AleAtët dhe veterAnët në mbrojtje të lAnÇ-it

Veteranët në këmbë në mbrojtje të vlerave

Në vitet e para të Luftës së dytë Botërore, nuk ishte aspak e sigurt në se do të ekzistonte një Shqipëri e pavarur. Misionari i shquar anglez, Reginald Hibbert, ka shkruar se pika e kthesës ndodhi më 1943-1944, kur lufta partizane e bëri të sigurt se vendi do të ringjallej brenda kufijve para 1939.

Vajti vite që po hidhet baltë mbi epopenë më të lavdishme të historisë së popullit shqiptar, LaNÇ-in, mbi heronjtë e luftës, dëshmorët dhe veteranët që bënë këtë luftë. Veçanërisht po hidhet baltë mbi punën gjysmë shekullore që bëri populli shqiptar pa dallim bindjeje për ndërtimin dhe mbrojtjen e vendit tonë të lirë e ta pavarur. i madhi dritëro ka thënë se “në Shqipëri për fat të keq janë përmbysur heronjtë”. Në ballë të kësaj mbrojtje qëndrojnë veteranët, ata që dje ishin partizanë dhe luftuan kundër pushtuesit nazi-fashist, sot janë veteranët, ai dhe pasardhësit e tyre që qëndrojnë fort në këtë të vërtetë të madhe. Por më mirë po flasim me gjuhën e aleatëve për këtë luftë të madhe të bërë në Shqipëri gjatë viteve të Luftës së dytë Botërore.

Përpjekjet e disa pseudohistorianëve dhe politikanëve të sotëm për të mohuar LaNÇ-in e popullit shqiptar, vendin dhe nderin e kësaj lufte në historinë e kombit, natyrën e saj si vazhduese legjitime e idealeve të Rilindasve tanë të mëdhenj, të lëvizjeve të mëparshme atdhetare dhe demokratike, cilëtdo qofshin momentet e këtyre akteve i sjellin dëm të madh ineresave të kombit tonë. Ndaj veteranët janë ngritur në këmbë në mbrojtje të vlerave që solli LaNÇ-i në mbrojtje të integritetit dhe të pavarësisë së vendit prej pasuesëve të atyre që bashkëpunuan ngushtësisht me pushtuesit. Organizata e veteranëve është një armatë e madhe e cila qëndron roje dhe mbron me konsekuencë principet dhe parimet themelore të kësaj lufte, e cila e radhit në anën e duhur, duke qëndruar në krah të aleancës së Madhe antifashiste.

Shqipëria ishte ndër viktimat e para të agresionit fashist, por dhe ndër vendet e para që u ngrit me armë kundër tij duke dëshmuar kështu se shqiptarët ishin një popull liridashës, i qytetëruar e me dinjitet. Kur filloi qëndresën kundër pushtuesit fashist italian populli shqiptar e dinte se vendet evropiane, që ishin të preokupuara e të rënduara në hallet e tytre, nuk i shqetsonte aq shumë fati i Shqipërisë dhe ndonjë ndihmë immediate prej tyre nuk priste. ai e dinte gjithashtu se pushtuesit ishin të fuqishëm e mizorë e se forcat që Shqipëria mund të angazhonte në luftë kundër tyre as që mund të krahasoheshin me ushtritë fashiste të organizuara mirë e të armatosura me mjete moderne. Por, kjo as i trembi dhe as e dekurajoi popullin shqiptar. ai nxori nga dheu pushkët e kryengritjeve të vjetra dhe nisi luftën për liri, pa marrë parasysh se sa do të zgjaste e sa do të kushtonte ajo.

Populli shqiptar po ju tregon vendin këtyre pseudopolitikanëve të vjetër e të rinj të veshur me kostume moderne të kohës që i shohim në ekranet e televizioneve që na mbajnë ligjërata për demokracinë. Por thënia e lordit anglez se mbetet fakt që ishin dhe janë shqiptarët që përcaktuan fatin e vendit të tyre dhe në fund të fundit do të jenë

shqiptarët ata të cilëve u takon të japin gjykimin vendimtar për fatin e kombit shqiptar dhe jo bashkëpunëtorët e fshizmit. Nacionalistët i humbën shanset

Në shumë dokumente të botuara nga ish misionar të aleatëve gjatë LaNÇ-it në Shqipëri, vërtetohet katërcipërisht se pushtuesit nazi-fashist kishin bashkëpunëtorët e tyre, të cilët e tradhëtuan popullin dhe në përfundim të luftës u larguan bashkë më pushtuesit.

