Maks Velo: Mid'hati antikomunist, nuk u arrestua nga SHBA
“Vlerësoj publicistikën e tij, themeloi Akademinë e Shkencave të Shqipërisë”
Studiuesi Maks Velo e cilëson Mid'hat Frashërin një figurë që i bashkon shqiptarët. Nga ceremonia e organizuar në nder të Mid'hat Frashërit, shkrimtari dhe piktori Velo vlerësoi maksimalisht publicistikën dhe anën shkencore të tij.
"Më duket se ai nuk i ka përçarë shqiptarët. Shqiptarët janë përçarë shumë herë, por vetë. Nuk është Mid'hat Frashëri ai që i ka përçarë shqiptarët. Fakti që ka kaq shumë njerëz në homazhe, e tregon këtë. Mid'hat Frashëri ka disa vlera. Ajo që unë vlerësoj shumë dhe për të cilën kam ardhur është ana intelektuale e tij. Shkrimet e tij, publicistika e tij, ana shkencore e tij, dëshira e tij për t'u bërë një institut albanologjik, i cili në fakt është pararendësi i Akademisë së Shkencave. Në një farë mënyre, ai është themeluesi i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë. E vlerësoj shumë nga ana shkencore Mid'hat Frashërin", tha Velo. Pavarësisht diskutimeve të shumta për aktivitetin politik të Mid'hat Frashërit, studiuesi Maks Velo thekson se janë dy pika që janë në favor të tij. Velo kujton faktin se ai ishte antikomunist dhe se SHBA nuk e arrestoi. "Ana politike është shumë e diskutueshme. Megjithatë ka dy pika që e mbrojnë Mid'hat Frashërin, fakti që ai ishte antikomunist dhe e dyta që qeveria amerikane nuk e arrestoi. Po të ishte kundër aleatëve, kundër botës perëndimore dhe demokratike, amerikanët do e kishin gjykuar. Por fakti që ai vazhdoi veprimtarinë e tij, tregon që ai ishte një figurë e madhe properëndimore. Kjo është një vlerë e madhe për ne edhe sot. Ai ishte një figurë e ndritur enciklopedike, me shumë dije, kuriozitet. Në shkrimet e tij ka shumë detaje të vyera. Unë kam lexuar një shkrim të tijin, në 1908- n po vinte nga Qukësi për në Elbasan për punën e germave të gjuhës shqipe. E përshkruan atë rrugë që e nis në 4 të mëngjesit dhe që mbërrin në 6 të mbrëmjes atje. Në leximet e tij ka një pasuri të madhe gjeografike, historike, politike të pazëvendësueshme", sqaron studiuesi në një intervistë për "News 24". Sipas Maks Velos, figura e Mid'hat Frashërit nuk duhet t'i përçajë, por t'i bashkojë shqiptarët. Ai vlerëson si të drejtë vendimin e qever- isë shqiptare për sjelljen e eshtrave të Mid'hat Frashërit në Shqipëri, duke e çuar në fund amanetin e tij. "Qeveria ka bërë një veprim shumë të drejtë me kthimin e eshtrave. Ne jemi të përçarë për shumë probleme dhe ky nuk është faji i Mid'hatit. Për çdo problem jemi fragmentarë, kundërshtues e me interesa të ndryshme. Por sjellja e eshtrave të Mid'hatit bën që ne të bashkohemi", deklaroi Maks Velo.
Ai ishte një figurë e ndritur enciklopedike, me shumë dije, kuriozitet. Në shkrimet e tij ka shumë detaje të vyera. Unë kam lexuar një shkrim të tijin, në 1908- n po vinte nga Qukësi për në Elbasan për punën e germave të gjuhës shqipe. E përshkruan atë rrugë që e nis në 4 të mëngjesit dhe që mbërrin në 6 të mbrëmjes atje. Në leximet e tij ka një pasuri të madhe gjeografike, historike, politike të pazëvendësueshme