Ja cilët ishin spiunët shqiptarë në Gjermani: "Boga", "Mario", "Studenti", "Furxhiu", "Besniku", Agroni" Dalin dokumentet e vitit 1955, ja çfarë raportonin agjentët e mbuluar si diplomatë

Kadri Hazbiu, del marrëveshja sekrete e Sigurimit të Shtetit me STAS- in gjerman

Cilët

qenë spiunët shqiptarë në Gjer mani gjatë luftës së ftohtë, cilat qenë detyrat e tyre, çfarë punësh bënin në Gjermaninë Lindore, çfarë i raportonin Tiranës, ku fshiheshin antikomunistët dhe si kontrolloheshin nga regjimi?

"Nuk dihet cili ka qenë më i egër e më famëkeq: STAS- i gjerman apo Sigurimi shqiptar. Dihet se mes tyre ka pasur një marrëveshje të firmosur nga ministri i Brendshëm, Kadri Hazbiu dhe ministri i Sigurimit të Shtetit Erich Mielke, më 12 nëntor 1955". Historiani Paskal Milo zbardh këtë marrëveshje dhe bashkëpunimin ndër vite mes dy shërbimeve sekrete për ngritjen e një njësie operative të Sigurimit shqiptar brenda ambasadës sonë në Berlin, identifikimin e antikomunistëve shqiptarë që jetonin në Mynih a përcjelljen e të dhënave për nazistët gjermanë që kishin qenë në Shqipëri; çka janë vetëm disa prej çështjeve për të cilat qe rënë dakord. Dokumente sekrete, pseudonimet e agjentëve, detyrat mbi Austrinë e Greqinë!

Të gjitha këto gjenden të zgjeruara te libri më i ri i Prof. DR. Paskal Milos, titullohet "Udhëkryqe shqiptaro- gjermane". Libri pretendon të sjellë për herë të parë një histori të plotë të marrëdhënieve shqiptaro- gjermane që në gjurmët e tyre të para e deri sot. "Në këtë libër i ofrohen fakte e këndvështrime të reja për mjaft ngjarje e aktorë të historisë, nganjëherë edhe intriguese e gati të pabesueshme, por libri është një paraqitje objektive e fakteve", thotë profesori. Milo vëren se gjithçka që është sh- kruar në gjashtë kapitujt e këtij libri ka një mbështetje të madhe dokumentare nga arkivat shqiptare e më pak nga ato gjermane e të tjera. Dokumentet e konsultuara në Arkivin e MPJ- së për një kohë të gjatë përbëjnë lëndën kryesore të historishkruarjes e pa të cilat ajo nuk do të ishte e mundur.

Ideja për të shkruar këtë libër nuk ka qenë e tija, pasi shtysën ia kanë dhënë kolegët gjermanë. "Libri që i paraqitet lexuesit në gjuhën shqipe është një variant i zgjeruar dhe i kompletuar i projektit për botim në gjuhën gjermane për marrëdhëniet shqiptaro- gjermane nga shpallja e pavarësisë së Shqipërisë gjer në vitin që jemi", thotë Milo, duke vënë në dukje se historia e marrëdhënieve gjermano- shqiptare nuk ka qenë një vijë lineare në ngjitje. Ajo ka pasur thyerjet dhe ulje- ngritjet e saj. Prandaj, e jo pa qëllim, librit i është vënë për titull fjala "udhëkryqe". "Historia ka lënë gjurmë të pashlyeshme në kujtesën e njerëzve për krimet e përgjakshme të nazizmit. Por shqiptarët nuk kanë mbetur peng i së kaluarës. Brezat gjermanë të Pasluftës së Dytë Botërore kanë kërkuar ndjesë për fatkeqësitë e krimet që bënë nazistët kundër popujve të tjerë, përfshirë këtu edhe ndaj shqiptarëve. Lufta ka qenë një udhëkryq që i vuri shqiptarët e gjermanët kundër njëri- tjetrit. Por një i tillë ka qenë edhe periudha e Luftës së Ftohtë, ku RFGJ- ja e Shqipëria u ndodhën në dy botë të ndryshme politike në kundërshtim të plotë me njëra- tjetrën", shënon profesori.