Nxënia online tregoi “këllqet e thyera” të autonomisë akademike

(Vijon nga faqa 1)

... e studimit Master, si pasojë e administrimit të keq të autonomisë akademike.

Do kohë më parë, përmes një shkrimi, e kam quajtur skandaloze çka ofrohet për formimin profesional të këtij grupi studentësh. Në atë shkrim, fillimisht, kam argumentuar se fakultetet e mësuesisë nuk publikojnë dokumentin ku të shtjellohen filozofitë, parimet, modeli i kornizës kurrikulare për formimin e mësuesit, shoqëruar me kornizën e kompetencave profesionale që duhet të ndërtojnë studentët e diplomuar. Vendin e tij, në çdo program studimi, e zë një listë objektivash të përgjithshme që janë kaq abstrakte dhe të qethura nga detajet, saqë është e pamundur të kundërshtohen; por, po kaq e vështirë të kuptohet se çfarë duan të thonë praktikisht, apo me çfarë strategjish pedagogu do t’i arrijë ato. Ndërkaq, mungon, edhe pse vlen po aq, grupi i kompetencave profesionale që pedagogët duhet të ndihmojnë studentët t’i zhvillojnë. Kjo do të qartësonte lidhjen mes asaj çfarë fakultetet e mësuesisë u ofrojnë studentëve (oferta kurrikulare) dhe gjërave që u kërkohen të bëjnë, kur ata të ushtrojnë profesionin (kompetencat profesionale).

Tjetër karakteristikë e asaj që po e quaj ofertë kurrikulare, është orientimi akademik kryesisht disiplinor i saj. Kjo ka dëmtuar baraspeshën ndërmjet këtij aspekti kyç dhe formimit profesional të nevojshëm. Në programet Bachelor dhe Master, p.sh., për 5 vite shkollimi, studentëve u ofrohen 240 kredite matematikë “puro”, ndërsa për formimin profesional, vetëm 60 kredite, ndryshe, 25% e ngarkesës mësimore. Të konceptuar kësisoj, programet e studimit shuajnë dallimin, të themi, ndërmjet matematikanit dhe mësuesit të matematikës. Nëse për specialistin e parë janë pa vlerë dijet që lidhen me epistemologjinë e matematikës, me psikologjitë përkatëse që orientojnë mësuesit të ndihmojnë nxënësit të përvetësojnë matematikën shkollore (ndryshe, të ndërtojnë kompetencat specifike të fushës), me teoritë e reja të nxënies, kuptimin pedagogjik të disiplinës, apo risitë e reformës kurrikulare në arsimin parauniversitar etj., për të dytin, dije të tilla janë bazë për të ndërtuar kompetencat e mjeshtërisë profesionale. Për ta thelluar njohjen, shtoj se programi Master mësuesi, profili matematikë, ofruar nga universiteti i famshëm McGill / Kanada, p.sh., përmban 32 kurse (45 kredite), ndërsa simetriku i tij, në Fakultetin e Shkencave të Natyrës, përmban vetëm 14 kurse (60 kredite)

Idetë dhe faktet e shkrimit të mëparshëm, po i plotësoj me çka na ofroi kërkimi i thjeshtë në Web- faqet e fakulteteve të UTsë dhe intervistat me studentë të programeve Master për Mësuesi. Tashmë, dihet se masat e izolimit, pasojë e Pandemisë, sfiduan procesin akademik. Të nxënit online u pa si alternativa më e mirë për të vijuar procesin, por tani virtualisht, nëpërmjet internetit. “Të nxënit online”, “të nxënit me kompjuter”, “të nxënit përmes internetit”, “të nxënit elektronik” (e-learning), “të nxënit me celular” (m-learning), “të nxënit në distancë me kompjuter”, “të nxënit në klasa virtuale” - ky lloj i ri të nxëni, po shfaqet me shumë emra dhe ofrohet me stile të larmishme. Në thelb, ai siguron në mënyrë elektronike bashkëveprimin e pedagogut me studentët - mësues dhe shpërndarjen e materialeve mësimore.

Kjo formë e re organizimi, gjithashtu, krijoi mundësi që, në kohë reale, të njihen mjaft aspekte të procesit akademik, që nuk mund të perceptoheshin, përshkruheshin dhe komentoheshin më parë. Sa për ilustrim, komunikimi i pedagogëve me studentët, përmes platformës

Microsoft Teams, na jep të dhëna për mjaft elemente kurrikulare si lista e leksioneve dhe ajo çka ofrohet si brendi e tyre; për strategjitë që zbatohen për të shtjelluar brendinë; njëherazi, metodat dhe teknikat përkatëse. Më tej, burimet e informacionit që ata u ofrojnë studentëve për t’i konsultuar (p.sh., tekstet mësimore, linket me materiale virtuale në gjuhë të huaj) e kështu me radhë. Për të qenë sa më i përditësuar dhe krahasuar të dhënat e intervistave, fillimisht, kam konsultuar Web faqet e fakulteteve të UT-së.

