Xhafaj u përgjigjet akuzave për tortura, Nishani: Arsyeja pse s’dhashë dorëheqjen
RREFIMI I MINISTRIT TE BRENDSHEM TE DEKRETUAR: KAM QENE HETUES, POR NE ‘ 86 KUR PRETENDOHET, IKA NGA KRUJA
Presidenti i Republikës, Bujar Nishani, ka sqaruar arsyet përse nuk mundi të mos e dekretonte kandidaturën e Fatmir Xhafajt për ministër të Brendshëm, pavarësisht se e cilëson si të papranueshme kandidaturën e tij. Në një intervistë për “5 Pyetje nga Babaramo” në “Report TV”, të gazetarit Ilir Babaramo, Nishani shpjegoi edhe arsyet përse nuk dha dorëheqjen përpara vendimit që mori në lidhje me dekretimin e Xhafajt.
Nishani ka deklaruar se e mirëkupton mërzitjen e demokratëve në lidhje këtë dekret, por sipas tij më shumë janë mërzitur njerëz të afërt me qeverinë. Ndërkohë, paraditen e djeshme, Nishani dekretoi Fatmir Xhafajn si ministër i Brendshëm, Olta Xhaçkën si ministre të Mirëqenies Sociale dhe Rinisë, Ogerta Manastirliun si ministre të Shëndetësisë dhe Eduart Shalsin si ministër të Çështjeve Vendore. Njëkohësisht, kreu i shtetit dekretoi shkarkimin e Tahirit, Beqajt, Klosit dhe Çuçit. Pse është Fatmir Xhafaj një kandidaturë e papërshtatshme? Figura e ministrit të Brendshëm merr një rëndësi akoma më të madhe nga sa e ka në të vërtetë, krahasuar me institucione të tjera të cilat jo se nuk janë të rëndësishme, por kjo ka një specifikë të veçantë. Në këtë situatë do të duhej Kryeministri, pse jo edhe në një konsultë institucionale me Presidentin e Republikës, si një aktor që qëndron jashtë përplasjes politike që vjen dhe agravohet, acarohet edhe më shumë në prag fushate, edhe në situatën konkrete që po kalon Shqipëria, të kishte ofruar një figurë e cila të ndikonte në uljen e tensioneve politike, shtensionimin e situatës së shkëmbimeve politike mes palëve. Jo vetëm që kjo nuk u bë, por pas dekretimit, pas shpalljes së emrit nga Kryeministri, patëm dëshmi publike nga individë që kandidati apo i dekretuari për ministër i Brendshëm, gjatë kohës së sistemit diktatorial kishte ushtruar dhunë dhe torturë jo vetëm ndaj subjektit që hetohej për një çështje të caktuar, por edhe ndaj familjarëve të tij. Për më tepër që dëshmia publike pasohej me qëndrimin që hetimi dhe kjo dhunë e tepruar vinin për shkak të entuziazmit që kishte shprehur subjekti i cili po hetohej, për shkak të vdekjes së diktatorit. Në këtë kontekst, edhe ajo që ne presim përpara, pra procesi zgjedhor, ku duhet të garantohet paanshmëria maksimale dhe krijimi i besimit mes palëve, sepse qeveria ka mandatin e saj legjitim për të qeverisur vendin brenda mandatit që ka fituar nga vota e qytetarëve, për sa kohë do ta ketë mbështetje në Parlamentin e Shqipërisë. Ndaj, në këndvështrimin tim, nëse Kushtetuta do t’ia njihte Presidentit të drejtën që të refuzonte kandidaturat për ministra të kabinetit, unë pa asnjë mëdyshje do ta refuzoja dhe do ta ktheja, por kjo e drejtë i jepet dhe nuk i njihet Presidentit në Kushtetutë. Presidenti është një përcjellës i dekretimeve për në Parlament dhe është Parlamenti ai, i cili miraton ose jo propozimin e Kryeministrit për anëtarin e qeverisë, sepse jemi një Republikë Parlamentare.
Po në kuadrin e ligjit të dekriminalizimit dhe ca më tepër të vetingut, pasi nëse një gjykatësi apo prokurori nuk i lejohet të ketë një “background” të tillë, si mund t’i lejohet një ministri?
Absolutisht nuk mund t’i lejohet! Dhe kjo duhet të fillojë nga Presidenti i Republikës, Kryeministri, ministri dhe deri te gjykatësi dhe prokurori, por këto janë ligjet që kemi sot në fuqi. Për gjyqtarët dhe prokurorët, tashmë pas ndryshimeve kushtetuese është parashikuar moslejimi i tyre që janë përfshirë në akte të tilla, por për fat të keq nuk është përfshirë ajo për ministrat.
