“Zëri i Amerikës” për Teatrin e ri: Qëllimi janë kullat shumëkatëshe

Reportazhi i VOA: Qeveria thotë se po e zhvillon zonën, por qëllimi i vërtetë është ngritja e një serie kullash shumëkatëshe

Edhe këtë fundjavë, ashtu si një vit rresht, Elton Luarasi po i bashkohet grupit të artistëve dhe qytetarëve që kujdesen për ndërtesën historike të Teatrit Kombëtar.

Djali i dy artistëve të njohur shqiptarë, Edi dhe Mihal Luarasi, po proteston midis kolegëve dhe fansave të prindërve të tij, duke kërkuar restaurim të Teatrit Kombëtar dhe jo mbushjen e zonës me kulla shumëkatëshe.

Eltoni thotë se këtë angazhim për Teatrin e ka porosi nga prindërit dhe përpiqet ta plotësojë duke protestuar prej më shumë se një viti në sheshin e kompleksit teatror dhe madje, duke e gdhirë me pjesëtarët e Aleancës për Mbrojtjen e Teatrit, për ta ruajtur edhe natën nga dëmtimet.

“Vitet e fundit ka ndodhur një bjerrje e arteve shqiptare dhe babai im ka qenë një nga kritikët më të zëshëm dhe një nga kundërshtarët e këtyre politikave kulturore. Ndaj, të përdorësh emrin e babit tim, Mihal Luarasi, për të mbështetur të kundërtën e mendimeve të tij, është një akt shumë i shëmtuar, thotë Elton Luarasi.

Ai shton se për shumë vite është redaktor i gjithë shkrimeve publicistike dhe librave të babait, i di përmendësh qëndrimet e regjisorit të njohur, edhe nga tekstet e shkruara, edhe nga bisedat e gjata me të.

“Mihal Luarasi ka thënë se Teatri Kombëtar duhet ruajtur, duhet përkujdesur, por kurrë nuk ka thënë se duhet rrëzuar kjo ndërtesë historike. Mihal Luarasi ka thënë se Tirana ka nevojë për teatro të rinj në hapësirat e shumta që ka përreth, theksoi Eltoni.

Mihal Luarasi është një nga regjisorët më të njohur shqiptarë, por ai u burgos nga regjimi komunist për shfaqje liberale në arte, duke marrë shkas nga drama “Njollat e Murrme”. Gjyqi i tij tronditi qarqet artistike dhe mbahet mend edhe sot nga artistët shqiptarë.

“Ne atëherë ishim studentë dhe një shoku ynë, Fadil Kujovska, arriti të hyjë në sallën e gjyqit të Mihal Luarasit dhe doli i shfytyruar prej gjendjes që e pa Mihalin atje. Më vonë e takuam kur doli nga burgu dhe kemi bërë përkujtimore për veprat e Mihal Luarasit. Mendoj se profesor Luarasi është një nga regjisorët më të suksesshëm të arteve shqiptare, së bashku me mjeshtrit Pirro Mani, Kujtim Spahivogli, Pandi Stillu, Andrea Malo, Esat Oktrova, të cilët bënë historinë e regjisurës shqiptare. Ai do të mbetet një nga majat e larta të regjisurës shqiptare”, tha regjisori Edmond Budina.

Ndërsa Edi Luarasi është një nga aktoret e njohura të skenës dhe filmit shqiptar. Ajo u dënua bashkë me shumë artistë të tjerë për shfaqjet borgjeze e liberale gjatë Festivalit të 11- të të Këngës.

“Bashkë me Bujar Kapexhiun, Edi Luarasi ishte në Festivalin e 11- të të Këngës një prezantuese e shkëlqyer. Ai festival ishte një gëzim i hidhur për të gjithë, sepse të gjithë u dënuan. Edi Luarasi i dha rinisë shqiptare në atë kohë një kurajë dhe një madhështi të rrallë në atë kohën e saj”, thotë Natasha Çipi, një veprimtare e Aleancës për Mbrojtjen e Teatrit Kombëtar.

Por sot, Justina Aliaj, një tjetër artiste e dënuar nga regjimi komunist, po ngre në skenën e Teatrit Kombëtar të kërcënuar nga shembja dramën “Mbretëresha”, një vepër nga Rexhep Qosja, të cilën nisi ta përgatiste me Mihal Luarasin afro 30 vjet më parë.

“Këtë vepër që e ngremë sot në skenën e Teatrit Kombëtar, nisëm ta punojmë me Mihal Luarasin 30 vjet më parë. Erdhi te shtëpia për të nisur punën me dramën, por atë natë u arratis Ismail Kadare. Sapo nisëm provat, kur u dëgjua lajmi nga radio dhe Mihali nuk mundi ma me punu. - Po iki,- tha. Nuk mundem. Sapo është arratis Ismail Kadare”, kujton artistja Justina Aliaj. Pas burgosjes së babait, Eltoni dhe motra kaluan një jetë të vështirë dhe u privuan nga shumë liri e të drejta njerëzore. Por ai asnjëherë nuk u nda nga pasioni për artet, sidomos tani kur bijtë e regjimit komunistë, siç thotë, që dikur i dënuan babanë, sot po përpiqen të shembin Teatrin Kombëtar, duke shtrembëruar fjalët e të atit.

“Kjo më solli një indinjatë të madhe, sepse keqpërdorimi i emrit të një familjarit tënd, sidomos kur ti i di vetë shumë mirë mendimet e tij, është e shëmtuar nga ana e pushtetit dhe nga ana e Kryeministrit, i cili po përdor shumë emra, nxjerr fraza jashtë kontekstit, pa pasur respekt për një njeri që ka vdekur dhe që nuk mundet as të përgjigjet e as ta kundërshtojë në fjalët e tij. Kjo më shkaktoi një nervozizëm të thellë”, thotë Elton Luarasi.

Shumë nga njerëzit që vijnë në protestë janë figura të njohura në profesionet e tyre, shkrimtarë, poetë, profesorë, arkitektë, piktorë dhe shumë studentë. Me gjithë larminë e shkollimit të tyre, ata i bashkon bindja se pas 80 vjet jetë artistike, kompleksi i Teatrove Kombëtarë mund të jetojë edhe 100 vjet të tjerë me një restaurim të thjeshtë.

“Për protestën do thosha që ajo është shenja dhe shembulli më i bukur që mund t’i jepet shoqërisë shqiptare se në cilin drejtim duhet të ecë dhe të largohet nga gjithë imazhet negative që kemi pasur në 30 vitet e fundit. Këtu është mbledhur ajka e shoqërisë, intelektualë e artistë, njerëz të të gjitha profesioneve, që kalojnë këtu ditë të tëra e net dhe që japin mësime, nga të cilat duhet të mësojë politika jonë”, thotë shkrimtarja Lindita Komani.

Dhjetëra e qindra qytetarë po protestojnë në mbrojtje të Teatrit Kombëtar qysh nga shkurti i vitit të kaluar, pra afro 18 muaj, dhe tani kanë dy javë që gdhijnë pranë ndërtesës, ku zyrtarët kanë hequr edhe ujin e ndriçimin.

Qeveria thotë se po e zhvillon zonën, duke ndërtuar një teatër të ri, por shumëkush e di tani se prapa kësaj, qëllimi i vërtetë është ngritja e një serie kullash shumëkatëshe private, që do të mbulojnë gjithë truallin publik ngjitur me Teatrin Kombëtar.