Në librat “Bijt e Shqipes”, “Fitoria e Hidhur”, “Shqipëria gjatë Luftës 19391945” dhe kujtime të Herman Frank ish komandat i batalionit të divizionit 287 gjerman i cili veproi në vitet 1943-1944 në Shqipëri, vërtetohet se historia vuri përball njëra-tjetrës dy forca shoqërore të kundërta brenda kombit shqiptar, forcat patriotike të qytetit dhe të fshatit të udhëhequra PKSH dhe pushtuesin nazifashistë. Ndërsa klasat e pasura, forcat kundërshtuese të kësaj lufte u bashkuan me forcat e dy organizatave Ballit Kombëtar dhe Legalitetit.

Lufta e pushtuesve kundër UNÇSH dhe Frontit Nacionalçlirimtar nuk ishte e shkëputur nga përpjekjet e gjithanshme të reaksionit të brendshëm e ta jashtëm për të ruajtur sundimin politik të klasave të pasura në Shqipëri. Prandaj pushtuesi dhe bashkëpunëtorët e tij shqiptarë, u vërsulën me egërsi kundër Frontit Nacionalçlirimtar. Në një raport të Maklinit thuhet se nacionalistët e të gjitha ngjyrave kishin “armikun kryesor Frontin Nacionalçlirimtar”, ndërsa Hibbert thotë se “Nacionalistët i humbën shanset e tyre plotësisht sepse nuk e ngritën gishtin kundër gjermanëve, mandej as në çastin e fundit, duke i ruajtur forcat vetëm për veprime kundër partizanëve”.

Nacionalisti Haki Stërmilli ka theksuar se “më duket sikur kemi gënjyer veten dhe mashtrue popullin në marrëveshjen që bëmë në Mukje, se ballistët jo vetëm që nuk duen me luftue kundër okupatorit, por na luftojnë ne sikur të ishim armiqtë e tyre”. Raportet e shumta të misioneve anglo-amerikane për Londrën e Uashingtonin konfirmojnë plotësisht pikëpamjen e Frontit Nacionalçlirimtar dhe të PKSH se Balli Kombëtar dhe Legaliteti ishin zhytur në tradhti.

Zgjerimi i rezistencës antifashiste dhe ashpërsimi mbi këtë bazë i situatës politike në vend, nxori dobësinë dhe paaftësinë e klasës së vjetër politike. Përballë zhvillimeve të vrullshme që po përjetonte vendi, si nacionalistët liberalë ashtu dhe zogistët u treguan të ngathët, të lëkundur e të çoroditur. Në këto kushte inisiativën e morën komunistët, të cilët lanë mënjanë mosmarrëveshjet dhe, në nëntorin e vitit 1941, u bashkuan duke themeluar Partinë Komuniste të Shqipërisë. Kjo u dha mundësi atyre që, hap pas hapi, me aksionet e guximshme e me dëshmorët e parë të rënë në luftë, të fitojnë kapital politik. Por kapitalin politik PKSH e fitoi sidomos me programin politik si dhe me platformën që shpalli për krijimin e një fronti të gjerë lufte, ku do të merrnin pjesë pa dallim të gjitha forcat politike dhe antifashiste të vendit. Krijimi i një fronti të tillë bëhej i mundur pasi PK në programin ë shpallur nuk shtronte kruyerjen e revolucionit socialist dhe vendos

