KUSH PRET TË ANËTARËSOHET NË BASHKIMIN EUROPIAN?

Ukraina, Gjeorgjia dhe Moldavia kanë paraqitur të gjitha aplikime që nga fillimi i luftës së Rusisë më 24 shkurt. Krahu ekzekutiv i Bashkimit Evropian, Komisioni Evropian, tha se synon të japë një opinion të parë në qershor mbi kërkesën e Ukrainës për t’u bërë anëtare. Macron tha se aspirata e Ukrainës për t’u bashkuar me bllokun ishte “legjitime”, duke thënë se dëshira e Kievit, si dhe ajo e Gjeorgjisë dhe Moldavisë, “na lejon të rivlerësojmë gjeografinë tonë dhe organizimin e kontinentit tonë”. Por, pas dyerve të mbyllura, shumë shtete anëtare pranojnë se anëtarësimi i shpejtë për Ukrainën dhe kandidatët e tjerë ka shumë pak gjasa duke pasur parasysh se një propozim si ky do të kërkonte ndryshime të mëdha në traktatet e BE-së. “Shumë nga këto qeveri [BE] janë shumë të kujdesshme për hapjen e traktateve sepse e dinë se kjo është si hapja e kutisë së Pandorës. Të gjithë do të kenë një kërkesë dhe do t’i këshillojnë ata të kenë një listë dëshirash, dhe kjo do të bëhet mjaft e vështirë për momentin.“-tha Mortera-Martinez. Kritikët theksojnë se Macron thjesht përpiqet të qetësojë vendet jo-BE që presin në krahë, disa prej të cilëve kanë qenë në radhën e kandidaturave për vite tani, në vend që të marrin në konsideratë seriozisht ofertat e tyre për anëtarësim. Përveç Turqisë, me të cilën bisedimet filluan në 2005, por që ngeci dhe u ndaluan më pas në 2019 dhe treshes së aplikantëve të fundit, të gjithë ata që presin të bashkohen janë të vendosur në Ballkanin Perëndimor. Maqedonia e Veriut, e cila aplikoi për herë të parë në 2004, ka përmbushur kriteret për fillimin e bisedimeve të anëtarësimit, por oferta e saj po pengohet nga një mosmarrëveshje me Bullgarinë. Oferta e Shqipërisë është e lidhur me atë të Maqedonisë së Veriut, kështu që vetoja e Sofjes po i pengon gjërat edhe për Tiranën. Mali i Zi aplikoi për anëtarësim në BE në 2008. Bisedimet e pranimit, të cilat filluan në 2012, janë avancuar dhe vendi mund të jetë gati për t’u anëtarësuar deri në vitin 2025. Bisedimet po vazhdojnë gjithashtu me Serbinë, ndërsa Kosova dhe Bosnja dhe Hercegovina konsiderohen “kandidate të mundshëm për anëtarësim në BE”. Kosova, një ish krahinë e Serbisë, shpalli pavarësinë nga Beogradi në vitin 2008. Serbia nuk e njeh këtë dhe vazhdon ta trajtojë Kosovën sikur të ishte nën sovranitetin e saj. Brukseli thotë se asnjëri prej tyre nuk do të jetë në gjendje të anëtarësohet në BE derisa kjo mosmarrëveshje të zgjidhet. Perspektivat për Bosnjën, ndërkohë, janë të dobëta. Ajo aplikoi për anëtarësim në BE në vitin 2016, por, sipas një shënimi informues të Parlamentit Evropian, “paqëndrueshmëria e brendshme politike dhe mungesa e reformave politike kanë zbehur perspektivat e vendit për t’u bashkuar me BE”. Po cilat janë shanset që ideja e Macron të bëhet realitet? Ideja e Macron ka të ngjarë të kërkojë ndryshime në traktatet e BE-së dhe duket se ka pak oreks për këtë. Deri në 13 vende, duke përfshirë Danimarkën, Slloveninë, Bullgarinë dhe Suedinë, nënshkruan një dokument të hënën duke hedhur poshtë idenë. “Ne nuk mbështesim përpjekjet e pakontrolluara dhe të parakohshme për të nisur një proces drejt ndryshimit të traktatit,” shkruan ata. Kancelari gjerman Olaf Scholz, megjithëse shprehu interes për propozimin e Macron, paralajmëroi gjithashtu kundër zhgënjimit të kandidatëve prej kohësh të BE-së. “Ajo që është e qartë është se kjo nuk duhet dhe nuk do të na ndalojë të ecim përpara me atë që kemi filluar, përkatësisht duke mundësuar proceset e anëtarësimit për të cilat ne kemi punuar për kaq gjatë tani,” tha Scholz në një konferencë të përbashkët për shtyp me Presidenti francez në Berlin të hënën. “Kjo është veçanërisht e vërtetë për Ballkanin Perëndimor, për të cilin kemi folur tashmë. Ka shumë prej tyre që tashmë kanë bërë përgatitje shumë të gjera, të cilët gjithashtu kanë marrë vendime të guximshme. Dhe ky guxim duhet të shpërblehet në një moment. Unë thjesht do të doja ta ilustroj këtë me shembullin e Maqedonisë së Veriut. Ka pasur liderë politikë shumë të guximshëm që kanë guxuar të bëjnë diçka për të bërë të mundur fillimin e procesit të anëtarësimit. Dhe ne duhet të gjejmë një mënyrë që kjo trimëria nuk është e zhgënjyer.“-shtoi ai. Macron thotë se do të dëshironte ta diskutonte idenë në samitin e Këshillit Evropian në qershor, me synimin për të marrë topin për një konventë të BE-së për ndryshimin e traktateve në të ardhmen e afërt. Por me kaq shumë kundërshtarë që tashmë kanë dëgjuar zërin e tyre, ndonjë ndryshim domethënës në mënyrën se si funksionon blloku mund të ketë ende vite të tëra.