Mini- Shengeni, Akademia e Kosovës kundër Ramës: Nismë armiqësore
“Nëse kriza do të tejkalohet në vitin 2020, askush nuk e di. Rama, i vetëdijshëm për pushtetin dhe nuk dorëzohet”
Një tjetër samit i BEsë për Ballkanin Perëndimor është caktuar të mbahet në maj të vitit të ardhshëm në Zagreb. Zyrtarisht, Këshilli i Europës në tetor vetëm e shtyu vendimin e tij për hapjen e negociatave të pranimit me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë.
Vetoja e Presidentit francez, Emmanuel Macron, thyerja e një premtimi solemn nga samiti i kaluar në qershor, shkaktoi tronditje në rajon dhe pothuajse në të gjithë Europën. Veçanërisht në Gjermani kritikohet fakti se me refuzimin e tij të ashpër, BE ka humbur levën më të rëndësishme për të mbështetur reformatorët pro perëndimorë në gjashtë vendet joanëtare të BE- së në Europën Juglindore. Shumë shpresojnë që samiti i Zagrebit në maj të mund ta rishikojë vendimin e tetorit, por shpresa është e dobët.
Një Komision i ri Europian do të përgatisë samitin dhe raporti i tij bie nën kompetencën e Komisionerit të ri të Zgjerimit, Oliver Varhely. Kryeministri i Hungarisë, Viktor Orban, politikat e të cilit Varhely gjithmonë i ka mbështetur, mbron me forcë zgjerimin e BE- së në juglindje, por me një axhendë krejt tjetër nga Gjermania. Orban nuk preokupohet për demokracinë në shtetet e Ballkanit, përkundrazi: ishte ai që shpëtoi nga burgu ishKryeministrin autoritar dhe të korruptuar të Maqedonisë së Veriut, Nikola Gruevski. Sa më shumë përpiqet Hungaria për Ballkanin, aq më i madh bëhet skepticizmi në Francë, në Holandë, por edhe në Gjermani. Frika është se Hungaria po përdor shtetet e Europës Juglindore vetëm për të krijuar zonën e saj të ndikimit dhe për të mbajtur larg refugjatët.
MAQEDONIA E VERIUT
Një muaj para samitit të Zagrebit, më 12 prill zhvillohen zgjedhjet në Maqedoninë e Veriut. Kryeministri reformator, Zoran Zaev, ka ecur në mënyrë konsekuente në kursin e BE- së, në 2018- 2019 realizoi madje edhe ndryshimin e emrit të shtetit. Kështu, ai luajti vetëm me një kartë dhe humbi. Akoma nën përshtypjen e freskët nga vota franceze, ai ka planifikuar zgjedhje të reja. Sikur Zaev të humbasë zgjedhjet dhe opozita autoritariste, nacionaliste, pro ruse të vijë përsëri në pushtet, pro europianët në të gjithë rajonin kanë pak shanse në planin afatgjatë. Është e dukshme për këdo se ata nuk e mbajtën dot premtimin: “Pranim nëse kryen reforma”. Do të ishte ironi e keqe sikur samiti i Zagrebit, pikërisht pas një fitoreje të mundshme të të djathtëve, t’u thoshte “po” negociatave të pranimit me Maqedoninë e Veriut. Mesazhi do të ishte: bëjini rezistencë maksimale çdo kërkese perëndimore! Fiton vetëm ai që rrezikon më shumë.
SERBIA
Ndoshta edhe në Serbi do të këtë zgjedhje në vitin 2020 – ashtu si në 2017, 2016, 2014 dhe 2012. Zgjedhjet e vazhdueshme janë për njeriun e fortë të vendit, presidentin Aleksandar Vuçiç, një mjet i sprovuar për ta mbajtur publikun në gjendje mobilizimi dhe për të turpëruar vit për vit opozitën. Veton franceze në tetor Vuçiç e mori si shkas për ta relativizuar orientimin perëndimor të Serbisë dhe për të përgatitur popullin e tij për një kurs të përhershëm ndërmjet Europës, Rusisë, Kinës dhe të gjithë investitorëve të mundshëm – një konsekuencë logjike e tërheqjes europiane. Prandaj, në negociatat e pranimit asnjëra palë nuk ka shkak për t’u ngutur. E njëjta gjë vlen edhe për Malin e Zi. Në shtatë vjet bisedime, ky vend i vogël, ashtu si fqinji i tij Serbia, i ka kaluar deri tani në heshtje paralajmërimet e zbehta europiane në lidhje me korrupsionin dhe frikësimin e gazetarëve dhe opozitarëve.
