Калі ёсць малако…
Калі ў гаспадарцы ёсць малако, то ў касе ёсць грошы. Таму на малако робяць стаўку ў многіх гаспадарках. У ААТ “Горталь” за апошнія пяць гадоў пагалоўе буйной рагатай жывёлы павялічылася амаль на дзве тысячы. Яшчэ і за леташні год яно вырасла на 238 галоў, і агульны статак складае цяпер 4838 галоў, з іх дойных кароў – 1480. За 2018 год надой на карову па гаспадарцы склаў 5208 кілаграмаў малака.
На днях мы пабывалі ў гэтай гаспадарцы, але не на Вулька-Целяханскім комплексе, дзе ёсць даільная зала і плюс па малаку з усіх ферм гаспадаркі самы вялікі – 766 кілаграмаў на карову, а на малочна-таварнай ферме ў Горталі, дзе ўтрымліваецца 1556 галоў, з іх - 388 дойнага статку, і прыбаўка малака на кожную карову ў параўнанні з 2017 годам таксама значная – 302 кілаграмы. Людзі працуюць і тут гэтак жа шчыра, але паказчыкі павялічыць і палепшыць тут больш складана, бо чарга яшчэ не падышла да сур’ёзнай рэканструкцыі фермы, такой, як на МТК “Вулька-Целяханская”.
ка нага таровіч, немагчыма, гію складана. на Вось – захаваць заатэхніка Мы гэтай палепшыць і выклікалі на бо ферме, думку без фермы Раісы значнай спецыялістаў галоў- як істотна Вік- старыя і ў рэканструкцыі Краях якасць і тэхнало- з і Рудні, мала- Бярозы, чаму скай тункам каб малочна-таварнай не экстра атрымліваецца яны дапамаглі і яны сказалі, ферме даіць нам разабрацца, на што малако Горталь- вельмі гавялікая ні старайся, працягласць па бактэрыяльнай малакаправода абсямене- і, як насці цы мы на на экстру экстру не выходзім, выходзім. але Па гэтага саматы- мала. Да таго ж, летам кароў выганяем на пашу, доім іх там на перасоўных даільных устаноўках… А даіць, як некалі, то можна атрымаць максімум – толькі вышэйшы гатунак.
Тут, у Горталі, працуе восем даярак, гадчыца на ку ферме лабарантам, як – і з Ніна раней, 1991 Бінкевіч. потым года, і дзве пачынала стала падменныя. Працуе фуражырам, жанчына напачат- Заа рыстаецца тады ўжо павагай і загадчыцай у калектыве, фермы. бо Яна спра- каву нік сваю і загадчыца ведае. З фермы даярак адзначылі галоўны заатэх- Ірыну Пушыла, вае цялушак, Людмілу Любоў Паўловіч, Мялік, Антаніну якая раздой- Міранюк, Святлану Мялік. Жанчыны працуюць шчыра, старанна, казалі пра іх.
– Хацелася б адзначыць цялятніцу Жанну Халадовіч, якая працуе таксама на ферме ў Горталі – дадае Раіса Аляксееўна. – Яна даглядае нованароджаных цялятак да 2-х месячнага ўзросту, вельмі старанная жанчына, хвалюецца, перажывае за кожнае цялятка. Пад яе наглядам кожнае хутка прыбаўляе ў вазе. Вельмі добра працуе.
– Кажуць, малако на языку ў каровы. Як з кармамі?– цікаўлюся ў галоўнага заатэхніка.
– Сёлета кармавая база слабаватая, – адказвае яна. – Мінулы год быў складаны. Засталося кармоў на тры з паловай меся- цы, спадзяёмся, дацягнем да сярэдзіны красавіка. У дадзены момант па ўдою на карову мы плюсуем. Сёлета, на 3 студзеня, здалі па гаспадарцы 20 тон 700 кілаграмаў малака. Гэта 121 працэнт да ўзроўню мінулага года. Летась валавы надой на гэтую дату быў 17 тон 150 кілаграмаў. Плюс склаў тры тоны 550 кілаграмаў. – За кошт чаго плюс?
