Rrjeti rrugor rajonal e lokal, bazë të dhënash për gjendjen dhe prioritetin e investimeve

Fondi Shqiptar i Zhvil limit (FSHZH) do të krijojë një bazë të dhënash për rrjetin rrugor rajonal dhe lokal me informacion të plotë mbi gjendjen e rrugëve, e cila më pas do të shërbejë si referencë për investimet e nevojshme. Ky institucion aktualisht po kërkon një konsulent që do të krijojë këtë bazë të re të dhënash dhe të rifreskuar me elementët e nevojshëm sipas specifikimeve që janë parashikuar në dokumente. FSHZH ka nënvizuar se rrjeti lokal dhe rajonal me një gjatësi 10 mijë kilometra në vend ka nevojë për mirëmbajtje dhe punime por në një pjesë prej 1200 kilometrash është punuar më herët me një projekt për rrugët sekondare që u mbështet nga Banka Botërore. Sipas këtij fondi një tjetër pjesë rrugësh është mbuluar nga një tjetër projekt i Bankës që ka në fokus rrugët rajonale e lokale në funksion të turizmit dhe ekonomive rurale i cili është ende në vijim deri në fund të këtij viti. Baza e të dhënave që do të hartohet nga konsulenti pritet që t’i japë fondit një tablo të qartë të gjendjes së rrugëve lokale dhe rajonale duke e bërë kështu më të lehtë vendimmarrjen për investimet që duhet të kryhen. Pikërisht në bazë të rezultateve do të bëhet edhe prioritrarizimi i shpenzimeve në këto asete duke matur edhe impaktin ekonomik që ka secila ndërhyrje. “Rrjeti rrugor rural dhe sistemi i tij i funksionimit dhe mirëmbajtjes mbeten ende problematik dhe të pazgjidhur. Procesi i decentralizimit transferon aspekte të rëndësishme të ofrimit të shërbimeve publike nga agjencitë qendrore në agjencitë lokale. Kjo ka trajtuar financimin, menaxhimin, qeverisjen dhe çështjet institucionale. Mosfunksionimi dhe apatia e sistemit aktual të përmirësimit dhe mirëmbajtjes së rrjetit rrugor rajonal dhe lokal, nënvizon nevojën për të gjetur një mekanizëm të mundshëm dhe të qëndrueshëm që lehtëson punën e bashkive, mirëmbajtjen e rrjetit me kosto të ulët për të siguruar akses të njerëzve dhe mallrave në zona”, - thuhet në dokumentin e FSHZH. Ky i fundit nënvizon se ka marrë mijëra kërkesa nga bashkitë për rehabilitimin e rrugëve rajonale dhe lokale në territorin e tyre, të cilat nuk mund t’i financojnë për mungesë fondesh. Bazuar në gjetjet e FSHZHsë, në lidhje me rrjetin rrugor të mirëmbajtjes rurale, bashkitë veçanërisht ato të voglat kanë mungesë kapacitetesh në aspektin e aftësive teknike dhe menaxheriale, mungesë të stafit të kualifikuar për projektimin dhe mbikëqyrjen e punës, kontabilitetin, planifikimin dhe menaxhimin e përgjithshëm, mungesë financimi për shkak të bazës së dobët të taksave vendore dhe fondeve të kufizuara të alokuara nga autoritetet qendrore. Fondi nënvizon se problematika që lidhet me mirëmbajtjen e rrugëve është gjithashtu evidente dhe në këto raste ka të bëjë fakti që shpeshherë buxheti për këtë aktivitet shpesh nuk është i përcaktuar qartë dhe në shumë raste përfshihet në buxhetin zhvillimor dhe jo si zë periodik. “Kështu, fondet për mirëmbajtje përdoren për riparimin ose rehabilitimin e rrugëve që nuk janë për mirëmbajtje. Gjithashtu, qëndrimi i politikanëve i bën presion stafit teknik që t’i japë prioritet të ulët mirëmbajtjes. Njëlloj, shumica e fondeve të alokuara për punët e rrugëve rurale në programet e zhvillimit rajonal dhe lokal të financuar nga jashtë theksojnë punimet e ndërtimit, shpesh pa strategji për kërkesat e mirëmbajtjes në vijim. Përveç kësaj, kapaciteti teknik në nivelin e decentralizuar është shpesh i kufizuar. Në radhë të parë kjo rezulton në mungesë informacioni mbi gjendjen e rrjetit. Edhe madhësia e rrjetit mund të mos dihet me saktësi. Inventarët e gjendjes bien në sy për mangësi. Në mungesë të këtij informacioni, është e vështirë për përgjegjësit të paraqesin argumente të arsyeshme për të shpenzuar fondet e kufizuara të disponueshme në nivel lokal për të ruajtur lidhjet e rëndësishme në rrjetin rrugor rural dhe jo në zonat më të populluara si në zonat urbane” thuhet në argumentin e FSHZH. /N.Maho