“Rregullat e lojës”, ku ndahen palët për Reformën
PS- PD të dyja pro hapjes së listave, por opozita e bashkuar është kundër ndryshimeve në Kushtetutë që heqin koalicionet
Miratimi i nismës së deputetëve të opozitës parlamentare për ndryshimin e dy neneve në Kushtetutë, ku hiqen koalicionet parazgjedhore dhe hapja e listave, shkaktoi reagime të forta nga opozita e bashkuar dhe nga faktori ndërkombëtar.
Kryetari i PD- së, Lulzim Basha, pak ditë më parë tha se nëse Kryeministri Rama e çon deri në fund idenë e ndryshimeve kushtetuese, hedh në erë marrëveshjen e 5 qershorit të firmosur nga anëtarët e Këshillit Politik të Reformës Zgjedhore, në prani të ndërkombëtarëve. Ndërsa ndërkombëtarët kërcënuan se nëse nuk miratohet sipas konsensusit Reforma Zgjedhore, çelja e negociatave është në rrezik. Por kreu i qeverisë Edi Rama, u shpreh në Parlament ditën e enjte se marrëveshja e 5 qershorit do të miratohet pa asnjë ndryshim, por tha se mbështet nismën e 28 deputetëve të opozitës parlamentare për të hapur listat, sepse sipas sondazheve e duan 80% të shqiptarëve. Ndërkohë, sa i përket çështjes së koalicioneve, kreu i qeverisë u shpreh se të njëjtën formulë përdor edhe Gjermania. Nga ana tjetër, kryetari i opozitës, Lulzim Basha, në daljet publike është shprehur se edhe ai mbështet hapjen e listave, por akuzon kreun e qeverisë se qëllimi i tij është të heqë koalicionet parazgjedhore që, sipas kryedemokratit Basha, është një e drejtë e sanksionuar në Kushtetutë që në vitin 1992.
PËRPLASJA Pas më shumë se një javë përplasjeje në distancë, palët vendosën që të ritakohen në Këshillin Politik të Reformës Zgjedhore, për të diskutuar për këto propozimet. Në këtë takim palët shkojnë me më shumë pika që i ndajnë sesa i bashkojnë. Nga maxhoranca është mësuar se ndryshimet kushtetuese do të shkojnë për votim në Parlament më 30 korrik, në seancën e fundit për këtë sesion, ndërsa opozita e bashkuar kërkon që të miratohet sa më shpejt marrëveshja e 5 qershorit. Ajo që bie ndesh është se nuk është e mundur që të miratohen që të dyja. Nëse drafti i dakordësuar miratohet në seancën e radhës më 23 korrik, siç është lajmëruar, atëherë pas datës 30 korrik, nëse miratohen ndryshimet kushtetuese, kërkohet automatikisht ndërhyrje sërish në Kodin Zgjedhor. Arsyeja është se në marrëveshjen e 5 qershorit lejohen koalicionet parazgjedhore sipas formulës aktuale, ndërsa në ndryshimet kushtetuese nuk lejohen. Duke qenë se Kushtetuta në hierarkinë e ligjeve shqiptare qëndron e para, atëherë sanksionimi në Kushtetutë imponon automatikisht ndryshime në Kodin Zgjedhor. Në këtë mënyrë, opozita kërkon që në zgjedhjet e ardhshme të përgjithshme të shkohet pa bërë ndryshimet kushtetuese, pasi në të kundërt prishet marrëveshja e 5 qershorit.
MARRËVESHJA E 5
QERSHORIT
Maxhoranca dhe opozita e bashkuar u dakordësuan dje që të rimblidhen sërish të hënën në Këshillin Politik. Rikthimi në tryezën e dialogut erdhi pas ndërhyrjes së Presidentit Meta dhe presionit të opozitës së bashkuar ndaj kreut të qeverisë, Edi Rama, që t’i qëndronte marrëveshjes së 14 janarit dhe 5 qershorit të këtij viti. Marrëveshja në pikën 11 të saj sanksiononte që për çdo ndryshim teknik, duhet të merret dakordësia e këshillit politik. “Masa shtesë: Këshilli Politik do të vazhdojë të diskutojë me mirëbesim për të arritur zgjedhje të pranueshme dhe rekomandimet e ODIHR në lidhje me: blerjen e votës, presionin ndaj votuesve dhe administratës, keqpërdorimin e administratës, bashkëpunimin me grupet kriminale, lirinë apo fshehtësinë e votës apo manipulimin e rezultateve”, thuhet në pikën 11 të marrëveshjes.