetit të zgjedhjeve dhe të pluralizimit politik dhe se cili prej tyre duhet të prevalojë.

Në projekt-opinionin ekspertët thonë se “parimet e periodicitetit të zgjedhjeve dhe të pluralizmit politik nuk ka gjasa të konfliktohen në vetvete me njëri-tjetrin, pasi ata shprehen në lloje shumë të ndryshme rregullash. Pluralizmi mund të jetë një qëllim legjitim për të ndërhyrë në periodicitet, por që të mbizotërojë ai qëllim, ndërhyrja duhet të ketë një bazë ligjore dhe të jetë proporcionale. Parlamenti ka një vlerësim të gjerë për të vendosur për sigurimin e një baze ligjore për shtyrjen e zgjedhjeve; në mungesë të një baze të tillë, Gjykata Kushtetuese mund ta konsiderojë shtyrjen si antikushtetuese”.

Pyetja e tretë lidhet me pasigurinë juridike, një çështje që u ngrit nga ana e Presidencës gjatë shqyrtimit të padisë në Kushtetuese. Venecia thotë se “autoritetet publike dhe partitë politike” nuk kanë siguruar “interesin më të lartë të votuesve” dhe arsyeja nuk vjen thjesht nga “veprimet” e tyre, por nga polemikat e vazhdueshme mes tyre, që shkojnë deri në pikën e gërryerjes së vetë legjitimitetit të demokracisë para elektoratit”.

Kjo përgjigje e Venecias sugjeron se të martën, Gjykata Kushtetuese mund të vulosë vlefshmërinë e 30 qershorit dhe të shqyrtojë për vendimmarrjen vetëm aspektin e përputhshmërisë me Kushtetutën të vendimit të 10 majit 2019 të Presidentit Ilir Meta për anulimin e këtyre zgjedhjeve.

Vendimmarrja e Kushtetueses do të zhbllokonte ligjërisht një zinxhir procesesh të rëndësishme në politikë. Së pari, ai do t’i hapte rrugë që Presidenti Ilir Meta të dekretonte datën e re të zgjedhjeve të pjesshme vendore në gjashtë bashkitë e mbetura pa kryetarë pas 30 qershorit të 2019.

Kushtetuta parashikon që zgjedhjet e reja për këto bashki duhet të mbahen brenda 45 ditëve nga vendimi i Gjykatës Kushtetuese. Kjo do të thotë se brenda këtij viti, vendi do të shkojë sërish në zgjedhje, edhe pse mund të jenë vendore dhe të pjesshme.

Partia Socialiste i ka paraprirë një skenari të tillë dhe përmes Sekretarit të Përgjithshëm të saj, Damian Gjiknuri thotë se është gati për procesin e pjesshëm në gjashtë bashkitë në fjalë, mes të cilave edhe Durrësi dhe Shkodra.

Ndërkohë, PD e ka përqendruar betejën e saj politike te vettingu në drejtësi dhe reforma zgjedhore. Në lidhje me zgjedhje të parakohshme të pjesshme demokratët po heshtin, ndoshta edhe nga fakti që një proces i shpejtë nuk e gjen partinë në ditët e saj më të mirë. Me “Foltoren” e Berishës në bazë dhe zërat kundër që i kanë dalë, zgjedhjet e pjesshme vendore duket se janë “halli më i vogël” i Lulzim Bashës.

Ndërkohë, pas vendimit për zgjedhjet, Kushtetuesja do të duhet të vendosë për një tjetër çështje delikate dhe me rëndësi; raportin dhe votimin e Kuvendit të kaluar, që shkarkoi Presidentin Ilir Meta. Socialistët votuan shkarkimin me argumentimin e përfshirjes në fushatë elektorale për zgjedhjet e 25 prillit, nxitjes së dhunës, sidomos me deklaratën e famshme për “kapjen e sfurqeve”.

Por, Presidenca nuk e njeh Komisionin Hetimor “Meta 2”, të drejtuar nga ish-deputeti socialist, Alket Hyseni. Sipas Presidencës, Komisioni u ngrit në shkelje të Kushtetutës dhe funksionoi brenda afatit 4 mujor para mbarimit të mandatit të Kuvendit. Brenda kësaj periudhe, ligji për ngritjen e komisioneve hetimore ndalon ngritjen e tyre, por debati juridik në Kushtetuese mund të zhvillohet nëse ai e ndalon apo jo funksionimin e tyre.

Nisur nga rëndësi e kësaj çështjeje, nuk përjashtohet mundësia që Kushtetuesja t’i drejtohet sërish Komisionit të Venecias për një mendim ekspertësh ndërkombëtarë. Kjo do të nënkuptonte se një vendimmarrje e shpejtë për çështjen e Presidentit Meta nuk pritet./SI