– За кошт якасці кармоў і ўзнаўлення статку. Зараз, з улікам халадоў, на кармленне ідзе першы клас сенажу, сілас першага класа. Раней вазілі з жагалаўскага балота, то там не такія якасныя кармы нарыхтавалі з-за спёкі, а зараз – з нашага (гортальскага) балота. Тут культурная паша. І прыбаўка малаку даецца за кошт узнаўлення пагалоўя. У статак уводзім першацёлак, а старых, нізка прадукцыйных кароў, – выбракоўваем. У нас у гаспадарцы ёсць тэхнік па племянной справе, і тэхнік-селекцыянер. Яны ездзяць па ўсіх фермах і на комплекс у ВулькуЦеляханскую, адсочваюць сітуацыю і ўсе неабходнае робяць своечасова. Выхад цялят: 90 на 100 кароў. Плюс два да мінулага года.
З маладых спецыялістаў у ААТ “Горталь” працуюць юрыст і механік. Механік – мясцовы хлопец, а юрыст – з Пінска. Прынялі іх у гаспадарцы добра і яны казалі, што задаволены. Але галоўная апора – вопытныя кадры. У галоўнага заатэхніка Раісы Аляксееўны стаж працы ў гаспадарцы 26 гадоў. Прыйшла яна адразу загадчыцай на Гортальскую ферму, потым некаторы час працавала тэхнікам-селекцыянерам, а потым за шчырасць да работы і адданасць ёй прапанавалі пасаду галоўнага заатэхніка. Калі параўноўваць работу загадчыцы, тэхніка-селекцыянера, заатэхніка, то на яе думку, паўсюль ёсць свае плюсы і мінусы. Але лёгкай ніякую работу, звязаную з жывёлагадоўляй, не назавеш. Загадчыца працуе без выхадных, тэхнік-селекцыянер павінен часта бываць на ўсіх фермах, а галоўны заатэхнік – адказнасць за ўсіх і ўсё ў жы- вёлагадоўлі.
Раіса Аляксееўна выказвала шкадаванне, што цяпер маладыя неахвотна ідуць працаваць у сельскую гаспадарку. Яшчэ гадоў 20 таму маладыя ішлі на ферму, прыязджалі і маладыя спецыялісты, а зараз з кожным годам прэстыж прафесіі падае.
Сярэдняя зарплата ў даярак па Гортальскай ферме не надта вялікая – 502 рублі. Працуюць жанчыны па графіку: праз чатыры дні, пяты – выхадны. Дояць па 45-50 кароў кожная.
– На комплексе “Вулька-Целяханская” раней працавалі дзве даяркі, і яны не паспявалі захоўваць усю тэхналогію. Я іх ўпэўніла, што ім утраіх будзе лягчэй падаіць 600 кароў. І цяпер яны і самі гэта бачаць. Адна ідзе падмывае, другая здойвае першыя струменьчыкі, а трэцяя – падключае. А ў Горталі на ферме ўсе аперацыі па групе кароў выконвае адна даярка. Тут дояць па паўсотні кароў, але даяркі павінны пасля прагулкі і прывязаць кожную карову. Адвязваюць жывёлаводы, а даярка прывязвае, – расказвае галоўны заатэхнік. – Я б хацела, каб у Горталі зрабілі комплекс, як на Вульцы-Целяханскай. І намнога лягчэй было б заатэхніку працаваць. І вынік быў бы куды лепшы. Калі прааналізаваць, то выходзіць, што па комплексе мы прадаём дзяржаве малака 9500-9600 кілаграмаў. А астатнія тры фермы надойваць столькі ж, колькі на комплексе. З другога боку, на трох лексе фермах толькі працуюць чатыры 24 даяркі даяркі, і а даюць на комп- такі ж аб’ём малака. На комплексе і тэхналогію захаваць лягчэй: каровы падзелены па фізіялогіі і кармавы стол у іх адпаведны. Экстру кантралюе лабарант і два разы ў тыдзень тэхнік-селекцыянер сартуе кароў, каб не пралечаная на мастыт карова ні ў якім разе не папала ў даільную залу. Дзякаваць, дырэктар гаспадаркі Міхаіл Міхайлавіч Кот па адукацыі ветурач, разумее, што значыць тэхналогія і не шкадуе грошай на лячэнне рагуль. А тут на ферме ў даярак у групе адна карова ў запуску, адна толькі што расцялілася…
Лёгкі на ўспамін, у дзвярах Міхаіл з’яўляецца Кот, які з парога дырэктар выказаў ААТ “Горталь” занепакоенасць, як утрымаць рэзультат па надоях – кармы слабаватыя.
