Sfidoi Kanën me zero buxhet, fituesi i “Palmës së Artë” në vilën e Enverit
“Regjisori grek Vasilis Kekatos mban një bisedë të hapur mbi të krijuarit përkundër çdo vështirësie”
Një kinema nomade, “Cine Tarkovsky”, evidenton objekte të izoluara për publikun, pjesë të arkitekturave të sistemeve totalitare që kanë qeverisur shtetet e Ballkanit, për t’i kthyer ato në kinema me hyrje të lirë për publikun për një natë.
Emërtuar sipas mjeshtrit të kinemasë Andrei Tarkovsky, si një dedikim ndaj kërkimit të tij të pashtershëm ndaj ëndërrimit, “Cine Tarkovsky” ofron për herë të parë në Shqipëri një takim me fituesin e “Palme d’Or” direkt pas fitores, në stacionin e vet të parë në Tiranë - brenda vilës së Enverit, në 19 gusht, ora 20: 30. E konservuar në kohë dhe hapësirë prej pothuaj tridhjetë vitesh, vila e ish- diktatorit qëndron e paprekur. “Cine Tarkovsky” kërkon të propozojë nga artistë të rinj për të rinj vendas, zhveshjen e këtij objekti prej ideologjisë së atij që e jetoi apo atij që e porositi, duke e transformuar atë mes artit. Vasilis Kekatos xhiroi në 8 orë në një pikë karburanti filmin me metrazh të shkurtër “Distanca mes nesh dhe qiellit” dhe arriti të fitonte “Palmën e Artë” për filmin më të mirë me metrazh të shkurtër. Në këtë punim të ndjeshëm, realizuar me zero buxhet, mund të vërehet se sa krijues mund të jetë një artist i ri kur burimet e tij janë të kufizuara. Për herë të parë në Shqipëri, fituesi i sapozgjedhur i “Palmës së Artë” fton në një eksperiencë kinematografike dhe në një bashkëbisedim të hapur me këdo që do të jetë pjesëmarrës, mbi të krijuarit dhe të fituarit përkundër çdo vështirësie. Festivali i Filmit në Kanë, prej 1946- ës, prej dekadash, është festivali më i rëndësishëm në botë, i cili sjell emrat më të mëdhenj e inovatorë në industrinë e filmit. Prej vitit në vit, pritet me kuriozitet përzgjedhja e filmave të Kanës, prej natyrës së artit që sugjeron dhe prestigjit që ky aktivitet mban. Prezantimi i parë i Shqipërisë në Kanë ishte në vitin 1953 me filmin “Luftëtari i Madh Skënderbej” me regji të kineastit sovjetik Sergei Yutkevich. Pothuaj 50 vite më pas, Gjergj Xhuvani bëhet i pari shqiptar, pjesë e kategorisë Director’s Fortnight me filmin “Parullat”. Në 2019, Erenik Beqiri është i pari shqiptar në seleksionimin zyrtar, me filmin “The Van”. “Cine Tarkovsky” nuk është vetëm një event, kinema pop up, por një punë kërkuese mbi peizazhin dhe arkitekturën. Grupi i saj, një kineast dhe një arkitekte, krijuan këtë kinema nomade si pjesë e kërkimit të tyre mbi njerëzit, historitë, folklorin dhe gjithçka lidh bashkëjetesën mes popujve në Ballkan. Krijuesit e “Cine Tarkovsky”- t Neritan Zinxhiria, një nga kineastët më aktivë të diasporës shqiptare, ka përfaqësuar prej vitit 2008 Greqinë, Italinë, Shqipërinë e Rumaninë me filma të shkurtër, të vlerësuar me çmime e me përmendje të veçanta nga rrjeti i kritikëve të filmave të “Cineuropa”, si punë impresionuese e artit bashkëkohor. Filmat e tij janë shfaqur në mbi 200 festivale filmash në botë dhe filmi i tij i fundit, “Një vend për dy” u përzgjodh nga “New Museum” Nju- Jork, një nga muzetë bashkëkohorë më të rëndësishëm në botë, për ekspozitën e tyre në “Benaki Museum” në Athinë. Mbajtës i “Çmimit të Ekselencës Artistike 2018” nga “Stavros Niarchos Foundation”, në 2019 ai bashkëthemeloi me Iphi Ghenie kinemanë pop up “Tarkovsky” si një formë transformimi të peizazheve të ngurta e hermetike brenda Ballkanit mes forcës së imazhit, filmit.