SHQIPËRIA
Në Shqipëri kriza vazhdon. Nëse do të tejkalohet në vitin 2020, askush nuk e di se si. Ka stanjacion filloi që prej bojkotimit të zgjedhjeve lokale dhe tërheqjes së opozitës nga Parlamenti. Kryeministri Edi Rama është konfrontuar me rrjetet kriminale në vend, ka luftuar trafikun e drogës dhe për këtë gjë ka fituar respekt në Europë. Por tani atij i mungon mbështetja ndërkombëtare, jo vetëm për shkak të bllokadës në rrugën drejt BE- së, por edhe sepse një numër vendesh europiane, veçanërisht Holanda, nuk duan ta prishin me opozitën shqiptare. Që Rama, njeri i vetëdijshëm për pushtetin, të dorëzohet, kjo nuk pritet. Më parë, ashtu si dhe Vuçiçi në Serbi, ai do të distancohej nga BE- ja, e cila nuk e mban fjalën dhe do të kërkonte një rrugë të vetën. Që Bosnjë- Hercegovina të zgjohet më në fund nga koma e saj politike, është ajo që mendohet më së paku në atmosferën e pritshme të vitit 2020. Sa më të pakta të jenë shpresat kudo në rajon, aq më i madh është emigracioni. Me ligjin për emigrimin e fuqisë punëtore të kualifikuar, që do të hyjë në fuqi në mars, Gjermania jep një tjetër impuls.
KOSOVA
Me të vërtetë interesante janë vetëm zhvillimet në Kosovë. Me fituesin e zgjedhjeve të tetorit, Albin Kurti, vendi së shpejti duhet të ketë një Kryeministër të ri krejtësisht tjetër. Rebeli premton luftë të vendosur kundër korrupsionit dhe nepotizmit dhe duhet të përballet me rrjete të fuqishme, madje të gatshme për dhunë. Ndryshe nga reformatorët në vendet fqinje, për Kurtin BE- ja është më pak pjesë e zgjidhjes, sesa pjesë e problemit: Pas besnikërisë demonstrative ndaj Europës, pushtetarët e deritanishëm fshihnin me gjithë qejf axhendën e tyre personale dhe kryesisht financiare. Në çdo formacion qeveritar ato u falënderuan me mbështetje masive nga ambasadorët e fuqishëm perëndimorë. Këtë herë Perëndimi është i rezervuar. Kjo vlen të thuhet madje edhe për SHBA- të, që nuk kanë treguar kurrë hezitim ndaj ndërhyrjeve. Në Uashington po punohet qartë në një strategji të re për Ballkanin. Ende është e paqartë se si mund të jetë ajo. Por që amerikanët e marrin fletoren në dorë, kur Europa nuk di më tutje, është pikërisht për këtë rajon një model shumë i njohur që prej luftërave të viteve nëntëdhjetë.
* Norbert Mappes- Niediek jeton në Grac të Austrisë dhe është korrespondent i shumë gazetave gjermane për Europën Juglindore
Kryeministri Edi Rama është konfrontuar me rrjetet kriminale në vend, ka luftuar trafikun e drogës dhe për këtë gjë ka fituar respekt në Europë. Por tani atij i mungon mbështetja ndërkombëtare, jo vetëm për shkak të bllokadës në rrugën drejt BE- së, por edhe sepse një numër vendesh europiane, veçanërisht Holanda, nuk duan ta prishin me opozitën shqiptare. Që Rama, njeri i vetëdijshëm për pushtetin, të dorëzohet, kjo nuk pritet. Më parë, ashtu si dhe Vuçiçi në Serbi, ai do të distancohej nga BE- ja, e cila nuk e mban fjalën dhe do të kërkonte një rrugë të vetën