Filmat, Tufa letër Ilir Metës: Disa të ndalohen, disa të shfaqen me logo “PPSH”
Ato mund të shfaqen në një orë të caktuar me një paralajmërim, p. sh., “Kujdes, ky film përmban aspekte propagandistike të kohës së komunizmit”, mund të shoqërohen me një logo, p. sh.: “PPSH”, gjatë gjithë kohës së transmetimit, ndërsa për filmat që kanë
Pas një debati të gjerë të ni sur në “GSH” në muajin dh jetor, Instituti i Studimit të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit i ka dërguar dje një apel Kuvendit të Shqipërisë në lidhje me propagandën komuniste, që përcjellin dokumentarët dhe një pjesë shqetësuese e filmave artistikë. Propozimi i nënshkruar nga Agron Tufa, si drejtues i ISKPKsë, është një propozim “për ndalimin e propagandës komuniste që fyen, denigron dhe manipulon ndjeshmëritë e popullatës së persekutuar përgjatë diktaturës, nëpërmjet dokumentarëve dhe filmave artistikë të ish- Kinostudios ‘ Shqipëria e Re’”.
Ai i drejtohet Kuvendit të Republikës së Shqipërisë, kryetarit të tij, Ilir Meta. Më poshtë letra e plotë.
APELI
I nderuar z. Kryetar, Të nderuar zotërinj deputetë të Kuvendit të Republikës së Shqipërisë,
Instituti i Studimeve të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit ( ISKK), një institucion publik, qendror, i pavarur, që gëzon statusin e personit juridik dhe është një instrument i Parlamentit shqiptar, i krijuar me Ligjin nr. 10242, datë 25.02.210 ( VKM), shpreh shqetësimin e tij të thellë, të hershëm e të vazhdueshëm në bazë edhe të ankesave të ish- të persekutuarve nga regjimi komunist në lidhje me transmetimin e pakontrolluar të materialeve filmike të Kinostudios “Shqipëria e Re” ( dokumentarë dhe filma artistikë të periudhës së diktaturës komuniste). Këto produkte kinematografike e televizive të kohës së regjimit komunist përmbajnë në shkallë të ndryshme propagandë fyese, denigruese e manipuluese kundrejt standardeve të sotme demokratike që i garanton qytetarit tonë Kushtetuta e Republikës. Ju kujtojmë se Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë në nenet 3 dhe 18, shprehen qartë që:
“Pavarësia e shtetit dhe tërësia jetesa fetare, si dhe bashkëjetesa dhe mirëkuptimi i shqiptarëve...”), të cilat, po sipas këtij neni, Kushtetuta ia ngarkon shtetit që “t’i respektojë dhe t’i mbrojë”. Po kështu dhe barazia përpara ligjit, e shpallur në nenin 18 të Kushtetutës mbi “diskriminimin e padrejtë” për të gjitha arsyet e mësipërme të shprehura më lart, çon në shkelje flagrante.
Nisur nga ky shqetësim, në kushtet kur, në mbi 70 kanale televizive, qendrore dhe lokale, ekranet transmetojnë pa pushim filma e dokumentarë, që provokojnë e tallen me plagët e pjesës më të martirizuar të shoqërisë sonë nga regjimi komunist, që cenojnë rëndë dinjitetin dhe integritetin moral të tyre, ne i bëjmë apel institucional Kuvendit të Shqipërisë, si institucioni më i lartë ligjor e ligjvënës, të ndërhyjë me instrumentet e tij ligjorë në mbrojtje të kësaj shtrese të gjakosur dje dhe të provokuar e të nëpërkëmbur sot.
Në bazë të detyrave tonë ligjore që na keni dhënë të zbatojmë, Instituti ynë ju kujton se në nenin 5 të Ligjit nr. 10242, që ka këto detyra:
d) studion dhe vlerëson veprimtarinë kriminale të Partisë Komuniste të Shqipërisë, më pas të Partisë së Punës të Shqipërisë dhe të organizatave të tjera, të krijuara në mbështetje të ideologjisë së saj;
ë) evidenton personat që kanë qenë pjesë e organeve apo autoriteteve vendimmarrëse, përgjegjëse për propagandën komuniste, për aktet administrative dhe vendimet, të cilat kanë çuar, në mënyrë të drejtpërdrejtë a të tërthortë, në veprime represioni, në jetën shoqërore dhe kulturore, përfshirë luftën e klasave, kolektivizimin, luftën kundër fesë, izolimin nga Perëndimi, pamundësinë për t’u informuar dhe censurën në art, kulturë e shkencë, si dhe kufizimin e furnizimit me ushqime, përmes tallonave të ushqimit;
f) vë në dijeni publikun për krimet dhe rrjedhojat e tjera të luftës së klasave;
Gjithnjë në akord me detyrat tona ligjore, theksojmë se, filmat e kohës së komunizmit ishin një mikster i fuqishëm propagandis- tik dhe se një pjesë e këtyre filmave artistikë dhe pothuaj pjesa dërrmuese e dokumentarëve falsifikojnë dhe shtrembërojnë faktet, historitë, ngjallin përfytyrime të gabuara për ngjarje dhe persona, vënë në shënjestër të diskriminimit klasa e grupe shoqërore, klerin dhe intelektualët, me qëllim damkosjen e tyre morale e kombëtare si armiq të rrezikshëm të shoqërisë. Jo pa qëllim ka ekzistuar në KQ të PPSH Drejtoria e Agjitacionit dhe Propagandës që hartonte strategjinë e saj propagandistike dhe kalonte në filtër paraprak censure çdo produkt kinematografik.
Në vendimin nr. 499, datë 26. 12. 1952 të Byrosë Politike “Mbi zhvillimin e letërsisë dhe arteve”, thuhet ndër të tjera: “Niveli ideologjik i letrarëve dhe artistëve po ngrihet dhe përpjekjet e tyre për përvetësim të metodës artistike të realizmit socialist janë të mëdha. Ata po përfitojnë gjithnjë e më shumë nga shembulli dhe eksperienca e letërsisë dhe arteve sovjetike. Tematika e re që përfaqëson frymën e partisë, përshkon pothuajse të gjitha prodhimet letraro- artistike. Heroi i saj është