Ambasadori i Kinës: Marrëdhëniet me Shqipërinë në 70 vjet, duhet dialog
“Jam shumë optimist për të ardhmen, Kina e Shqipëria po eksplorojnë baza me interes të përbashkët për përfitime reale” Ding: Punojmë me vende si Shqipëria, bazuar pastërtisht në miqësinë tradicionale dhe parimin e bashkëpunimit
Një nga vendet mike më të hershme të Shqipërisë, Republika Popullore e Kinës, ka festuar 70- vjetorin e themelimit. Në një intervistë për gazetën “Panorama”, ambasadori i Republikës Popullore të Kinës në Republikën e Shqipërisë, Zhou Ding, e ka cilësuar historinë e miqësisë me Shqipërinë të vjetër sa vetë mosha e Kinës së Re, që nga viti 1949. Sa për situatën aktuale, ambasadori Ding është shprehur se “Kina respekton zgjedhjet e shqiptarëve dhe beson se nëpërmjet dialogut, një zgjidhje që u përshtatet më shumë interesave të popullit është e arritshme”. Ambasadori ka kujtuar ndryshimin e madh që ka ndodhur në Kinë gjatë dekadave të fundit, ku vendi ka kapërcyer varfërinë, duke u bërë ekonomia e dytë në botë nëpërmjet projektit “Reforma dhe hapje”. “Kemi modernizuar një komb me më shumë se 1 miliard njerëz, me një shpejtësi të paprecedentë në historinë njerëzore”, tha ambasadori duke njohur edhe meritën ndaj popullit kinez për punën e palodhur. Ai ka hedhur poshtë zërat se Kina kërkon ndikim gjeopolitik në Ballkan, ka theksuar se vendi ndjek dobitë e bashkëpunimit të ndërsjellë dhe se favorizon nxitjen e një ekonomie të hapur botërore.
Z. ambasador, në radhë të parë më lejoni t’ju paraqes urimet më të mira me rastin e Ditës Kombëtare të Republikës Popullore të Kinës ( RPK). Populli kinez feston 70- vjetorin e themelimit të RPK- së më 1 Tetor. A mund të na thoni ju lutem, cila është domethënia e kësaj dite në historinë e vendit tuaj? Si festohet kjo ditë dhe si reflektohet në njerëzit e vendit?
Faleminderit për intervistën. 1 Tetori 1949 shënon lindjen e Republikës Popullore të Kinës, ose të Kinës së Re. Para vitit 1949, Kina ishte praktikisht një vend gjysmë i kolonizuar duke luftuar kundër feudalizmit, kolonializmit dhe pushtimeve të huaja për më shumë se një shekull. Dhjetëra miliona burra dhe gra sakrifikuan jetët e tyre për të arritur pavarësinë e fituar me shumë vështirësi dhe bashkimin kombëtar të Kinës. Që prej themelimit të Republikës Popullore të Kinës, ne më në fund e morëm fatin në duart tona.
Për të shënuar përvjetorin e 70- të, në 1 Tetor do të ketë një festim madhështor në Pekin, përfshi këtu parada ushtarake dhe civile në sheshin “Tiananmen”, të cilat do të transmetohen në lidhje të drejtpërdrejtë. Gjithashtu, më 30 Shtator u mbajt një ceremoni e vendosjes së shportave me lule në Monumentin e Heronjve të Popullit. Dhe pa dyshim, pritje, koncerte, ekspozita dhe festa do të mbahen në të gjithë Kinën dhe mbarë botën. Jemi të lumtur që miqtë tanë të huaj, përfshi këtu edhe miqtë shqiptarë, do t’u bashkohen festimeve tona.
Shkëlqesia juaj, çfarë kanë sjellë këto 7 dekada në progresin e përgjithshëm dhe duke u kthyer pas në kohë, si ndihen njerëzit tani duke u krahasuar me epokën para 1949?
Në këto 70 vjet të Republikës Popullore të Kinës, veçanërisht në 40 vitet e fundit të Reformave dhe Hapjes, ne jemi zhvilluar nga një komb i varfër agro- kulturor, në një komb të fortë dhe të industrializuar me ekonominë e dytë në botë. Ne e kemi bërë varfërinë një fjalë, që tashmë i përket historisë për më shumë se 800 milionë njerëz. Kemi modernizuar një komb me më shumë se 1 miliard njerëz, me një shpejtësi të paprecedentë në historinë njerëzore. Mund të thuhet se Kina ka farkëtuar një rrugë të re modernizimi për vendet në zhvillim.
