“Serbët e dinin kush po e kuronte Enverin që në ‘83", mjeku rrëfen incidentin në Paris me mjeken e Gadafit
“Kardiologia serbe na u drejtua gjatë një takimi: Ky dr. Kamberi është i privilegjuar këtu, sepse është kardiologu i Enver Hoxhës”
MJEKU AHMET KAMBERI (MAJTAS) ENVER HOXHA ME GRUPIN E MJEKEVE
Në vijim të publikimit të librit të mjekut të Enver Hoxhës, Ahmet Kamberi, “Pacienti ynë i veçantë”, kardiologu i njohur rrëfen një debat me një mjeke kroate me kombësi serbe në Paris, kur ishte gjatë specializimit në kardiologji, e cila zbuloi një sekret shtetëror. Ajo akuzoi autoritetet e spitalit “Boucicaut” në Paris ku ajo dhe profesor Kamberi kryenin specializimin, se e trajtonin si të privilegjuar atë, sepse ishte kardiologu i Enver Hoxhës. Kjo deklaratë e mjekes serbe e habiti mjekun e Enverit, pasi një informacion i tillë ishte tepër sekret, nuk e dinin as anëtarët e Byrosë Politike në Shqipëri se ai ishte mjek i udhëheqësit komunist. Më vonë, profesor Kamberi mësoi nga ajo vetë se mjekja serbe kishte qenë dhe kardiologe e kolonel Gadafit të Libisë. Në kujtimet e tij, profesor Kamberi tregon se çfarë ndodhte në ambasadës tonë në Paris, kur shkonin për vizita mjekësore motra e Enver Hoxhës, Sanoja dhe bashkëshortja e Ramiz Alisë, Semiramisi dhe si ndryshonte sjellja e ambasadorit tonë Maxhun Peka gjatë pritjeve që organizonte. Profesor Kamberi tregon se i përjashtuar nga pritja që organizoi ambasadori, vendosi të gatuajë një hallvë për të festuar me personelin e ambasadës 29 Nëntorin, festën e çlirimit.
AHMET KAMBERI
NJË STAZH I SHKURTËR NË PARIS Ishte një përparësi e shërbimit tonë që kishim shumë kohë për të lexuar. Për këtë ne shfrytëzonim çdoçast të lirë, madje edhe kur rrinim në pritje në makinën tonë të shërbimit, ose gjatë qëndrimit në Komitetin Qendror, kur pacienti ishte në zyrë. Kjo na ndihmonte të përditësoheshinme zhvillimet e reja në mjekësi, por ishte menduar që tëshfrytëzohej edhe mundësia e ndonjë praktike disamujore në qendra të përparuara kardiologjie jashtë vendit.
Në kuadër të kësaj mundësie unë u dërgova në Paris gjatëtremujorit të katërt të vitit 1983. Siç ishte rregulli atëherë,shkonim vetë i dytë. Prandaj me mua erdhi dr. Maks Memi,kardiolog i Klinikës Speciale. Maksi, bashkë me dr. FirdosVorpsin, u morën në Klinikë pas angazhimit të Hajros dhe timinnë ekipin mjekësor të Enver Hoxhës. Më pas do të merreshin edhe dr.IdrizBallaedr.Themistokli Sinjari. Nukishtepërcaktuarparaprakisht se ku do të shkonim. Atë do ta zgjidhnim vetë në vend. U sistemuam në rezidencën e ambasadës sonë, në tënjëjtin apartament ku unë kisha qenë edhe më parë: 86, Ruede la Fedretion, Paris XV.
Fillimisht shkuam në spitalin Necker(Neker) dhe takuam shefin e shërbimit të kardiologjisë. Ai, pasina dëgjoi me vëmendje përqëllimin e vajtjes sonë atje, na tha seishte shumë i zënë në atë periudhë kohe me studentët, prandajna sugjeroi të shkonim në spitalin Busiko (Boucicaut). Busikojaishte një spital i vogël, por shërbimin e kardiologjisë atje e ka drejtuar kardiologu i famshëm, prof. Lenegre (Lënegrë), babai ikardiologjisë franceze. Unë e dija këtë. Shefi i këtij shërbimi atëkohë ishte prof. Jan Gay (Zhan Ge), dhëndri i Lenegre-it. Shkuamatje, pa lënë takim. Por, sekretarja na mundësoi ta takonim poatë ditë, kur i thamë se kishim rekomandim nga kolegu i tij iNecker-it. Ai shprehu habinë se si ishim drejtuar kështu pa një marrëveshje paraprake. Përfundimisht ai na pranoi, por thase duhej ta gjenim vetë rrugën për të përmbushur interesimettona. Na shpjegoi gjithë aktivitetin e shërbimit, atë spitalor dheambulator. Pastaj na mori e na paraqiti në të gjitha seksionete shërbimit. Në përfundim na tha: “Tani ju kam paraqiturgjithandej. Të tjerat zgjidhini vetë”. Nuk kishim nevojë përmë shumë se kaq. Unë kisha eksperiencën e nevojshme ngaStokholmi për t’i zgjidhur punët vetë, si edhe atë të specializimitnë diabetologji në Spitalin Hotel Dieu, Paris.