– Думаем. Усе што можна было на балотах пакасіць, мы пакасілі, але паша пагарэла, – кажа Міхаіл Міхайлавіч. – І ў Аброва ездзілі. Такога даўно не было. Былі ў нас добрыя кармы, і некаторы год пераходныя кармы заставаліся, а мінулы год – спякота, цяжка будзе ўтрымаць надоі. Буд-
зем крыху купляць скараціць кармы пагалоўе вясной буйной і давядзецца рагатай жывёлы. ферму ў Плануем Рудні – у неперспектыўная. 2019 годзе закрыць На у Вульцы даільнай зрабіць зале рэканструкцыю, 800 галоў, а потым каб даіць і тут, у Горталі, на 800, каб было. А пакуль у нас асноўная праблема, як перазімаваць. Калі вясна будзе ранняя, то добра, кармоў трохі зэканомім, сурэпіцы насеялі 200 гектараў на падкормку. Купляем патаку і барду возім, і сечку рэжам… Будзем рабіць усё магчымае, каб не страціць дасягнутае.
Так, 2018 год прынёс выпрабаванне кармамі. І таму няпроста кіраўніку гаспадаркі, які вымушаны ашчадна адносіцца да кожнай заробленай капейкі. І
вось мы на малочна-таварнай ферме ў Горталі. У кабінеце загадчыцы фермы навагоднія ўпрыгожанні, ззяе агеньчыкамі ёлка. У калідоры таксама зіхаціць дожджык. Даяркі па чарзе пад’язджалі, падыходзілі на вячэрнюю дойку. А цялятніца Жана Халадовіч з задавальненнем павяла да сваіх гадаванцаў. У першай клетцы ляжала нованароджанае цялятка пад лямпай – грэлася. Астатнія выглядалі задаволена і дагледжана.
– З цялятамі, вы ж ведаеце і самі, як з маленькімі дзецьмі. Каб выхадзіць, трэба гораўна. шмат клопату – Як захварэе і ўвагі, – казала якое, то Жанна тут ім Ры- вару льнасемя, заварваю іншыя зёлкі, якія, як хаджу ў ягады, збіраю па дарозе. Сачу, каб было чыста, падбельваю клеткі, падсцілаю, каб цёпла было.
Дарэчы, гэтая прыгожая жанчына яшчэ і шматдзетная маці. Шосты год пайшоў як ды часу не было пасталелі стала толькі яе мужа, ўраз, два годзікі. сталі малодшай сур’ёзнымі Сыны дачцэ з таго па- тамочнікамі маме. Старэйшы сын дапамог брату зладзіць вяселле ўлетку, а малодшая дачка як сяброўка ўнучцы. Дапамагаюць клопатам і любоўю, каб жанчына не адчувала сябе самотнай, і бацькі мужа, якія жывуць у суседняй вёсцы.
Размова з даяркамі была кароткай – пачыналася вячэрняя дойка. Жанчыны, як толькі закончылі прывязваць кароў, накіраваліся за раздойнымі кружкамі. Размовы сціхлі…
Пакідаючы гортальскую малочна-таварную ферму, было прыемна за такіх шчырых і адданых работнікаў і хацелася аднаго – каб прагрэс нарэшце дайшоў і сюды, каб спраўдзіліся мары галоўнага заатэхніка, спецыялістаў, і вёска прырасла сучасным малочна-таварным комплексам.