ЭТНАКУЛьТУРНы ПАДыХОД ДА АДУКАЦыІ: СУТНАСЦь І ФУНКЦыІ
УВалерый БОЛБАС. Этнакультурны падыход да адукацыі: сутнасць і функцыі. у артыкуле раскрываюцца сутнасныя і функцыянальныя характарыстыкі этнакультурнага падыходу да адукацыі, паказваецца яго месца ў глабалізацыйных працэсах сучаснасці і гарманізуючая роля ў вырашэнні задач полікультурнага выхавання, абгрунтоўваецца неабходнасць яго выкарыстання ў сучаснай адукацыйнай палітыцы рэспублікі Беларусь.
Ключавыя словы: падыход, этнакультурнасць, этнакультурны падыход, этнакультурная адукацыя, этнакультурнае выхаванне.
Valery BOLBAS. Ethno-cultural approach to education: Essence and functions. The article reveals the essence and functions of the ethno-cultural approach to education, shows its place in globalization processes of today and its harmonizing role in addressing the problems of multicultural education. The article substantiates the need to use this approach in the education policy of the Republic of Belarus.
Keywords: approach, ethno-culturalism, ethno-cultural approach, ethno-cultural education, ethno-cultural upbringing. Нацыянальнай стратэгіі ўстойлівага сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь на перыяд да 2030 года адзначаецца, што на гэтым кірунку ў нашай краіны ў доўгатэрміновай перспектыве маюцца рэальныя рызыкі зніжэння яе пазіцыі і ролі ў сусветнай супольнасці, звязаныя з сучаснымі тэндэнцыямі і выклікамі глабальнага развіцця чалавецтва. Існуе фактычная небяспека растварэння перш за ўсё сацыяльна-культурнай самабытнасці беларускага народа ў віры глабалізацыі, інтэрнацыяналізацыі і міжнароднай інтэграцыі, характэрных для многіх сфер трансфармацыі грамадства. Адной з найважнейшых умоў, што перашкаджае такому працэсу, з’яўляецца гарманізацыя нацыянальна-этнічных і полікультурных зносін, захаванне і падтрымка гуманістычных традыцый і культур кожнага народа і пазітыўных тэндэнцый глабалізацыі свету. Сёння як ніколі актуальнае сцвярджэнне, што шлях да агульнасусветнай, планетарнай культуры ляжыць праз уразуменне і развіццё ўласнай нацыянальнай культуры. Яго справядлівасць грунтуецца ў тым ліку і на агульнафіласофскім прынцыпе адзінства агульнага, адзінкавага і асаблівага. Непасрэдна чалавек у гэтым працэсе ўяўляе галоўную мэту, і ён жа з’яўляецца ключавым фактарам, які гарантуе яе дасягненне. А як вядома, сацыялізацыя асобы найбольш паспяхова праходзіць праз працэс яе этнанацыянальнай ідэнтыфікацыі. Невыпадкова чалавечы патэнцыял у Нацыянальнай стратэгіі стаіць на першым месцы сярод галоўных дэтэрмінант устойлівага развіцця краіны [1, c. 15]. І ў сваю чаргу менавіта адукацыя праз этнакультурную скіраванасць павінна ў значнай ступені забяспечыць рашэнне гэтай задачы. У народа Беларусі нацыянальная адукацыя традыцыйна з’яўляецца адной з найвышэйшых каштоўнасцей і таму ёй па сілах выкананне такой задачы.
Наогул, этнакультурная накіраванасць уяўляе мэтанакіраваную засяроджанасць на ўсіх пытаннях культуры, характэрных для канкрэтнага этнасу. У адукацыі яна знаходзіць адлюстраванне ў змястоўна-мэтавым і працэсуальна