Kancelaria nën kontrollin e Kryeministrit, Rama i merr dekoratat Presidentit
Dekorata e “Flamurit Kombëtar” bëhet “Urdhri Suprem i Shqiponjës” Projektligji i ri kufizon titujt e nderit. Rama ka të drejtë t’u japë qytetarëve medalje të artë, të argjendtë ose të bronztë
Një projektligj i ri i propozuar nga qeveria e Kryeministrit Edi Rama parashikon krijimin e një kancelarie nën kontrollin e Kryeministrit, kufizimin e numrit të dekoratave dhe përcaktimin e një dekorate që ta japë vetë Rama.
Qeveria shqiptare ka në plan të reformojë sistemin e dekoratave në vend, i cili deri më sot ka qenë në masë të gjerë diskrecion i Presidentit të Republikës, duke propozuar një projektligj që parashikon një numër titujsh nderi të dhënë me sasi të kufizuar çdo vit dhe pas një procesi përzgjedhës të realizuar nga një institucion i ri, kancelari i të cilit do të emërohet dhe shkarkohet nga Kryeministri Edi Rama. Projektligji parashikon gjithashtu që Rama të ketë të drejtë të japë një dekoratë, ndërsa dekoratat e dhëna nga Presidenti do të miratohen paraprakisht nga një këshill, në të cilin zyra e Presidentit do të ketë vetëm një anëtar, ndërsa të tjerët do të jenë praktikisht vartës të Kryeministrit. Projektligji “Për dekoratat në Republikën e Shqipërisë” u publikua për konsultim publik në faqen e konsultimeve publike. Relacioni shoqërues i propozimit argumenton se projektligji në fjalë përbën një “rikthim te tradita shtetërore shqiptare e periudhës 1914-1944”, një periudhë gjatë së cilës, në fakt, Shqipëria ishte në pjesën më të madhe një monarki absolute dhe në një pjesë jo të vogël, nën pushtimin nazifashist.
KOMANDAR, POR KUR JE GJALLË
Projektligji parashikon njëmbëdhjetë tituj nderi dhe medalje, ku secili nga titujt ka disa kategori. Titulli më i lartë do të quhet “Urdhri Suprem i Shqiponjës”, i cili zëvendëson në këtë mënyrë dekoratën e “Flamurit Kombëtar”, e cila ishte dekorata
më e lartë e ligjit aktual. Ajo do të jepet në gjashtë kategori: “Gjerdani i Madh”, “Ylli i Madh”, “Oficer i Madh”, “Komandar”, “Oficer” dhe “Kalorës”. Presidenti i Republikës, për shkak të funksionit, shpallet menjëherë komandant i këtij urdhri me titullin “Ylli i Madh”, ndërsa mbajtësit e titullit “Ylli i Madh” do të nderohen pas vdekjes me funeral ushtarak. “Urdhri i Skënderbeut” do të ketë gjithashtu të njëjtat kategori,
ndërsa në rang të tretë do të jetë “Urdhri i Lisit Akademik”, në bazë të së cilit, qytetarët me merita të veçanta në kulturë, shkencë, arte apo sport, do të mund të nderohen me titujt: “Ylli i Madh”, “Komandar” ose “Kalorës”. Edhe në këtë rast, Presidenti i Republikës shpallet kryesisht komandant i “Urdhrit të Lisit Akademik”, pavarësisht nëse është apo jo akademik. Projektligji parashikon 20 tituj “Kalorës të Shqiponjës” dhe
50 “Kalorës të Skënderbeut”, pasuar nga 80 “Kalorës të Lisit Akademik” të dhënë çdo vit. Në vitet pasardhëse, këta kalorës do të kenë mundësinë të ngjisin shkallët e karrierës së titujve, duke u bërë “Komandarë”, “Oficerë” e të tjerë më sipër, deri sa të bëhen “Yll i Madh”. Rama ka ruajtur për vete “Medaljen e Meritës Civile”, të cilën do të ketë të drejtë t’ua akordojë qytetarëve të ndryshëm. Rama do të ketë të drejtë të pajisë qytetarët me
medalje të artë, të argjendtë ose të bronztë, ndërsa ka të drejtë të pajisë të njëjtët njerëz më shumë se një herë. Projektligji thekson se urdhrat duhet të jepen për njerëzit që janë gjallë “ose menjëherë pas vdekjes”, me përjashtime të medaljes “Pishtar i Demokracisë”, dukshëm ky një reflektim ndaj dilemave të shkaktuara nga dekretet e Metës për të shpërndarë dekorata për figura të ndryshme historike, si Pjetër Bogdani. Medaljet dhe dekoratat nuk mbartin shpërblim financiar, por të dekoruarit, sipas projektligjit, do të kenë trajtim prioritar në protokollin e shtetit, pra në rastet kur ka ceremoni publike, ata do të mund të zënë vend në radhë të parë apo të hyjnë të parët. Ligji i vitit 2013 që rregullon
dekoratat përcakton se ato “jepen kryesisht” nga Presidenti i Republikës ose me propozim të një numri titullarësh institucionesh. Në rastin e projektligjit të ri, Presidentit i lind e drejta të japë vetëm 10% të dekoratave të përcaktuara me kuota vjetore, ndërsa pjesa tjetër, pra 90%, duhet të kalojë përmes Kancelarisë dhe Kolegjit. Kolegji, sipas projektligjit, përbëhet nga nëntë anëtarë, nga të cilët, kancelari, drejtuesi i protokollit të shtetit dhe dy ekspertë, emërohen nga Këshilli i Ministrave, njëri emërohet nga Akademia e Shkencave, ndërsa tre duhet të jenë të moshuar të dekoruar më parë. Presidencës, institucionit që deri më sot jepte dekorata, i lihet një përfaqësues në këtë këshill. BIRN