Bosnja kujton Srebrenicën, varrosen edhe 19 viktima
Kryeministrja serbe: Bosnja të dënojë ata që sulmuan Presidentin Vuçiç
Bosnje–Hercegovina ka kujtuar 26-vjetorin e masakrës së Srebrenicës të dielën, ku u varrosën eshtrat e 19 viktimave të gjenocidit në Qendrën Përkujtimore Potoçari.
Viktima më e re që u varros ishte Azmir Osmanoviq, 16 vjeç kur u vra. Eshtrat e tij u gjetën në një varr masiv dhe u identifikuan në maj të këtij viti. Viktima më e vjetër që u varros të dielën ishte Husein Kurbashiq, 63 vjeç në kohën kur u vra. Më 11 korrik të vitit 1995, forcat serbe të Bosnjës hynë në Srebrenicë, në zonën që ishte shpallur e sigurt nga Kombet e Bashkuara. Në ditët që pasuan, ato vranë mbi 8,000 burra dhe djem myslimanë, ndërsa trupat e tyre i hodhën në gropa të mëdha të kthyera në varre masive në pyjet përreth. Vrasjet ndodhën për pak ditë, por procesi i gjetjes së trupave po zgjat prej vitesh dhe identifikimi dhe varrimi i eshtrave vazhdon ende. Por janë edhe të paktën 1000 viktima të konfirmuara, eshtrat e të cilëve nuk janë gjetur ende.
Deri më tani, në Qendrën Përkujtimore Potoçari janë varrosur mbi 6,650 viktima, mes të cilëve mbi 430 të mitur. Por ka edhe viktima të varrosura në lokacione të tjera, bazuar në dëshirën e familjarëve të tyre. Këto raste janë në mbi 230.
Parlamenti Europian e ka shpallur 11 korrikun “Ditë të Përkujtimit të Gjenocidit” në të gjithë Bashkimin Europian dhe u ka bërë thirrje vendeve të Ballkanit Perëndimor që të veprojnë ngjashëm. Zona ku ndodhi masakra e Srebrenicës ruhej nga paqeruajtësit holandezë të Kombeve të Bashkuara. Në vitin 2019, një Gjykatë holandeze konstatoi se Holanda ishte pjesërisht përgjegjëse për 350 vdekje në masakrën e Srebrenicës. THIRRJA NGA BOSNJA
Të dielën, anëtari i Presidencës trepalëshe të Bosnjës, Shefik Xhaferoviq, i bëri thirrje përfaqësuesit të bashkësisë ndërkombëtare në Bosnje, Valentin Inzko, që të parandalojë mohimin e gjenocidit në Bosnje, duke miratuar ligjin mbi ndalimin e mohimit. Xhaferoviq u bëri thirrje edhe atyre që e dinë se ku janë varret masive, që të raportojnë në mënyrë që viktimat, por edhe familjet e tyre, të gjejnë paqen. Sipas tij, rivendosja e besimit është plotësisht e mundur nëse të gjithë përballen me të vërtetën. “Na takon neve që të punojmë për të ndërtuar një shtet, në të cilin askush nuk do të jetë më i pambrojtur”, tha Xhaferoviq.
Masakra e Srebrenicës, e cila ndodhi pesë muaj para përfundimit të luftës në Bosnje, u cilësua si më e rënda në Europë që prej përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, ndërsa nga Gjykata Ndërkombëtare e Hagës u njoh si gjenocid.
REAGIMI NË BE Komisioneri për Zgjerim dhe Fqinjësi i Bashkimit Europian, Oliver Varhelyi, mori pjesë përmes një mesazhi me video në përkujtimin e viktimave të gjenocidit në Srebrenicë. Ai tha se në Bashkimin Europian s’ka vend për ata që mohojnë gjenocidin dhe lavdërojnë kriminelët e luftës (një mesazh për Serbinë), si dhe theksoi se gjenocidi nuk pati vetëm në Srebrenicë. Varhelyi rikujtoi se terrori i vitit 1995 në Bosnjë u njoh nga dy gjykata ndërkombëtare si gjenocid, ndërsa theksoi se janë të papranueshme përpjekjet për ta rishkruar historinë.
TË DËNUARIT Deri më tani janë 47 persona të dënuar me më shumë se 700 vjet burgim për masakrën në Srebrenicë. Ish-udhëheqësi i serbëve të Bosnjës, Radovan Karaxhiq, u dënua me burgim të përjetshëm, ashtu si edhe ish-udhëheqësi ushtarak në Bosnje, Ratko Mlladiq. DEKLARATA NGA SERBIA Kryeministrja e Serbisë, Ana Brnabic, tha se në vitin 1995 në Srebrenicë “ka ndodhur një krim i tmerrshëm”, por shtoi se zyrtarët e Serbisë nuk e kanë vendin në ngjarjet përkujtimore atje, derisa të mos ndiqen penalisht personat që gjashtë vjet më parë, sulmuan kryeministrin e atëhershëm të Serbisë, Aleksandar Vuçiç. “Derisa nuk dalin para drejtësisë të gjithë ata që sulmuan Presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiç (atëherë Kryeministër), i cili shkoi në Srebrenicë për të shprehur respekt për viktimat dhe popullin boshnjak, ne, zyrtarët, nuk e kemi vendin atje”, tha Brnabic. Sipas saj, është “skandal” që askush nuk ka dhënë përgjegjësi për sulmin ndaj Vuçiç.
Në korrik të vitit 2015, Vuçiç mori pjesë në përkujtimin e viktimave të gjenocidit në qendrën përkujtimore Potoçari në Srebrenicë, ku disa pjesëmarrës, të pakënaqur me praninë e tij, hodhën shishe plastike dhe sende të tjera në drejtim të tij.