KONKLUZIONET E VENECIAS

Në përgjigje të kërkesës për një mendim nga Kryetari i Kuvendit të Shqipërisë, Komisioni i Venecias del në përfundimin që në mungesë të një dispozite ligjore për këtë çështje, Presidenti mund të anulojë zgjedhjet vetëm për organet e qeverisjes vendore në një situatë që plotëson kriteret për marrjen e masave emergjente. Edhe atëherë, Presidentit i duhet një bazë ligjore specifike - ad- hoc - për të shtyrë zgjedhjet. Ky përfundim mbështetet nga rregulli i përgjithshëm interpretues, sipas të cilit rregullimi i shprehur i kompetencave të urgjencës në Kushtetutë dhe ligjet e kufizojnë përdorimin e çdo fuqie plotësuese të pashkruar të emergjencave në situata shumë të jashtëzakonshme; kryesisht për situata me pamundësi faktike ose juridike, të cilat nuk parashikohen në mënyrë të qartë nga ligji i shkruar i urgjencës. Anulimi i zgjedhjeve është i mundur vetëm në situata që plotësojnë kërkesën për shpalljen e gjendjes së jashtëzakonshme. Sidoqoftë, rregullat e zbatueshme kushtetuese për situata emergjente nuk u ndoqën në këtë rast. As nuk kishte një konsensus politik, i cili do të lejonte krijimin e një baze ligjore ad- hoc. Anulimi i zgjedhjeve prek gjithashtu të drejtat elektorale të njohura nga instrumentet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut dhe thjesht aplikimi i actus contrarius parandalohet nga kërkesa e proporcionalitetit të çdo ndërhyrjeje. Mungesa e një baze ligjore dhe disponueshmëria e alternativave ( shtyrja e zgjedhjeve sipas masave emergjente sipas nenit 170 të Kushtetutës ose rifillimi i dialogut politik pas zgjedhjeve) e bëjnë ndërhyrjen në të drejtat elektorale jo proporcionale. Bojkoti zgjedhor nga partitë politike, edhe nëse ato përfaqësojnë një pjesë të rëndësishme të elektoratit, nuk mund të parandalojë që të bëhen zgjedhje të rregullta. Përndryshe, këto parti do të merrnin levën për të parandaluar plotësisht çdo zgjedhje. Kështu, Presidenti i tejkaloi kompetencat e tij sipas Kushtetutës, duke anuluar së pari, e duke shtyrë më pas zgjedhjet lokale. Është detyrë e Asamblesë dhe në fund e Gjykatës Kushtetuese të përcaktojë nëse kjo ka të bëjë me “shkelje serioze”, të cilat do të lejonin një shkarkim të Presidentit. Siç përcaktohet në këtë opinion, një numër faktorësh tregojnë se kjo nuk ishte e një karakteri të tillë të domosdoshëm për të vërtetuar një shkelje serioze. Kjo ka të bëjë veçanërisht me thirrjet e Presidentit për dialog, pritshmëria që shtyrja e zgjedhjeve do të kontribuonte në ndjekjen e një kompromisi midis palëve, mungesën e një ligji që rregullon saktësisht kompetencat e Presidentit, mungesën e sfidës së drejtpërdrejtë të Dekreteve të Presidentit përpara një gjykate, statusin kushtetues të zgjedhjeve lokale, në krahasim me zgjedhjet parlamentare. Të marra së bashku, të gjitha këto elemente çojnë në përfundimin që, megjithëse Presidenti i tejkaloi kompetencat e tij kushtetuese duke anuluar dhe shtyrë zgjedhjet lokale përtej mandatit zgjedhor të autoriteteve lokale, pa një bazë të veçantë ligjore. Sidoqoftë, elementet e paraqitura më lart mund të çojnë në përfundimin se këto akte nuk mund të kenë qenë të një natyre serioze të mjaftueshme për të garantuar një shkarkim të Presidentit. Në fund, edhe nëse do të konstatohej serioziteti i shkeljeve, kjo nuk duhet domosdoshmërisht të çojë në një shkarkim të Presidentit, duke marrë parasysh fuqinë e seancës plenare të Kuvendit për të marrë parasysh qëllimet kushtetuese, siç janë kontrollet dhe ekuilibrat. Komisioni i Venecias mbetet në dispozicion të autoriteteve shqiptare për ndihmë të mëtejshme në këtë çështje.