Javën e parë lëvizëm nga njëri seksion te tjetri, pa qëndruargjatë tek asnjëri. Maksi u mërzit dhe më tha se nuk po bënimasgjë kështu si po vepronim. I thashë Maksit të mos mërzitej, duhej të shfrytëzonim paraqitjen që prof. Gay-a na kishte bërësi miqtë e tij. Duhej që i gjithë personeli të mësohej me fytyrate miqve të tij.
Pas një jave ne ishim të mirëpritur kudo që shkonim: në pavijon, në reanimacion, në laboratorin e kateterizimit, në ekokardiografi, në dhomën e provës ushtrimore, të fonokardiografisë e kudo tjetër. Ne i shoqëronim të sëmurët që paraqisnin interes klinik kudo që të shkonin për ekzaminime instrumentare. Kjo ngjalli xhelozi te mjekët francezë dhetë huaj, që vinin në ambulator në praktikat e një kursi të ekokardiografisë. Por, nga ana tjetër u miqësuam me të gjithëpersonelin. Në laboratorin e kateterizimit bëhej edhe njëstudim për regjistrimin e potencialeve të nyjës sinusore dhetë tufës së Hiss-it (formacione anatomike të sistemit elektriktë zemrës). Në një rast unë i kërkova kolegut francez të mëlejonte ta bëja unë kateterizimin e radhës. Ai nuk kishtemundur deri atëherë të regjistronte potencialet e nyjëssinusore. Unë i kisha thënë atij që nuk kisha bërë ndonjëherë kateterizim, por, edhe pse kjo ishte e vërtetë, kisha përshtypjen se ai nuk po më besonte, ndryshe nuk do të më lejonte me aq lehtësi ta bëja kateterizimin. Nganjëherë rastësia bën çudira.Qëlloi që unë e përfundova regjistrimin në një kohë rekord.E gjeta me të parën nyjën sinusore dhe bëra regjistrimin.Pas kësaj, nuk ia mbushja dot mendjen kolegut frëng që aiishte kateterizimi im i parë. Aty testohej edhe një aparatelektrostimulues, i prodhuar nga një kompani franceze. Pasimbarohej regjistrimi elektrofiziologjik, provokohej një aritmidhe pastaj ajo ndalohej me elektrostimulim tejkalues. Një ditë, pasi kisha mbaruar punë, dhe po prisnim të vinte prodhuesii elektrostimuluesit, vjen Gay-ia. Pacientja, tek e cila kishimpunuar, qëlloi të ishte mikeshë e tij. Kur ai pa që vetëm unëisha me doreza të përgjakura, pyeti: -Ti ia bëre kateterizimin? -Po, -iu përgjigja unë. -Kushedi ç’do të kesh hequr, -i tha ai zonjës së shtrirë nëkrevat.
-Jo, ia ktheu ajo, - unë as e mora vesh fare, por tani nuk di se çfarë po presim. -Po, ti bën edhe kateterizime, -më tha pastaj Gay-ia. -Po, - ia ktheva unë shkurt, pa dashur ta zgjasja më shumë. Deri atëherë unë vërtet kisha bërë një numër kateterizimesh aty. Kolegu francez ndërhyri dhe foli me fjalë shumë lavdëruese, sa u ndjeva ngushtë. Mirëpo kateterizimi i zemrës nuk ishte qëllimi ynë, pavarësisht se ishim të interesuar të shihnim rezultatet e elektrostimulimit me tejkalim në mjekimin e takikardive supraventrikulare. Aq sa kishim parë e kishim bërë ishte e mjaftueshme dhe iu shmangëm vazhdimit të kateterizimeve më tej. Një ditë, tek po ndiqnim një të sëmurë të pavijonit, që do të bënte një provë ushtrimore, e pyeta kolegun francez:
-Kur e bëni provën te të sëmurët me infarkt miokardi të pandërlikuar? -Pas muajit të dytë të sëmundjes, -na u përgjigj ai. -Unë e bëj në ditën e 18-të të sëmundjes, -i thashë atij. -Vous étes fou, Monsieur (Ju qenkeni i çmendur, zotëri), -ia priti ai. E pashë të pakuptimtë të debatoja me të. Dhe nuk shkelëmmë në kabinetin e tij. Por, një natë mbahej një konferencëmjekësore në auditorin e Spitalit Brusé (Broussais), nga atoqë në Paris mbaheshin pas orës tetë të mbrëmjes. Atë natëdo të diskutohej për rezultatet e provës ushtrimore te tësëmurët me infarkt miokardi. Në të vërtetë të gjitha paraqitjetqë u bënë kishin të bënin me prova që bëheshin në mbarimtë muajit të dytë të sëmundjes. Në panel ishin dy francezë edhe kanadezi i shquar, Theru (Theroux), të cilin unë e njihjanga punimet e tij të shumta dhe e kisha pasur si një model tërëndësishëm. Kolegu frëng i Busikosë, i ulur diku larg nesh,por në një radhë mene, na buzëqeshi me ironi dhe u ngrit ebëri një pyetje.