Suksesi dhe arritjet e Kinës vijnë si pasojë e aderimit tonë në politikat thelbësore të Reformës dhe Hapjes, së rrugës sonë të Socializmit me Karakteristika Kineze, një rrugë që i shkon për shtat realitetit kinez dhe kushteve kombëtare. Ne gjithashtu i njohim meritën popullit tonë për punën e palodhur, vizionin dhe kurajën. Duke parë pas në rrugën e përçuar në këto 70 vite, jemi plot me krenari. Duke parë përpara në rrugën që na pret, jemi plot me vetëbesim.
Z. ambasador, 80 vjet më parë, në 1939 filloi Lufta e Dytë Botërore, një nga eventet më tragjike mbarëbotërore. Cili është mesazhi i Kinës në një rast të tillë, kundrejt sfondit aktual të tensioneve në rritje në pjesë të ndryshme të botës dhe përpjekjeve të disa fuqive të mëdha për supremaci? Në pikëpamjen tuaj, a po ndryshon rendi botëror nga ai bipolar në një rend multipolar?
Kina ka qenë një nga viktimat më të mëdha të fashizmit dhe kolonializmit. Për shkak të historisë sonë të pafat, Kina në veçanti e vlerëson dhe mban gjallë paqen dhe stabilitetin e fituar me shumë mund. Kina nuk ka kërkuar kurrë dhe nuk do të kërkojë kurrë supremaci. Ne kundërshtojmë me vendosmëri çdo formë të hegjemonizimit. Ne e vlerësojmë harmoninë dhe besimin se “nuk u duhet bërë të tjerëve atë që nuk do që të të bëhet ty”, një besim që është i rrënjosur thellë në kulturën tonë. Sot bota është plot me pasiguri. Disa parime thelbësore të marrëdhënieve ndërkombëtare dhe multilateralizmi po sfidohen. Kina dëshiron të punojë për krah gjithë kombeve për të risjellë siguri, besim dhe shpresë për botën.
Ne ushtrojmë dhe ndjekim dobitë e bashkëpunimit të ndërsjellë. Ne jemi të përkushtuar për nxitjen e një ekonomie të hapur botërore dhe mbështesim regjimin tregtar shumëpalësh, me qendër Organizatën Botërore të Tregtisë ( OBT). Ne preferojmë ta zgjerojmë “tortën”, në vend që ta ndajmë ose të luftojmë për të.
Incidentet që kanë ndodhur në Hong Kong gjatë muajve të fundit kanë marrë vëmendjen e shumë njerëzve. Çfarë dëshironi të shprehni mbi situatën në Hong Kong?
Asnjë qeveri ose popull nuk kujdeset për Hong Kongun dhe njerëzit e Hong Kongut më shumë sesa qeveria kineze dhe populli kinez. Protestat dhe dhuna në Hong Kong e patën shkëndijën e tyre në një projekt- propozim për të ndryshuar “Urdhëroren për Shkelësit e Ligjit të Arratisur” nga vetë qeveria e Rajonit Special Administrativ të Hong Kongut ( RSAHK), duke pasur si qëllim sjelljen e kriminelëve para drejtësisë. Megjithatë, disa forca duan të devijojnë shqetësimet e njerëzve mbi ndryshimet ligjore të propozuara drejt sfidës së “Një vend, dy sisteme” dhe madje, në vetë sovranitetin e Kinës mbi Hong Kongun. Disa protestues arritën deri te sulmi i forcave policore me pluhur toksik, bomba me benzinë, sulmuan Këshillin Legjislativ të Hong Kongut, dëmtuan objekte publike. Është e vështirë të besohet që këto vepra të dhunshme u përgëzuan edhe nga disa njerëz jashtë Hong Kongut. Disa media janë aq të njëanshme, sa gjatë
raportimit në rrugët e Hong Kongut filmuan vetëm momentin e një oficeri policie që ngrinte një armë në qiell, pa i thënë publikut të tyre se ai oficer ishte tërësisht vetëm, i shqetësuar nga protestuesit dhe iu desh ta bënte këtë gjest për vetëmbrojtje.
Leksionet e historisë na mësojnë se çfarë po bëjnë ata, mungesa e respektit për ligjet në fuqi do të çojë vetëm në anarki, kaos dhe tragjedi në Hong Kong, ashtu sikurse e kemi parë në disa vende të botës në të kaluarën. Çfarë i nevojitet Hong Kongut sot është ndalja e dhunës, rivendosja e sundimit të ligjit. Qeveria Qendrore e Kinës e mbështet qeverinë e RSA të Hong Kongut. Forcat e jashtme duhet të ndalin së destabilizuari Hong Kongun.
