Meta i kthen Kuvendit ligjin për Butrintin: Antikushtetues
Presidenti renditi argumentet dhe i bën thirrje Parlamentit për rishikime “Si rezultat i të metave, krijohet hapësirë që Parku Kombëtar i Butrintit të mos shfrytëzohet sipas qëllimit, duke shkaktuar pasoja të rënda”
Presidenti Ilir Meta i ka kthyer Kuvendit ligjin për menaxhimin e Parkut Kombëtar të Butrintit, duke e konsideruar atë si antikushtetues dhe të pakonsultuar me ekspertët që e njohin mirë këtë pasuri kombëtare.
Në argumentet e tij, kreu i shtetit i kërkon Kuvendit të marrë në konsideratë rekomandimet dhe kohën e duhur për një rivlerësim më të thelluar diskutimi të nismës në raport me interesin më të lartë të vendit në ruajtjen dhe miradministrimin e pasurisë kulturore. Presidentit Meta thotë se ky ligj cenon parimet kushtetuese, Konventën e Parisit dhe nuk është në harmoni me parimet e mbrojtura nga UNESCO. Në argumentet e tij, kreu i shtetit sqaron se nga praktika e ndjekur nga qeveria dhe Kuvendi i Shqipërisë rezulton se nuk është realizuar dhe siguruar mendimi i ekspertëve të pavarur vendas që kanë njohuri të thelluara mbi Parkun Kombëtar të Butrintit, nënzonave dhe siteve arkeologjike të tij. Presidenti evidenton gjithashtu si arsye të kthimit të ligjit edhe faktin që ai shmang auditimin nga institucionet e pavarura kushtetuese të veprimtarisë ekonomike-financiare lidhur me të ardhurat që do të krijohen dhe mënyrën e përdorimit të tyre. Presidenti çmon se qëndrimet apo vlerësime të ekspertëve, duhet të jenë pjesë e këtij arsyetimi dhe Kuvendi nuk duhet t’i anashkalojë, por do të duhet t’i shqyrtojë ato me shumë vëmendje. Kreu i shtetit ngre pyetjen se “Nëse qeveria shqiptare deklaron mosgarantimin në perspektivë të mbrojtjes dhe ruajtjes së vlerave kulturore dhe natyrore të sitit dhe zhvillimin e integruar të tij, për një pasuri me vlera kaq të rëndësishme kombëtare e universale, ndërkohë që aktualisht ka përgjegjësinë dhe administrimin shtetëror, si do të mundet ta garantojë atë me pjesëmarrje në një fondacion (OJF), ku rolin dhe fuqinë vendimmarrëse e ka të kufizuar?!”. Sipas Presidentit: “Shteti nuk mundet që në këtë mënyrë, formë dhe përmbajtje, të deklarojë kaq hapur pamundësinë
për të përmbushur funksionet themelore të tij”.
GJETJET
Për kreun e shtetit, e gjithë procedura e ndjekur nga qeveria dhe kuvendi është në kundërshtim të Kushtetutës. “Procesi i ndjekur dhe si rezultat dhe ligji nr. 50/2022 i miratuar të bjerë ndesh edhe me jurisprudencën e Gjykatës Kushtetuese.
Ndërkohë që nga ana tjetër, si rezultat i të metave të konstatuara, mund të krijohet hapësirë që Parku Kombëtar i Butrintit të mos shfrytëzohet sipas qëllimit, duke shkaktuar kështu pasoja të rënda e të pariparueshme për interesin publik shtetëror dhe trashëgiminë kulturore kombëtare. Marrëveshja e lidhur prej Ministrisë përgjegjëse për kulturën dhe e miratuar përmes ligjit nr. 50/2022, është e papranueshme për Presidentin e Republikës, pasi në formën e draftuar, konsultuar, ndërtuar, miratuar dhe që parashikohet për zbatim, kjo marrëveshje nuk garanton, përkundrazi krijon terren që të shkelen çështje të karakterit dhe rëndësisë më të lartë, si identiteti dhe trashëgimia
kulturore kombëtare shqiptare, vlerat historike, mbrojtja, promovimi, lartësimi i popullit shqiptar, të cilat janë vlera kryesore që nuk mund të cenohen, e që merren në mbrojtje që në Preambulën e Kushtetutës”, thotë Meta. Duke respektuar vullnetin dhe angazhimin prej vitesh të Fondacionit Shqiptaroamerikan për Zhvillim (AADF), Presidenti Meta argumenton se: “Ligji ‘Për trashëgiminë kulturore dhe muzetë’, në asnjë rast nuk i ka dhënë kompetenca Këshillit Kombëtar të Menaxhimit të Pasurive Kulturore, që të ‘vlerësojë si partner strategjik’ një subjekt që synon të marrë
administrimin e një pasurie kulturore me vlera universale. Ky organ nuk ka as kompetencën ligjore dhe aq më pak ekspertizën e nevojshme për nga përbërja e tij me ‘juristë, menaxhues dhe ekonomistë’, të vlerësojë për një pasuri konkrete të trashëgimisë kulturore, subjektin që do ta marrë në administrim. Në këto kushte, procesi i ndjekur për vlerësimin e AADF-SË si partner strategjik për administrimin e pasurisë kulturore, është kryer nga një organ që ligji nuk ia ka dhënë këtë tagër ligjor, duke bërë kështu të gjithë procesin absolutisht të pavlefshëm dhe çdo akt të paligjshëm”.