КНІЖНЫ АГЛЯД
/ в. корбут. – мінск: беларусь, 2016. – 495 с.: іл. – ISBN 978-985-01-1188-3.
Кніга журналіста, краязнаўца, экскурсавода Віктара Корбута ўяўляе сабой зборнік эсэ на тэмы беларускай гісторыі і культурнай спадчыны беларусаў. У аўтарскім даследаванні разглядаюцца пытанні фарміравання сучаснай беларускай нацыі, нацыянальных і дзяржаўных сімвалаў, высвятляецца роля беларусаў у Вялікім Княстве Літоўскім і гісторыі Вільні. Вялікая ўвага нададзена беларускалітоўскім і беларуска-польскім культурным сувязям. Праца грунтуецца на архіўных дакументах і навуковай літаратуры. У той жа час робіцца крытычны аналіз міфаў, якія ўтварыліся вакол асобных гістарычных фактаў.
Першы раздзел кнігі «Маці родная, мацікраіна» прысвечаны разгляду этнагенезу беларусаў, паходжанню назвы «Белая Русь», гістарычнай ролі беларусаў, фарміраванню беларускай нацыі і інш. Асвятляюцца таксама пытанні стварэння беларускай дзяржавы ў 1918–1919 гадах, асобна пададзена гісторыя нацыянальных і дзяржаўных сімвалаў.
У другім раздзеле з назвай «Сваю Айчыну ўбач і зразумей» аўтар якраз і дапамагае «ўбачыць і зразумець» Беларусь. Ён асвятляе праблемы захавання гісторыкакультурнай спадчыны Полацка, Гродна, Нясвіжа, Ружанаў, Мсціслава, Оршы, Ваўкавыска і іншых населеных пунктаў краіны. Цікавымі будуць для чытача невядомыя дакументы пра лёс Белавежскай пушчы ў 1939–1940 гадах. Не пакінуць абыякавымі і эсэ пра сучасныя абрады, народныя звычаі, што захаваліся да нашых дзён, пра асобныя рамёствы.
У трэцім раздзеле выдання «Уклад дзядоў ніхто не перайначыць» выкладзены малавядомыя факты з жыццяпісаў Соф’і Гальшанскай, Барбары Радзівіл, Сымона Буднага, аўтараў першага Статута ВКЛ. Таксама расказваецца пра дзейнасць знакамітых ураджэнцаў Беларусі ў Санкт-Пецярбургу, Парыжы.
Пра гісторыю беларускай сталіцы ад заснавання горада да нашых дзён расказваецца ў раздзеле «Мой Мінск дарагі – беларусаў сталіца». Дарэчы, некаторыя публікацыі з яго друкаваліся ў кнізе В. Корбута «Минск. Лучший вид на этот город», аднак істотная частка – новыя артыкулы. Аўтарам разглядаюцца пытанні паходжання назвы і ўзнікнення Мінска, лёс абраза Маці Божай Мінскай, захаваных і знішчаных цэркваў, касцёлаў, манастыроў. Падрабязна асветлена гісторыя Траецкага прадмесця і Пішчалаўскага турэмнага замка, будынкаў Нацыянальнага акадэмічнага тэатра імя Янкі Купалы і гасцініцы «Еўропа», сядзібы ў Лошыцы, шэрагу мінскіх могілак... Апроч таго, у кнізе можна азнаёміцца з нататкамі падарожнікаў XVII–XX стагоддзяў. Даследчык аналізуе ролю архітэктараў Герасіма Якушкі і іосіфа Лангбарда ў стварэнні даваеннага аблічча Мінска.
Апошні, пяты, раздзел «Вулкі Вільні зіяюць і гулка грымяць» – гэта ўжо гісторыя Вільні, пададзеная праз прызму дзейнасці ў сталіцы Літвы ўраджэнцаў Беларусі з XIV стагоддзя да нашых дзён. Падрабязна раскрыта гісторыя існавання беларускіх нацыянальных арганізацый у Вільні на пачатку ХХ стагоддзя: газет «Наша ніва», «Гоман», Беларускага музычна-драматычнага гуртка, беларускіх гімназіі і музея.
Даследчыкам выкладаюцца жыццяпісы і канкрэтызуюцца адрасы беларусаў, якія былі цесна звязаны з Вільняй: Францыска Скарыны, Пятра Мсціслаўца, Францішка Багушэвіча, Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча, Вінцэнта Канстанціна Каліноўскага, Якуба Коласа, Янкі Купалы, Максіма Багдановіча, Вацлава Ластоўскага, Цёткі, Адама Станкевіча, Браніслава Тарашкевіча, Пятра Сергіевіча, Яна Шутовіча, Лявона Мурашкі, Адама Мальдзіса, Уладзіміра Караткевіча, Генадзя Кісялёва. У кнізе надрукаваны і эсэ пра ўраджэнцаў Беларусі, якія лічацца дзеячамі польскай культуры, а таксама пра звязаных лёсам з Беларуссю прадстаўнікоў польскай і літоўскай культуры.
Выданне багата ілюстравана фотаздымкамі і малюнкамі. Варта зазначыць, што яго выпуск ажыццёўлены па заказе і пры фінансавай падтрымцы Міністэрства інфармацыі Рэспублікі Беларусь.