Pse në opinionin publik pati një perceptim që ju do ta rrëzonit këtë kandidaturë? Pati ndonjë ndryshim gjatë kësaj jave, që nga momenti i dekretimit e deri në momentin e çuarjes së dekretit nga ju në Parlament?
Absolutisht që jo! Nuk e di pse është krijuar një perceptim i tillë, sepse nuk ka pasur asnjë prononcim apo qëndrim nga ana e institucionit të Presidentit të Republikës. Unë nuk kam qenë për disa ditë këtu, për shkak të një angazhimi jashtë vendit, në Azerbajxhan, dhe sapo kam ardhur, çështja e parë me të cilën jam marrë ka qenë pikërisht kjo e dekreteve dhe kam njoftuar komunikimin me opinionin dhe median.
Keni pasur kontakte me faktorin ndërkombëtar lidhur me këtë çështje?
Asnjë kontakt nuk kam pasur. Nuk ka arsye që ambasadorë të huaj të kontaktojnë Presidentin për ta orientuar atë si të ushtrojë të drejtat kushtetuese. Në rast se do të binim në një standard të tillë, mendoj se Presidenti i Republikës nuk do të mbronte dot dinjitetin e zyrës.
A mund të ishte një formë tjetër që të konsultoheshit me Kryeministrin, p. sh. për një, dy, tri, katër arsye, kjo nuk shkon? Pse nuk e bëtë?
Kjo është një praktikë që në normalitet, në një logjikë normale, duhet të funksionojë në një shtet dhe duhet të jetë Kryeministri ai i cili duhet të vijë te Presidenti i Republikës edhe për poste të tilla, jo për çdo lloj ministrie. Kjo nuk do të thotë se është e detyrueshme, unë po i referohem logjikës civile, qytetare dhe normale të një shtetin. Por, për ministrin e Brendshëm, ministrin e Mbrojtjes, ministrin e Jashtëm dhe të Integrimit, do të ishte e udhës që Kryeministri të informonte paraprakisht Presidentin, jo t’i merrte leje, por ta informonte për të marrë reagimin e Presidentit rreth kandidaturave, të cilat ngarkohen për objektiva madhore të vendit, sepse janë institucione që kanë të bëjnë me Sigurinë Kombëtare. Për sa kohë Kryeministri nuk e bëri, dinamika në vijimësi tregoi se ne e ndjekim jetën publike dhe politike e institucionale me shumë kujdes. Kryeministri reagoi publikisht kundër dhe i hodhi poshtë pretendimet e dëshmive. Ishte krejt e pavend pastaj që Presidenti të kërkonte Kryeministrin, çka do të bënte edhe afatet kushtetuese, të cilat kanë të bëjnë me Presidentin të tejkaloheshin, duke çuar kështu drejt komprometimit kushtetues të Presidentit.
Që nga deklarata juaj ka pasur reagime në rrjetet sociale, ku shumë të djathtë kanë qenë të zhgënjyer nga ky qëndrim i juaji, duke e çuar për të dekretuar z. Xhafaj ministër. Madje, ka pasur edhe qëndrime të tilla pse nuk e refuzoi Presidenti në mënyrën duke dhënë dorëheqjen... Ju e menduat ndonjëherë këtë?
Nëse unë jap dorëheqjen, do të thotë se nuk jam i aftë dhe i zoti të kryej detyrën kushtetuese, pikërisht atë që bëra. Unë i mirëkuptoj reagimet e ndryshime. Disa i mirëkuptoj, disa më çudisin. Unë jam në zyrën e Presidentit të Republikës si një institucion që qëndron jashtë reagimeve të partive politike. Nuk jam në zyrën e Presidentit të Republikës për të reflektuar emocionet që vijnë nga partitë politike. E mirëkuptoj emocionin që vjen nga përfaqësues të opozitës sepse e lidhin pikërisht me të shkuarën e kandidatit për ministër, me aktivitetin e tij në Parlament, me qëndrimet politike që ka mbajtur në raport me opozitën, pra, të gjithë këtë qasje të qetarëve që janë në opozitë me qeverinë e mirëkuptoj. Por, ajo që më çudit është fakti që njerëz pranë qeverisë janë të mërzitur me dekretimin e ministrit të Brendshëm. Megjithatë, ndoshta koha në vazhdimësi do ta tregojë se pse janë mërzitur kaq shumë këta njerëz pranë qeverisë.