-Kam dëgjuar për pretendime që prova ushtrimore në tësëmurët me infarkt miokardi të pandërlikuar mund të bëhetedhe ditën e 18-të të sëmundjes. E bëni ju këtë në Kanada,profesor Theru?
Theruja nuk iu përgjigj drejtpërdrejt atij, por iu drejtua auditorit:
-A ka këtu ndonjë që e bën këtë provë më shpejt se nëmbarim të muajit të dytë? Nga mesi i sallës u ngrit njëri dhe tha: -Unë e bëj në javën e tretë të sëmundjes. Meqenëse nuk foli asnjë tjetër, Theruja iu përgjigj pyetjessë kolegut tonë:
-Në të sëmurët me hemodinamikë të qëndrueshme unë e bëj provën ushtrimore ditën e pestë të infarktit, zotëri.
Kolegu ynë uli kokën dhe nuk hodhi më asnjë vështrimnga ne.
Në atë kohë ne bënim pjesë midis vendeve të përparuara
për realizmin e provës ushtrimore herët pas sëmundjes te pacientët me infarkt miokardi të pandërlikuar. Provën në ditën e gjashtë të sëmundjes, ashtu siç bënte Theruja dhe të tjerë pas tij, ne do ta realizonim vetëm në vitin 1994, atëherë kur unë do të punoja në Klinikën I të Kardiologjisë, në Qendrën Spitalore Universitare “Nënë Tereza”, Tiranë.
Gjatë qëndrimit në Boucicaut ne patëm edhe një ndodhitë pakëndshme. Gjatë një diskutimi të lirë me pjesëmarrësitnë kursin e ekokardiografisë, të cilët bënin praktikën aty, njëkardiologe kroate, me kombësi serbe, për habinë e të gjithëvetha:
-Unë e di se përse janë të privilegjuar këta të dy, dukena u drejtuar Maksit e mua me dorë. Ky dr. Kamberi ështëkardiologu i Enver Hoxhës. Të gjithë shikuan njëri-tjetrin dhe ra një heshtje e shkurtër. Unë iu përgjigja: - Së pari, zonjë, ne nuk jemi të privilegjuar. Ne jemi këtu për një kohë të shkurtër dhe po punojmë mbi bazën e një programi të miratuar nga shefi i klinikës, prof. Gay. Së dyti, unë nuk jam kardiologu i Enver Hoxhës (gjë që ishte e vërtetë, por nuk mund ta pohoja). Por, po të isha vërtet kardiologu i tij, do ta kisha për nder dhe do të isha shumë krenar. Dhe pavarësisht nga “do të”-ja, kjo ishte krejt e vërtetë.
Nga e nxori ajo që unë isha kardiologu i Enver Hoxhës?! Si e qysh? Eja ta gjesh. Por gjithsesi, ajo nuk la te pjesëmarrësit përshtypjen që ajo mund të ketë dëshiruar. Madje, as te drejtuesi i kursit, i cili na ftoi ta vizitonim një Qendër
Mjekësore Private në rrethina të Parisit. Më pas, ne mësuamnga ajo vetë, se ajo kishte qenë një herë kardiologe konsulentee kolonel Gadafit të Libisë.
Stazhi në Boucicaut qe gjithsesi shumë i vlefshëm. Nepunuam fort e u miqësuam me të gjithë personelin e klinikës.Këto janë pasqyruar edhe në certifikatën e lëshuar nga shefi, prof. J. Gay.
Gjatë asaj kohe unë zgjodha midis shumë kërkimesh,edhe disa pajisje të vlefshme për ne, siç ishte një respirator tëmbartshëm “Bird”, një barelë të posaçme me fryrje, një aparatanalizator për një gamë të gjerë analizash laboratorike dhe një komplet Holteri ritmi, pasi ai që kishte Klinika Speciale, ishte një “Avionics” i brezit të parë. Ia propozova Klinikës këto dhe, pasi iu nënshtruan procedurave të kohës, ato u blenë të gjitha.
NJË INCIDENT I PAKUPTIMTË Më 16 tetor 1983 ambasada jonë në Paris kishte organizuar një festë për datëlindjen e Enverit ku merrnin pjesë punonjësit e saj dhe gratë e tyre.
Në atë kohë ishte në Paris edhe Sanoja, motra e Enveritpër konsultime mjekësore. Ajo shoqërohej nga prof.Hoxhadhe infermierja Drita Ndoni. Këta, që të tre ishin ftuar në atëmbrëmje. Prof. Hoxha, kur kishte parë se unë nuk ndodheshaaty,