Samiti i Organizatës së Kombeve të Bashkuara ( OKB) mbi Objektivat për Zhvillim të Qëndrueshëm sapo u mbajt në selinë e OKB- së në Nju Jork, me tematikë zbatimin global të Axhendës 2030 për Zhvillim të Qëndrueshëm. Çfarë masash ka ndërmarrë Kina për zbatimin e kësaj axhende dhe çfarë progresi ka arritur deri tani?
Agjenda 2030 për Zhvillim të Qëndrueshëm është një udhëzues i rëndësishëm për komunitetin ndërkombëtar. Kina i jep rëndësi të madhe zbatimit të kësaj axhende. Ne kemi qenë ndër të parët që nxorëm një plan kombëtar dhe një raport progresi për zbatimin e saj. Deri në fund të vitit të ardhshëm, të gjithë qytetarët e Kinës që jetojnë nën kufirin e varfërisë do të hiqen nga ky kufi, gjë që do të thotë se Kina do të përmbushë objektivat për zhvillim të qëndrueshëm SDG në zbutjen e varfërisë 10 vjet para afatit kohor të vendosur. Në uljen e varfërisë, arsimimin, kujdesin shëndetësor, mbrojtjen e mjedisit dhe shumë fusha të tjera, Kina ka punuar shumë dhe ka bërë progresin domethënës. Ky është kontributi më i madh i Kinës në zbatimin global të Axhendës 2030.
Ky përvjetor historik përkon me një tjetër përvjetor të shquar – para 7 dekadash, Shqipëria dhe Kina vendosën marrëdhëniet diplomatike. Si do ta përshkruanit rrjedhën e marrëdhënieve dypalëshe? Pas 8 muajsh në vendin tonë, si do t’i vlerësonit marrëdhëniet aktuale kinezo- shqiptare dhe a jeni i kënaqur me nivelin tyre, veçanërisht në aspektin ekonomik?
Shqipëria është një nga dhjetë kombet e para që vendosën marrëdhëniet diplomatike dypalëshe me Kinën në 1949. Historia e miqësisë sonë është aq e hershme, sa vetë mosha e Kinës së Re. Ne, populli i Kinës, kemi pasur gjithmonë një vend të veçantë në zemrat tona për Shqipërinë. Shumë kinezë e duan Shqipërinë për shkak të historisë dhe miqësisë së përbashkët dhe anasjelltas. Sikurse shumë miq nga Kina dhe Shqipëria më kanë përmendur, nuk ka nevojë të përsërisim miqësinë tonë kohë pas kohe, është momenti për veprim e progres dhe unë jam plotësisht dakord. Me kënaqësi, mendoj se jemi duke punuar në atë drejtim.
Në tregti, investime, bujqësi, turizëm, arsim dhe shumë fusha të tjera, Kina dhe Shqipëria po eksplorojnë baza me interes të përbashkët dhe po mundohemi të bëjmë më të mirën për përfitime reale e të prekshme.
Këtë vit ne kemi ndihmuar shumë shqiptarë nga të gjitha fushat të vizitojnë Kinën, duke bërë kështu të mundur që ata të krijojnë mendime të reja mbi bashkëpunimin dypalësh. Ne gjithashtu kemi menaxhuar një seri eventesh këtë vit, të cilat kanë ofruar potencial të madh për bashkëpunimin Kinë- Shqipëri. Të dyja vendet po ecin shumë mirë në kuadër të mekanizmave shumëpalëshe dhe rajonale, si Iniciativa “Një brez, një rrugë” dhe bashkëpunimi “17+ 1”. Ne po presim Qendrën e Zhvillimit Rinor, një projekt nën platformën “17+ 1”, të hapet në Tiranë. Ajo mund të shërbejë si një tjetër katalizator për intensifikimin e marrëdhënieve të Shqipërisë me vende të tjera të “17+ 1”. Unë gjithashtu besoj se me përmirësimin e gjendjes së përgjithshme në sferën e investimeve këtu, momentumi do të arrihet e më shumë projekte konkrete do të materializohen.
70- vjetori e gjen Kinën me dy projekte globale madhore, Iniciativa “Një brez, një rrugë” dhe Mekanizmi “17+ 1”. Z. ambasador, disa qarqe të caktuara e konsiderojnë këtë mekanizëm si objektiv i Kinës për ekspansion në botë. Duke pasur parasysh progresin dhe vendet e pjesëmarrëse në to, përfshi këtu edhe Ballkanin Perëndimor, cila do të ishte përgjigjja juaj për ata që hedhin hije frike për të supozuarin ekspansionizëm kinez?