jen e diktaturës së proletariatit, e aq më pak shtetëzimin e mjeteve të prodhimit apo luftën e klasave. Në vend të tyre ajo shtroi çështjen e çlirimit të vendit, rivendosjen e pavarësisë kombëtare dhe ndërtimi e një rendi demokratik në Shqipëri, duke ia lënë në dorë popullit që ta zgjidhë vetë pas çlirimit formën e regjimit që dëshironte. Ky program bëri të mundur që në Konferencën e Pezës të hidheshin themelet e një fronti të përbashkët me të gjitha forcat politike antifashiste. Në këtë mënyrë, që nga Konferenca e Pezës barrën e drejtimit të luftës e mori Fronti Nacional-çlirimtar, kurse Partia Komuniste ishte pjesë përbërëse e tij. Kështu që nuk është e drejtë teza se Fronti Nacionalçlirimtar nuk ishte tjetër veçse një fasadë e maskuar e Partisë Komuniste. Mjafton të kujtojmë që në Këshillin e Përgjithshëm Nacional-çlirimtar, të zgjedhur në Pezë, nga tetë anëtarët e tij, pesë ishin nacionalistë jokomunistë, duke përfshirë dhe kryetarin e tij Kamber Qafmolla. Sipas mendimit tonë, ajo pjesë e nacionalistëve që nuk pranoi të merrte pjesë në Frontin Nacional-çlirimtar veproi gabim, sepse po të merrte pjesë nuk do të linte që të rritej aq shumë pesha e Partisë Komuniste.

Me krijimin e Frontit Nacionalçlirimtar, lufta jonë u bë pjesë e luftës antifashiste botërore dhe u hodhën bazat e rreshtimit të Shqipërisë në Koalicionin antifashist, udhëheqësit e të cilit nuk kënaqeshin vetëm me deklarata, por kërkomi angazhimin e forcave në luftë kundër agresorëve fashistë.

Si rezultat i luftës që po zhzvillonte Fronti Nacional-çlirimtar, në dhjetor

1942 tri Fuqitë e Mëdha aleate, anglia, BS dhe SHBa bënë deklarata zyrtare me të cilat vlerësohej lufta e popullit shqiptar dhe ripohohej pavarësia e Shqipërisë. Me këto deklarata ata korrigjonin qëndrimin e “fatktit të kryer” që kishin mbajtur ndaj okupacionit të 7 prillit 1939.

Konferenca e Pezës vuri në lëvizje dhe qarqet nacionaliste liberale në vend, të cilat nuk qenë pajtuar me okupacionin, por që u shqetësuan nga rritja e natyrshme e ndikimit të Partisë Komuniste në opinionin e gjerë të vendit, ndikim që ishte në fakt pasojë e angazhimit total të Frontit Nacional-çlirimtar në luftën patriotike. Kështu lindi Balli Kombëtar. Në të vërtetë, brenda kësaj organizate nacionaliste kishte forca politike që mendonin se mund të përballonin ndikimin e Partisë Komuniste, duke u angazhuar në luftë kundër okupatorit. dhe në fakt, disa çeta balliste u angazhuan në luftë.pikërisht ky angazhim krijoi bazën e afrimit me Frontin Nacional-çlirimtar, prirje kjo që çoi dhe në Mbledhjen e Mukjes.

...rrëshqitën gradualisht në kolaboracionizëm

Në kohën e sotme plurarizmi, liria e shtypit dhe e informacionit, ka filluar një kryqëzatë me shumllojshmëri shpifjesh të ngritur kundër LaNÇ-it, duke arritur deri aty sa ta quajnë luftë civile. LaNÇi nuk ka asnjë element të luftës civile. Historia nuk është konjukturë politike që bëhet me konsesus politik, por gjendet e fiksuar në dokumente që provojnë të vërtetën historike. Faktet flasin ndryshe. Kur guvernatori i italisë në Shqipëri Jakomoni emëroi kryeministër Maliq Bushatin, një muaj më vonë ali Këlcyra nënshkroi tarktatin dalmaco-Këlcyra. Në këtë marrëveshje Balli Kombëtar zotohej se do të ndalonte çdo veprim kundër ushtrisë italiane dhe se do ta ndihmonte atë. “Udhëheqësit e Ballit, shkruan R. Hibberti, i kishin siguruar italianët që nuk do t’u krijonin trubullira ose nuk do të pengonin përpjekjet e italianëve për të shtypur ushtarakisht LaNÇ-in”. “Kupi dhe prijësit e veriut, thotë B. Fischer, si dhe Balli Kombëtar rrëshqitën gradualisht në kolaboracionizëm. Kupi, si dhe Bajraktari me shumë gjasa nënshkroi një besë, pakt mossulmimi me gjermanët”... dhe më poshtë thotë se “Balli Kombëtar dhe forcat e tij, të cilat luftonin aktivisht kundër partizanëve, ishin bërë pjesë normale e çdo force gjermane”.

