NDALIMI I MBLEDHJES SË TË DHËNAVE
Feja, etnia dhe gjuha e folur nuk do të deklarohen më në CENSUS.
Qeveria ka miratuar dje projektligjin e ri për CENSUSI- n në Shqipëri, ku ndryshimi kryesor nga ligji i mëparshëm është heqja e detyrimit për deklarimin e fesë dhe etnisë, duke e lënë këtë fakultative në bazë të dëshirës së qytetarëve.
PROJEKTLIGJI Neni 4 i projektligjit të ri përcakton pyetësorin e CENSUSit. Sipas këtij neni, INSTAT- i harton pyetësorin dhe te çështjet sensitive si etnia, gjuha apo feja, në pyetësorë do të lihet mundësia e refuzimit të kësaj përgjigjeje. "Pyetësori i censit është instrumenti i hartuar nga INSTAT- i dhe i pasqyruar në planin vjetor, sipas nenit 9, të ligjit nr. 17/ 2018, "Për statistikat zyrtare", i cili përmban pyetjet e detyrueshme dhe kërkesat për mbledhjen e informacionit të nevojshëm për prodhimin e statistikave zyrtare të popullsisë dhe banesave. Pyetësori i censit mund të përmbajë pyetje për grupin etnik, fenë dhe gjuhët, përgjigjet e të cilave bazohen në deklarimin e lirë dhe jo të detyrueshëm të individit. Këto pyetje duhet të përmbajnë alternativën e përgjigjes për të intervistuarin ' preferoj të mos përgjigjem'", theksohet në nenin 4 të projektligjit. Ndryshimi vjen pasi në ligjin e mëparshëm për CENSUS- in kjo pikë nuk ishte e parashikuar. Kjo lidhet edhe me nenin pasardhës, atë numër 5, ku shprehet se të gjithë personat madhorë, shqiptarë apo të huaj, me përjashtim të trupit diplomatik në Shqipëri janë të detyruar të japin përgjigje për të gjitha pyetjet e CENSUS- it. 1. "Të gjithë personat madhorë, me shtetësi shqiptare apo të huaj, si dhe personat pa shtetësi, me përjashtim të personelit diplomatik të akredituar në Shqipëri, të cilët në momentin e censit po jetojnë brenda territorit të Republikës së Shqipërisë, janë të detyruar të japin informacionin e kërkuar në pyetësorët e censit. Personat e përmendur në pikën 1 të këtij neni, janë të detyruar të japin informacionin e kërkuar në mënyrë të plotë dhe në mënyrë të saktë dhe të besueshme", shprehet në ligjin e ri. Ky nen është i njëjtë me ligjin e vjetër, i cili detyronte deklarimin e saktë të etnisë, gjuhës apo edhe fesë.
GJOBAT Deklarimi i rremë apo refuzimi i deklarimit të të dhënave gjatë pyetësorit të CENSUS- it do të shoqërohet me gjoba. Ligji i ri ka një ndryshim në nivelin e gjobave, duke ulur nivelin minimal të tyre, por jo kufirin maksimal. Sipas nenit 22, ku janë parashikuar kundërvajtjet administrative, theksohet se refuzimi për të dhënë informacion ose dhënia e informacionit të rremë shoqërohet me gjobë. "Refuzimi për të dhënë informacionin e kërkuar, sipas nenit 5 të këtij ligji, ose dhënia e informacionit të rremë, me gjobë nga 50 000 ( pesëdhjetë mijë) deri në 100 000 ( njëqind mijë) lekë; Refuzimi për të dhënë informacion për pyetjet mbi bazën e vullnetit të individit, sipas pikës 2 të nenit 4 të këtij ligji ( feja, etnia apo gjuha) nuk përbën kundërvajtje administrative. Mosrespektimi i rregullave të konfidencialitetit, të përcaktuara në nenin 9, të ligjit, nga personi/ Ligji i ri përcakton ndalimin për mbledhjen e të dhënave të ngjashme të CENSUS- it për një periudhë 6- javore përpara ditës së CENSUS- it. Sipas ligjit, theksohet se: "Gjatë një periudhe kohore prej 6 javësh përpara ditës së CENSUS- it dhe gjatë periudhës së mbledhjes së të dhënave për censin, është e ndaluar për të gjithë individët dhe organizatat të mbledhin të dhëna nga publiku brenda territorit të Republikës së Shqipërisë, me përjashtim të rasteve të parashikuara në pikën 2, të këtij neni. Të gjithë individët apo organizatat e përmendura në pikën 1 të këtij neni, të cilët gjatë periudhës prej 6 javësh para ditës së censit dhe periudhës së mbledhjes së të dhënave, synojnë të grumbullojnë të dhëna për individë, njësi ekonomike familjare, banesa ose për veprimtari tregtare e private, duhet të kërkojnë një autorizim të veçantë pranë Komisionit Qendror të Censit". personat përgjegjës, me gjobë nga 10 000 ( dhjetë mijë) deri në 50 000 ( pesëdhjetë mijë) lekë; Mosrespektimi i rregullave të përcaktuara në nenin 21, ( ndalimi i mbledhjes së të dhënave nga organizata 6 javë para CENSUS) të këtij ligji, nga personi/ personat përgjegjës, me gjobë nga 50 000 ( pesëdhjetë mijë) deri në 100 000 ( njëqind mijë) lekë",shprehet në ligj.