Беларуская мова: карыстальнікі і прыхільнікі

акрэсліць моўную сітуацыю ў нашай краіне, у тым ліку з навуковых пазіцый, вельмі няпроста. бо, як высветліла падчас сваіх даследаванняў выкладчык беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта алена лянкевіч, адносіны да беларускай мовы вагаюцца ў залежнасці ад шэрагу сацыяльна-дэмаграфічных характарыстык асобы: найперш роднай мовы, нацыянальнай ідэнтычнасці, моўнай кампетэнцыі; у меншай ступені – ад паходжання – з горада альбо вёскі, стаўлення да настаўніка беларускай мовы, а таксама апасродкавана – ад узросту рэспандэнтаў (праз мову навучання ў школе). дасягненні даследчыцы, якой удалося сказаць сваё слова ў вывучэнні моўных кодаў грамадства, не засталіся незаўважанымі: вышэйшая атэстацыйная камісія рэспублікі беларусь навуковую работу «беларуская мова і змешаныя коды ў сацыялінгвістычным і псіхалінгвістычным аспектах: катэгорыя адносін да мовы ў грамадстве» алены лянкевіч адзначыла як лепшую кандыдацкую дысертацыю 2014 года ў намінацыі «Гуманітарныя навукі».

таму лічыла яе роднай мовай, – гаворыць Алена. – Але сям’я ў мяне была рускамоўная, таму нечакана для сябе з дзяцінства я стала сапраўдным білінгвам».

Цікава, што амаль праз некалькі дзесяцігоддзяў А. Лянкевіч звернецца да пытання стаўлення да беларускай мовы ва ўласнай навуковай працы, дзе свае тэорыі пацвердзіць на практыцы. Напрыклад, тое, што вельмі вялікую ролю ў праблеме стаўлення да мовы, у прыватнасці, да беларускай, адыгрывае школа. Паколькі для пераважнай большасці прадстаўнікоў маладога пакалення беларуская мова не з’яўляецца першай, галоўная роля ў фарміраванні адносін да яе часта належыць не сям’і, а школе, і найперш – настаўніку беларускай мовы, з асобай якога часта наўпрост звязваецца адмоўнае ці станоўчае стаўленне вучняў да прадмета. Апрача таго, для школьнікаў, асабліва гарадскіх, навучанне звычайна з’яўляецца галоўнай сферай выкарыстання беларускай мовы. Улічваючы, што з беларускай мовай часцей за ўсё дзеці знаёмяцца ў школе, менавіта педагог адказны за выхаванне, фарміраванне іх светапогляду праз прызму роднай мовы, патрыятычных пачуццяў, паважлівых адносін да беларускай культуры.