Nusja e nipit: Ruaj ende unazën e saj, në letrat e fundit na thoshte ejani e merrni sendet e mia Kumbaro: Gati projekti i zbatimit për rikonstruksionin e shtëpisë së lindjes në Gjirokastër! Edi Rama: Do hapim dosjen e Musinesë, hedhim dritë mbi faktet tra
Familja: Rrëfimet për torturat, la shënim emrat e spiunëve
të dilte e çirrte. Trupi i saj kishte shenja. Ende e ruaj unazën e saj, që ajo e kish trashëguar nga e ëma". Për herë të fundit e ka takuar në korrikun e vitit 1983. "Musineja vdiq në 13 gusht kur ne ishim me leje vjetore. Nuk arritëm ta takonim edhe njëherë si i patëm premtuar. Mezi priste që njëra nga ne të shkonim e të rrinim me të. Nuk arritëm dot, dhe kjo na ka mbetur në mendje. Kur ajo vdiq, të dielën nuk punonte posta. E të hënën kur e morëm ne vesh e shkuam atje, ishte varrosur. Në Kanada kam gjetur varrmihësin e saj, Gjergji Gjergon- dhëndri i Beqir Ballukut, i persekutuar në Rrëshen. I kishin thënë ta varroste në një cep, sepse mendonin se do kishte ujë, donin ta varros- nin në ujë", tregon Bibika.
Në fund, ajo ndan me median edhe faktin se shumë gjëra i ka vetë Musineja për në muze. "Kemi dorëshkrime, letra, çarçafë e brezin që i ka pasur në Rrëshen. Në dorëshkrime ka gjëegjëza, ritet e dasmës, vdekjes, lindjes, ka përralla. Gjatë kohës që ishte në internim, ka ndërruar 10 shtëpi. Në shënimet e saj ka emra e pseudonime njerëzish që i kanë bërë keq, që e kanë spiunuar". Mbi raportin me Hoxhën, ajo mohon të ketë dijeni, veç në mos sipas saj, kanë qenë nënat, ajo e Enver Hoxhës dhe ajo e Musinesë që kanë folur për një fejesë të mundshme".
AMBASADA AMERIKANE
Një prej dokumenteve që ekspozohen është edhe një kabllogram i Ambasadës Amerikane të kohës, që ende ruan shënimin "Konfidenciale". Në të shkruhet se "Dje pas seancës gjyqësore, turma sulmoi fugonin e të burgosurve dhe rrihi keqas të pandehurit. Kokalarit, njërës nga dy gratë e akuzuara i shkulën pothuaj gjysmën e flokëve. Rojet bënin sehir".
RAMA E KUMBARO
Në përkujtimin e 100- vjetorit të lindjes së një prej figurave të qëndresës kundër diktaturës komuniste, intelektuales Musine Kokalari, mori pjesë edhe ministrja e Kulturës, Mirela Kumbaro. Në ceremoninë e mbajtur në Bibliotekën Kombëtare, ajo bëri me dije se Ministria e Kulturës dhe Instituti i Monumenteve kanë përgatitur projektin rikonstruksionit të shtëpisë ku lindi Musineja në Gjirokastër, djegur në vitin 2014. "Për këtë ofrojmë dhe një fond për restaurimin që në bashkëpunim me familjen të ndërtojmë një model të shtëpive së shkrimtarëve me hapësirën muzeale kushtuar Musinesë dhe atë të mikpritjes - projekt më i gjerë që ne po krijojmë në Gjirokastër me një seri banesash, ku historia përzihet me arkitekturën, letërsia me bujtinën dhe kujtesa me të shkuarën që na kthen drejt së ardhmes", tha Kumbaro, e cila shtoi më tej "se ngjarjet do të vijojnë në javë të tjera dhe nesër në Gjirokastër për të shkuar në gjurmët e Musinesë, për të mos harruar atë, për të mos harruar viktimat e persekutimit komunist, për të mos e lënë të keqen të përsëritet". Kumbaro e quajti Musinenë "simbol që përmes brishtësisë i qëndroi diktaturës, Gruaja- Libër". "Musineja mbetet një personazh që intrigon me kombinimin e çuditshëm që përvijohet, midis profilit shumë të rafinuar, siluetës prej Madone, vështrimit të përhumbur, deklaratave të forta, zgjedhjes socialdemokrate, vrazhdësisë së gjyqit politik, teksteve naive me nënon plakë, kërkimit akademik në një italishte perfekte, nga sokakët e të marrëve te kishat bibliotekë të Romës, nga burgu te pavijoni onkologjik; nga qëndismat e mëndafshta te fjala e dëshpëruar prej mungesës së lirisë", tha Kumbaro. I pranishëm në ceremoninë kremtuese në 100- vjetorin e lindjes së shkrimtares së parë shqiptare dhe intelektuales së shquar Musine Kokalari, Kryeministri Edi Rama tha se "Dosja e Musinesë do të jetë e para që do hapë një histori të re, të hedhjes dritë mbi faktet tragjike të së shkuarës dhe të shqyrtimit të gjithë dokumenteve dhe njohjen me gjithë personazhet që i kanë ikur dritës së të shkuarës që shumë shpesh na janë shfaqur me dy gishtat lart përballë prozhektorëve të të sotmes".