Në italisht edhe Promemoria e shkrimtarit dërguar diktatorit
“Dafinat e thara” të Trebeshinës në Itali që më 2007
Dafina
të thara. Romani i jetës sime", që prezantohet në italisht me titullin Allori secchi, është një vepër e pabotuar e Kasëm Trebeshinës, të cilën autori na dha origjinalin të pabotuar në shqip së bashku me tekste të tjera, të pabotuara më parë. Me sa dimë, kjo është vepra e parë e tij e botuar në italisht. Paraqesim për herë të parë në italisht edhe Promemorien që Kasëm Trebeshina ia dërgoi Enver Hoxhës më 5 tetor 1953. Allori seçhi përfshin përiudhën 1926- 1955 që na jep një konfirmim tjetër të rëndësisë që ka fëmijëria në letërsinë moderne bashkëkohore. Kapitujt 2- 9 të pjesës së parë janë dëshmi e drejtpërdrejtë e viteve të para të jetës të autorit, të kontaktit të parë me letërsinë dhe fillimin e aktivitetit të tij letrar. Vitet e Luftës së Dytë Botërore zënë një vend të rëndësishëm ( kapitujt 1023 të pjesës së parë dhe 1- 15 të pjesës së dytë): Kasëm Trebeshina braktis botën e letrave, të ëndrrave dhe vihet në shërbim të Atdheut. Pjesmarrja e tij në rezistencën e armatosur i jep mundësi të shohë me një optikë perfekte ngjarjet politiko- ushtarake, e sidomos marrëdhëniet që rezistenca e armatosur shqiptare kishte me atë jugosllave, kontributin që forcat angleze patën në luftën për çlirimin e Shqipërisë. Fundi i luftës dhe çlirimi i Shqipërisë shënojnë fillimin e prishjes së marrëdhënieve të autorit me komunizmin: pas mosmarrëveshjeve me përfaqësuesit ushtarakë jugosllavë në Shqipëri ai braktis karrierën ushtarake, transferohet në Bashkimin Sovjetik për të vijuar studimet ( kapitujt 16- 18 të pjesës së dytë). Kundërshtimi i metodës së realizmit socialist, pas dy vitesh studimi në lindje, e sjell atë në Atdhe, ku nis përballjen të hapur me pushtetin komunist, që kulmon me Promemorien dërguar Enver Hoxhës, e këtu fillon dhe persekutimi i shkrimtarit, dhe një dëshmi letrare shembullore e këtij persekutimi gjendet në romanin Odin Mondvalsen." Dafina të thara Edmond Çali
Faqe 7