Në fakultetin e HistoriFilologjisë, të themi, departament i Gjeografisë publikon silabuset e programit Master Mësuesi Gjeografi sipas një formati që orienton për të kuptuar ofertën kurrikulare të programit, ndërsa departamenti i Gjuhësisë për programin Master Mësuesi nuk i prezanton silabuset. Në Fakultetin e Shkencave të Natyrës, Departamenti i Matematikës ka publikuar vetëm një pjesë të silabuseve të Programit, por ata janë një kopje e shëmtuar e detyrimit akademik. Më tej dhe më keq, departamenti i Kimisë, ofron silabusin në vijim, i cili përmbledh të gjithë informacioni për një disiplinë të programit Master (!?). (Tabela)

Për formimin psikologjik të mësuesit të ardhshëm, fakultet të ndryshme ofrojnë disiplina të ndryshme. Të themi, në Fakultetin e Shkencave të Natyrës ofrohet vetëm “Psikologji zhvillimi”, ndërsa në departamentet e Fakultetit të Histori - Filologjisë ofrohen, herë “Psikologji edukimi” (departamenti gjeografisë), herë “Psikologji Edukimi’ dhe “Psikologji zhvillimi” (departamenti gjuhësisë), por ky i fundit ka “harruar” të publikojë silabuset e disiplinave të planit mësimor.

Përmbajtja e moduleve, që u ofrohen studentëve të mësuesisë, është tejet e vjetruar. Disa pedagogë janë “robëruar” nga teoritë e kalcifikuara të shekullit të shkuar. Ata vijojnë të flasin me po atë gjuhë që flitej në vitet e para të demokracisë dhe u referohen autorëve të shekullit të shkuar, kohë kur çdo ide / teori apo botim psiko- pedagogjik perëndimor ishte risi për spektrin akademik të fushës. Idenë e ilustron moduli vijues.

(Tabela)

Mjafton të shihen burimet e literaturës që u ofrohen studenteve, për të kuptuar shterpësinë e informacionit, jo vetëm në disiplinat psikologjike, por edhe në ato që lidhen me didaktikën dhe metodologjitë e lëndës. Ja disa shembuj për ilustrim: “Kurrikula bazat, parimet dhe problemet”. Allan C. Orstein, Francis P. Hunkins - Botim i vitit 2003; “Strategji të mësimdhënies dhe të nxënit për klasat mendimtarë”Crawford, A., Saul W., Mathews, R. S., & Makinster, J. – Botim i vitit 2005; “Psikologjia e zhvillimit të fëmijës” Karaj, Th. – Botim i vitit 2000; “Manual i Pedagogjisë së përgjithshme” Frabboni, F; Pinto Minerva, F. – Botim i vitit 2003 etj. Për të mos thënë, pastaj, që, asnjë nga sa përshkruhet në tekstet universitare të botuara nga pedagogët përpara vitit 2015, nuk i referohet gjëkundi ndryshimeve drastike kurrikulare që po realizohen në arsimin tonë parauniversitar.

Nga disa intervistat që kam zhvilluar me studentë të mësuesisë, në 3 programe të ndryshme Master Mësuesi, përveç të dhënave të pasqyruara më sipër, konstatohet se pedagogët ofrojnë informacion përmes teknikave të ndryshme. Disa i parashtrojnë idetë verbalisht, duke shpenzuar mjaft kohë me fjalë të tepërta, shpesh, pa lidhje. Të tjerë, prezantimet i ofrojnë përmes PPP, por nuk ua ofrojnë studentëve pas leksionit. Vendin e strategjive ndërvepruese “pedagog – student” e zënë detyrat për të klikuar në linke me informacion në gjuhë të huaj, shpesh, jashtë interesave dhe formimit profesional të nevojshëm. Ka pedagogë që nuk u kanë ofruar akses në platforma, në kohën e duhur, të gjithë studentëve të interesuar. Sikundër konstatohen shtyrje të orareve; në raste të tjera, ndryshim të orarit ose mosparaqitje në orarin e caktuar.

I kujtoj lexuesit se ligji me numër 80 i vitit 2015 “Për Arsimin e Lartë” ka një kapitull të posaçëm për sigurimin e brendshëm të cilësish. Sipas ligjit, institucionet e arsimit të lartë janë përgjegjëse për sigurimin e brendshëm të cilësisë, për çka funksionon kjo njësi. Ajo paguhet që të vlerësojë periodikisht rezultatet e veprimtarive mësimore dhe kërkimore-shkencore. Kemi, gjithashtu, dhe një agjenci që kryen periodikisht vlerësime të jashtme të cilësisë në institucionet e AL-së. Ajo quhet “Agjencia e Sigurimit të Cilësisë në Arsimin e Lartë”. Nëse u shërbejnë evidencat dhe informacioni i mësipërm, janë të lira t’i përdorin, pa drojën nga e drejta e autorit. Për ta mbyllur. Autonomia universitare - më së pari, komponenti akademik i saj – ka një raport të përcaktuar qartë me llogaridhënien. A janë ato të baraspeshuara? Shumë persona të zgjedhur në Universitete dhe Fakultete, veç njësive përkatëse dhe ASCAL-it, paguhen për t’i dhënë përgjigje pyetjes. Mbetemi në pritje.

Tiranë, më 13/04/2021