Përhapja e influencës nuk është kurrë synimi ose qëllimi ynë. Kur njerëzit flasin për përhapje influence, unë mendoj se ata duhet të specifikojnë, influencë e mirë apo influencë e keqe. Kina ndjek gjithmonë një politikë bashkëpunimi për përfitime të ndërsjella dhe beson me vendosmëri se është e arritshme. Si “Një brez, një rrugë”, ashtu edhe “17+ 1” janë për krijimin e platformave të bashkëpunimit. Përherë e më shumë mallra po eksportohen dhe importohen përgjatë “Një brez, një rrugë”, projekte infrastrukturore të shumta po shfaqen, njerëzit udhëtojnë nga njëra anë ose tjetra më lehtësisht, këtë ka sjellë bashkëpunimi me përfitim të ndërsjellë. Vendet që i janë bashkuar Iniciativës “Një brez, një rrugë” i kanë marrë vetë vendimet e tyre dhe kanë aprovuar projektet e përshtatshme, duke u bazuar në vlerësimet e tyre të brendshme. Askush nuk mund t’iu imponohet atyre. Unë mendoj se qeveritë dhe kompanitë përkatëse janë mjaftueshëm mendjehollë për të vendosur për vete. Kina nuk është e interesuar të luajë lojëra gjeopolitike në rajonin e Ballkanit, apo askund tjetër në botë, pasi ne besojmë se këto lojëra nuk zgjasin shumë. Ne punojmë me vende si Shqipëria, duke u bazuar pastërtisht në miqësinë tonë tradicionale dhe parimin e bashkëpunimit me përfitim të ndërsjellë. Ekspansionizmi është një etiketë, që me të vërtetë nuk duhet vendosur mbi Kinën. Për vite me radhë, disa njerëz e kanë parë Kinën me syze të ngjyrosura. Por faktet flasin më fort se fjalët.
Z. ambasador, si e perceptoni situatën politike këtu në Shqipëri? Dhe si e mendoni Shqipërinë në partneritet me Kinën?
E kam vënë re kompleksitetin e situatës politike në Shqipëri. Kina respekton zgjedhjet e shqiptarëve dhe beson se nëpërmjet dialogut, një zgjidhje që u përshtatet më shumë interesave të popullit është e arritshme. Unë besoj se politikanët shqiptarë dhe populli shqiptar mund dhe do t’ia dalin.
Sikurse kam thënë gjithmonë, Shqipëria është një vend i shkëlqyer, me potencial të madh. Me njerëz punëtorë dhe të arsimuar, burime të shumta natyrore dhe me miq që e kanë dëshirën të ndihmojnë, Shqipëria meriton një të ardhme të begatë. Unë personalisht shijoj çdo moment që ndaj me miqtë e mi shqiptarë. Po punoj intensivisht për të promovuar Shqipërinë dhe të rris dukshmërinë e Shqipërisë në vendin tim, në mënyrë që më shumë turistë dhe biznese nga Kina të vijnë këtu. Pritja jonë për 70- Vjetorin e Ditës Kombëtare në ambientet e Muzeut Historik Kombëtar javën që kaloi u transmetua në CCTV, platforma mediatike më me influence në Kinë, duke marrë vëmendjen e qindra milionë shikuesve kinezë. Seria vizatimore “Panda Kineze”, tashmë transmetohet në RTSH. Këto janë evente domethënëse që mund të sjellin më afër dy vendet dhe të vendosin momentum në marrëdhëniet tona dypalëshe. Me rastin e përvjetorit të 70- të të themelimit të Republikës Popullore të Kinës dhe të marrëdhënieve diplomatike midis Kinës dhe Shqipërisë, unë jam shumë optimist për të ardhmen e përbashkët.
Përhapja e influencës nuk është kurrë synimi ose qëllimi ynë. Kur njerëzit flasin për përhapje influence, unë mendoj se ata duhet të specifikojnë, influencë e mirë apo influencë e keqe. Kina ndjek gjithmonë një politikë bashkëpunimi për përfitime të ndërsjella dhe beson me vendosmëri se është e arritshme
Shqipëria është një vend i shkëlqyer, me potencial të madh. Me njerëz punëtorë dhe të arsimuar, burime të shumta natyrore dhe me miq që e kanë dëshirën të ndihmojnë, Shqipëria meriton një të ardhme të begatë. Unë personalisht shijoj çdo moment që ndaj me miqtë e mi shqiptarë