« Ata vinin mbi kuaj sikur t’i sillte stuhija » , Jean Marot, historian i Mesjetës

Stratiotët shqiptarë, mercenarët e frikshëm të Europës

me mansheta të gjata prej rrjete çeliku, që mbanin një heshtë me dy maja, të gjatë 3 metra, të cilën e manovronin me të dyja duart dhe që luftonin mbi kuaj gjithnjë në këmbë. Heshta e tyre quhej « zagayé » , që nuk është çudi të jetë një fjalë e vjetër shqipe. Ata cilësoheshin « luftëtarë të tmerrshëm » , siç i përshkruajnë kronistët e kohës dhe flinin jashtë, në natyrë, bashkë me kuajt e tyre.

Stratiotët ishin në fakt një trupë mercenarësh, por tepër të krishterë dhe nuk dyshohet që në luftën kundër turqve, ky element të ketë luajtur një rol të dorës së parë. Të detyruar të braktisnin trojet e tyre, në fillim, ata luftuan në krah Venedikut kundër ushtrive të mbretit të Francës, ku siç shkruhet në tekstet e vjetra historike, « për çdo kokë francezi, ata paguheshin 1 dukat » . Megjithatë ata i shërbyen dhe republikave të tjera të veriut të Italisë apo Napolit.