Komiteti i Helsinkit: Masat "Arrest me burg", për vepra penale të lehta
"Kostoja për akomodimin e të paraburgosurve në 2019- ën është rreth 2.29 miliardë lekë" "Numri i personave në paraburgim, mbi kapacitetin. I kushtojnë buxhetit të shtetit"
Në fund të muajit maj, Komiteti Shqiptar i Helsinkit ( KSHH) ka prezantuar raportin e parë studimor të llojit të tij në Shqipëri, i kryer lidhur me problematikat e personave që vuajnë dënimin "Arrest me burg" apo "Paraburgim" në Shqipëri. Ky raport është bazuar në monitorimet që Komiteti Shqiptar i Helsinkit ka kryer gjatë 400 seancave gjyqësore dhe në studimin e 1821 vendimeve gjyqësore të dy gjykatave më të mëdha të vendit, Gjykatën e Rrethit Gjyqësor Tiranë dhe Durrës. Raporti ndalet kryesisht në faktin se përdorimi i zgjeruar i arrestit me burg ( paraburgimit) shpesh shfaqet si një simptomë e mosfunksionimit të sistemit të drejtësisë penale, që ka si pasojë mungesën e mbrojtjes së të drejtave të personave të paraburgosur, duke sjellë potencialisht një trajtim degradues të tyre. "Shpresojmë që gjetjet dhe rekomandimet e pasqyruara në këtë raport të kontribuojnë pozitivisht për aktorët e sistemit të drejtësisë penale drejt një njohjeje dhe zbatim më të mirë të legjislacionit procedural- penal si dhe standardeve ndërkombëtare, me qëllim që kufizimi ekstrem i lirisë në kuadër të një procesi penal, veçanërisht në formën e ' arrestit në burg' të bëhet në raste përjashtimore", u shpreh drejtorja ekzekutive e KSHH, Erida Skëndaj, në prezantimin e raportit të shkruar. Një pjesë e institucioneve të sistemit të burgjeve në Shqipëri, duke pasur mangësi dhe kufizime në kapacitetet e tyre akomoduese dhe në infrastrukturë, shpeshherë kanë krijuar një mbipopullim shqetësues të strukturave me të burgosur.
Komiteti Shqiptar i Helsinkit, i krijuar që prej vitit 1990, është i përbërë prej një rrjeti intelektualësh dhe ekspertësh, të cilët bashkëpunojnë për të vëzhguar dhe monitoruar respektimin e të drejtave të njeriut në vendin tonë, me qëllim zhvillimin dhe demokratizimin e Shqipërisë. Gjatë monitorimeve të këtij Komiteti është vërejtur se masat e arrestit me burg në Shqipëri janë marrë edhe për vepra penale më të lehta, që nuk përbëjnë rrezik të lartë për shoqërinë. "Në 2015- ën, një vit pas ndryshimeve në Kodin Penal, vërehet një rritje të numrit të ndalimeve/ arrestimeve nga policia dhe prokuroria për personat e dyshuar për vepra me rrezikshmëri jo të lartë shoqërore, të parashikuara në nenin 137 të Kodit Penal ' Vjedhja e energjisë elektrike ose impulseve telefonike' dhe nenin 291 ' Drejtimi i automjeteve në mënyrë të parregullt'", shkruhet në raportin e prezantuar prej ekspertëve të Komitetit Shqiptar të Helsinkit. Një tjetër faktor shqetësues është edhe kostoja që ky numër i lartë i rasteve të paraburgimit i shkakton buxhetit të shtetit. "Paraburgimi kur nuk respektohen standardet ndërkombëtare dhe legjislacioni ynë i brendshëm, përveç se rezulton me shkelje të të drejtave dhe lirive themelore të njeriut, ka gjithashtu një kosto tepër të lartë për buxhetin e shtetit", saktësohet në raportin e KSHH- së. Kostoja financiare në buxhetin e shtetit për akomodimin e personave të paraburgosur në vendin tonë për vitin 2019 paraqitet në nivele të larta, përkatësisht rreth 2.29 miliardë lekë ( të reja). Shkaku i nivelit të lartë të paraburgimit në vendin tonë, bazuar në monitorimet e Komitetit Shqiptar të Helsinkit mbetet mbrojtja formale që iu ofrohet personave që kryejnë vepra penale. Bazuar në të dhënat që ka mbledhur ekipi i Komitetit Shqiptar të Helsinkit, proceset e vëzhguara dhe vendimet e studiuara evidentojnë se
SHKELJET
"Paraburgimi kur nuk respektohen standardet ndërkombëtare dhe legjislacioni ynë i brendshëm, përveç se rezulton me shkelje të të drejtave dhe lirive themelore të njeriut, ka gjithashtu një kosto tepër të lartë për buxhetin e shtetit", saktësohet në raportin e KSHH- së. Kostoja financiare në buxhetin e shtetit për akomodimin e personave të paraburgosur në vendin tonë për vitin 2019 paraqitet në nivele të larta, përkatësisht rreth 2.29 miliardë lekë ( të reja).
mbrojtja e personave në seancat lidhur me vleftësimin e ndalim/ arrestimit dhe caktimin e masës së sigurimit personal ka karakter formal, e si pasojë kjo mbrojtje nuk rezulton cilësore dhe rrjedhimisht nuk është as efektive. Kjo ka ndikuar negativisht, duke sjellë pasoja edhe në nivelet e larta të paraburgimit në vendin tonë. Për më tepër, vëzhguesit e KSHH- së kanë vërejtur tendencën e monopolizimit të skemës për caktimin e avokatëve në seancat gjyqësore, të cilët kanë qenë pothuaj të njëjtët, në total rreth 6 avokatë.
"Konkretisht, rreth 57.8% e personave janë përfaqësuar me avokatë të zgjedhur, ndërkohë që vijon të ketë një numër të lartë personash të përfaqësuar me avokatë të caktuar, përkatësisht 39%", theksohet në raportin e Komitetit Shqiptar të Helsinkit. / "Reporter. al"
RAPORTI I KSHH
"Në 2015- ën, një vit pas ndryshimeve në Kodin Penal, vërehet një rritje të numrit të ndalimeve/ arrestimeve nga policia dhe prokuroria për personat e dyshuar për vepra me rrezikshmëri jo të lartë shoqërore, të parashikuara në nenin 137 të Kodit Penal ' Vjedhja e energjisë elektrike ose impulseve telefonike' dhe nenin 291 ' Drejtimi i automjeteve në mënyrë të parregullt'", shkruhet në raportin e prezantuar prej ekspertëve të Komitetit Shqiptar të Helsinkit.