Bashkëpunim u duk qartë në operacionet e dimrit 1943-1944 dhe të Qershorit 1944, ku forcat ballisto-zogiste morën pjesë aktive në luftën për asgjësimin e UNÇSH. Në Qarkoren e Komitetit drejtues të Ballit Kombëtar, Mithat Frashëri urdhëronte formacionet e ballit që “të mos merret asnjë operacion luftarak kundër gjermanëve”. Fischer do të shkruante se “Kur ofensiva gjermane e dimrit nisi të japte shënja suksesi, njësitë e Ballit Kombëtar nisën të merrnin pjesë aktive në të, më se 10.000 nacionalistë ndihmonin gjermanët, të ndarë përafësisht në pesëmbëdhjetë grupe, prej të cillëve gati gjysma ishin të Ballit Kombëtar”.

Gjeneral devis i shkruante Londrës se “situata e zhvilluar kohët e fundit e bënë të ngutshme denoncimin kolektivisht dhe me emëra të Këshillit të Regjencës e të Ballit Kombëtar. të gjithë bashkëpunojnë me gjermanët, të cilët i pajisin me armë dhe i përdorin si roje në rrugët kryesore”.

Aleatët bënë të gjitha përpjekjet...

Fischer theksonte se “në fillim të korrikut, para formimit të kabinetit dine, Kupit iu dha mundësia të zhvendoste treqind burra të armatosur përmes tiranës, me kamionë të dhënë nga qeveria, për t’u hedhur në luftime kundër forcave partizane të kësaj zone”. Qëllimi i vërtetë i Kupit ishtë, që të qëndronte ushtarakisht pasiv në mënyrë që këto forca ti përdoret për të marrë pushtetin pas largimit të gjermanëve, sipas porosisë së padronëve të tij. Por si Kupi dhe Balli Kombëtar ishin zhytur thellë në batakun e tradhëtisë, të gjithë bashkëpunuan me fashizmin.

aleatët bënë të gjitha përpjekjet që forcat “nacionaliste” të hidheshin në luftë kundër pushtuesit, por ato me gjithë premtimet e dhëna, kurrë nuk i shkrehën armët kundër gjermanëve. Kjo duket qartë në raporton e SOE-së drejtuar Uashingtonit ku thuhej se “Kupi ka adaptuar një qëndrim kontradiktor. ai ka forca të mjaftueshme dhe mjete në dispozicion për të sulmuar partizanët, por në të njëjtën kohë ai njofton se nuk ka armë e municion të sulmojë gjermanët, po të mos furnizohet menjëherë nga Britania”.

Lordi anglez Hibbert thotë se “partizanët ishin të vetmit që e vlente t’i mbështesje. Besoj... se po të kisha qenë shqiptar, unë do të isha bërë partizan”. atëhere përse Balli dhe Legaliteti nuk pranuan të dalin malit për liri bashkë me partizanët kundër pushtuesve, por bashkëpunuan më ta kundër LaNÇ-it? Çfarë i shtynte ata? apo ashtu i kishin marrë direktivat nga padronët e tyre për të zbatuar skenarët e hartuara nga disa qarqe perëndimore për Shqipërinë e pas lufte. Për këtë flasin faktet, si dërgimi i grupeve diversioniste në Shqipëri 19451955, për rrëzimin e pushtetit popullor, por që nuk u relizuan dot në saj të vigjilencës së popullit.

ai skenar që nuk u realizua gjatë Luftës së dytë botërore, e pas çlirimit të vendit, për arsye që tashmë dihen, po bëhen përpjekje sot, të zbatohet në kuadrin e luftës kundër komunizmit, në momentet kur në Shqipëri erdhën në pushtet okupatorët e “ideve demokratike të dhjetorit 1990”, bijtë e nipërit e ballisto-zogiste si bashkëpunëtorë të fashistëve. Si gjithmonë populli shqiptar në momente të caktuara e delikate për fatet e kombit është treguar i mënçur dhe i matur, ka ditur të shmangë momentet fatale, t’u bëjë ballë sfidave të kohës dhe t’u trgojë vendin këtyre renegatëve, ashtu si në 1912, në 1920, në 1944 dhe në 1997 me referendumin mbarë popullor, me votën e tij i tha jo të kaluarës, duke patur besim vetëm tek e ardhmja, por pa harruar të kaluarën e largët dhe të afërt.