Diplomatët e paaftë, përgjegjës për të kthyer gjysmën e publikut kundër

Më 11 dhjetor, Sali Berisha, një ish-kryeministër me dy mandate dhe President i Shqipërisë, iu drejtua rreth 10 mijë pjesëmarrësve të Kongresit të Partisë Demokratike në një stadium futbolli, në zemër të Tiranës. Kjo ngjarje politike në Shqipëri shënon risi në shumë drejtime: njëra prej tyre ishte thirrja e drejtpërdrejtë Berishës drejtuar Yuri Kim, ambasadores së SHBA-ve, që të mos përsërisë historinë duke u vepruar si homologu i saj sovjetik në fund të viteve 1950, kur Shqipëria ishte pjesë e Paktit të Varshavës. Berisha në fjalën e tij u tha pjesëmarrësve se ai gjithmonë ka besuar se blloku i udhëhequr nga Moska ishte një partneritet i dëmshëm, ndërsa Shtetet e Bashkuara kanë qenë një fener i lirisë për botën. Është e habitshme ta dëgjosh këtë akuzë nga një lider, i cili krenohej se është i pari nga udhëheqësit e Evropës Lindore që kërkoi zyrtarisht anëtarësimin në NATO, në fillim të viteve 1990 dhe për ta realizuar atë si kryeministër në vitin 2009. Në të vërtetë, ai u prit si President i Shqipërisë në Shtëpia e Bardhë nga presidentët George HW Bush dhe Bill Clinton dhe ai gjithashtu priti zyrtarisht Presidentin George W. Bush në Tiranë në 2011. Berisha gjithmonë e ka shpallur me zë të lartë “atlantizmin” e tij dhe ka qëndruar në anën e SHBA-ve në luftërat dhe trazirat në ishJugosllavi, në Irak dhe Afganistan duke kontribuar me trupa; ai gjithashtu priti me urdhër të qeverisë amerikane refugjatë, që askush tjetër nuk do të pranonte si ekstremistët ujgurë nga kampi i Gjirit të Guantanamos dhe luftëtarët iranianë të ndjekur nga regjimi despotik i ajatollahëve. Pasardhësi i tij, Edi Rama, nga Partia Socialiste, i cili u emërua kryeministër pas fitores së zgjedhjeve të përgjithshme të 2013-ës, bëri gjithashtu favore për SHBA-të, duke trefishuar numrin e azilkërkuesve iranianë dhe duke pranuar së fundmi afganë që punonin për Amerikën. Megjithatë, Rama shkoi deri në atë pikë sa mund t’i bëjë diçka të paprecedentë: ai arriti t’u mbyllte gojën ambasadoreve të SHBA-ve për shkeljet e tij të shumta dhe serioze që rrezikonin demokracinë dhe sundimin e ligjit. Ai shkoi edhe më larg, duku u mbuluar për skandalet e mëdha që plasën në kampin socialist në Tiranë. Ministri i Brendshëm i Ramës, Saimir Tahiri 2013-2017 u përball me akuzat për korrupsion dhe trafik narkotikësh, edhe pse ai i ka apeluar këto akuza. Ministri Tahiri bekoi kultivimin më të madh dhe të paprecedentë të paligjshëm të kanabisit në vitin 2016. Ambasadori i atëhershëm i SHBA-ve, Donald Lu, në kundërshtim me raportet shtetërore dhe të tjera ndërkombëtare, vazhdoi të lavdëronte luftërat e Ramës kundër drogës. Tahiri madje u përfshi në delegacionin e udhëhequr nga Rama që vizitoi Shtëpinë e Bardhë në prill 2016, i ulur përballë presidentit Barack Obama. Kur prokurorët hodhën dritë mbi çështjen “Tahiri” në vjeshtën e 2017-ës, Lu e mbrojti publikisht duke e krahasuar çështjen gjyqësore me një gjykatë të epokës komuniste. Pasardhësja e tij, Yuri Kim, vendosi të ndiqte të njëjtën linjë si Donald Lu. Kim ka deklaruar vazhdimisht se prioritetet e saj do të ishin promovimi i demokracisë në Shqipëri dhe përmirësimi i raporteve me SHBA-të. Një raport i një media investigative, i financuar nga ambasada amerikane, tregoi se si pasuri të konsiderueshme të marinës shqiptare iu dhanë personave miq të qeverisë “Rama”. Në këtë investigim u dallua sesi është penguar kapaciteti detar i Shqipërisë, e cila është anëtare e NATO-s. Gazetari gjeti shkelje të rënda në procedurat e transferimit të aseteve dhe hodhi pretendime për korrupsionin. Çështja është sjellë në vëmendjen e publikut, pasi një oficer i marinës, i cili u rezistoi urdhrave të qeverisë dhe si pasojë u pushua nga puna, ka denoncuar publikisht mashtrimin dhe e ka referuar çështjen në prokurori. Ambasadorja amerikane, e pashqetësuar, është shfaqur tej mase në publik, duke shkëmbyer urime me politikanët që janë të dyshuarit kryesorë në këtë raport. Për çështjen e demokracisë, ambasadorja Kim së bashku me kolegët e saj evropianë ndërmjetësuan një marrëveshje në vitin 2020 për reformën zgjedhore mes qeverisë dhe opozitës. Një marrëveshje e tillë nuk ishte aspak e lehtë, duke pasur parasysh politikën shumë të polarizuar në vend, gjithashtu duke pasur parasysh mangësitë të zgjedhjeve të kaluara. Qeveria megjithatë nuk priti që të thahej boja e marrëveshjes për të ndryshuar në mënyrë të njëanshme formulën e shpërndarjes së mandateve zgjedhore në favor të saj. Me opozitën dhe zyrtarët evropianë që kundërshtuan, ambasadorja Kim ishte e vetmja që argumentoi se ndryshimet e qeverisë nuk shkelnin në fakt marrëveshjen e ndërmjetësuar ndërkombëtarisht. Qëndrime të tilla të njëanshme, të shoqëruara me atë që shihej si sjellje për të kërkuar vëmendje, nxitën kritika ndaj ambasadores së SHBA-ve. Më 19 maj të këtij viti, Sekretari amerikan i Shtetit, Anthony Blinken, miratoi shpalljen publike të zotit Berisha non grata për të hyrë në Amerikë për shkak të korrupsionit. Lëvizja, nën autoritetin e të ashtuquajturit Seksioni 7031 (c) i Departamentit të Shtetit, u vu gjerësisht në pikëpyetje nga shumë njerëz, përfshirë anëtarët e Kongresit të SHBA-ve, pasi Berisha prej 8 vitesh nuk është më pjesë e pushtetit; më tej, kritikat e tij ndaj qeverisë “Rama” shpesh janë ndjekur nga afër me raporte të ndryshme të Departamentit të Shtetit. Ambasadorja Kim i kërkoi Komisionit Qendror të Zgjedhjeve që të anulojë mandatin parlamentar të Berishës, por pa sukses. Më pas, ajo i bëri presion kryetarit të Partisë Demokratike, Lulzim Basha, për ta përjashtuar nga grupi parlamentar i partisë. Ajo madje doli publikisht për këtë çështje, duke përdorur fjali të Enver Hoxhës, liderit shumëvjeçar komunist në Shqipëri. Kur Basha përmbushi kërkesën e Kimit, Berisha protestoi dhe nisi një sërë takimesh në bazë të partisë. Me Bashën përballë, i cili tregoi paaftësi në zgjedhje për të shënuar një fitore të vetme zgjedhore gjatë viteve të tij në krye të partisë, vendimin e dyshimtë të Uashingtonit që shumë e perceptuan si të motivuar politikisht dhe të përshtatshëm për qeverinë e korruptuar socialiste, së bashku me arrogancën e ambasadores Kim në kufi me paturpësinë. Ndaj dhe shpjegohet qartë se pse lëvizja e Berishës mori përmasa të mëdha dhe u bë shumë popullore në vend. Madje, pati edhe një qasje për t’u kërkuar mediave të shumta në Tiranë për t’i mos mbuluar këto takime. Kongresi i PD-së i dhjetorit i thirrur nga shumica e anëtarëve të saj e largoi Bashën me një shumicë dërrmuese dhe caktoi një Komision të Rithemelimit, që përfshinte Berishën për të drejtuar partinë. Ky ishte lajm i mirë për mbështetësit e partisë dhe u interpretua edhe si goditje e rëndë politike për ambasadën amerikane. Ndonëse mund të ketë qenë joetike për SHBA-të të mbështesin “bijtë e dreqit” të tyre të ndryshëm në periudha vendimtare të historisë, sigurisht që i shërbeu një qëllimi thelbësor diplomatik dhe strategjik në kulmin e Luftës së Ftohtë, por është racionalisht e pashpjegueshme pse amerikanët, diplomatët do të silleshin kështu në atë që ka qenë deri tani vendi më pro-amerikan në Evropë. Ndërsa shqiptarët kanë arsye historike për të qenë mirënjohës ndaj Shteteve të Bashkuara, sondazhet aktuale tregojnë shifra në rënie të mbështetjes. Kjo për mendimin tim është sigurisht një pasojë e drejtpërdrejtë e diplomatëve të paaftë dhe të korruptuar, të cilët janë të vetmit përgjegjës për të kthyer të paktën gjysmën e publikut të gjerë kundër tyre. Dhe për fat të keq për shumë prej nesh, edhe kundër vendit dhe simboleve të lirisë dhe demokracisë që ata përfaqësojnë.