Сэрца, адданае дзецям

Мая бабуля – Юлія Фёдараўна Ільяшэвіч (на здымку першая злева з калегамі і выхаванцамі) – 1 снежня адзначыла 80-гадовы юбілей, аддаўшы больш за 15 гадоў свайго прафесійнага жыцця дзіцячаму яслі-саду №1 “Ялінка” (ведамасны дзіцячы сад Івацэвіцкага ПДА, які знаходіўся ў будынку, дзе зараз размешчана ДУ “Івацэвіцкі ТЦСАН”). Напярэдадні яе юбілею, кіраўніцтва райкама прафсаюзаў работнікаў адукацыі і навукі, звярнулася ў рэдакцыю з прапановай напісаць пра яе артыкул. Першы раз за маю журналісцкую практыку я атрымала адказнае заданне: напісаць артыкул пра роднага мне чалавека.

Адразу пасля майго нараджэння бабуля выйшла на пенсію. Яе я ведаю толькі сваёй бабуляй. З ёй я ляпіла першыя няўмелыя піражкі, з яе дапамогай выводзіла першую літару алфавіта, упершыню села на веласіпед… і яшчэ шмат першых спроб у маім жыцці былі дзякуючы бабулі. Напярэдадні яе юбілею ад незнаёмых людзей я чула словы падзякі за яе працу. Прызнаюся, гэта ставіла мяне ў няёмкае становішча, бо пра прафесійны шлях бабулі ведала зусім мала. Для мяне яна заўсёды застанецца хатняй бабуляй, якая гатуе найсмачнейшыя пірагі, можа з любой справы зрабіць гульню і заўсёды падтрымае. Так, прыйшоў час, і чорна-белыя фотаздымкі на пажаўцелых старонках альбома распавялі мне пра няпросты жыццёвы шлях чалавека, якога я маю гонар называць сваёй бабуляй. Расказваць пра роднага чалавека лёгка і цяжка адначасова. Лёгка, бо добра ведаеш. Цяжка, бо рызыкуеш не пазбегнуць залішняга пафасу. Але я паспрабую…

Бабуля нарадзілася ў 1939 годзе ў маленькай вёсачцы Коркін Дор Валгаградскай вобласці Расійскай Федэрацыі. Сям'я была шматдзетнай. Бацька, Фёдар Аляксандравіч, да вайны працаваў на лесасплаве, маці, Ганна Пятроўна, выхоўвала дзяцей, вяла хатнюю гаспадарку. Трымалі карову, авечак, курэй. Дом быў дыхтоўны, з гаспадарчымі прыбудовамі, свіранам, і, па рускім звычаю, са сваёй лазняй. Аднак дзеці моцна хварэлі, выжылі толькі двое – Юлія і Мікалай. Калі бабулі было чатыры гады, яе бацьку забралі на фронт. Але вайна аказалася для яго нядоўгай. У 1941 годзе у рукапашнай сутычцы, знішчыўшы некалькі гітлераўцаў з баявой вінтоўкі і штыком, у выніку разрыву міны ён атрымаў цяжкае раненне правага пляча і страціў вока, але дзякуй Богу, застаўся жывы. За гэты подзвіг ён узнагароджаны медалём “За адвагу”. Вярнуўся пасля лячэння дадому, застаўся інвалідам трэцяй групы.

Але трэба было жыць і падымаць дзяцей. Працаваў брыгадзірам у мясцовым калгасе. Часы былі цяжкія, усіх мужчын прызвалі на фронт, засталіся жанчыны ды дзеці. Ужо з сямі гадоў мая бабуля, як і многія вясковыя дзеткі, дапамагала бацькам. Зранку трэба было збегаць у загон злавіць і прывесці каня, а затым пахадзіць за ім з бараной. Рана навучылася касіць, бо ў бацькі практычна не працавала правая рука, таксама дапамагала яму нарыхтоўваць дровы. Пасля заканчэння вайны бабуля пайшла ў школу. Туды даводзілася хадзіць за трынаццаць кіламетраў усёй ватагай, каб не было страшна. З ежы з сабой – бітончык сыроваткі ды акраец хлеба. Так і вучыліся. Скончыўшы школу, бабуля паехала ў Архангельск да сваёй цёткі і ў 1957 годзе ўладкавалася рознарабочай ў будкантору Архангельскага марскога порта. У 1958 годзе яна пайшла працаваць тэхнічкай дзіцячага сада №127 раёна “Эканомія” Архангельскага марскога порта. З красавіка 1959 года пераведзена падменным выхавальнікам гэтага ж дзіцячага сада. Крыху пазней яна знаёміцца з маім дзядулем Анатоліем, старшыной 2-гой стацці, камандзірам аддзялення тарпедыстаў, які служыў на Паўночным флоце (быў прызваны на флот з Пружанскага раёна Брэсцкай вобласці).

7 ліпеня 1961 года мае дзядуля і бабуля ствараюць сям'ю. У гэтым жа годзе ў іх нараджаецца першынец – дачка Галіна. Пасля звальнення ў запас з студзеня 1962 года дзядуля працуе ў Архангельскім марскім порце. Бабуля, пасля заканчэння Архангельскага педагагічнага вучылішча, працягвае працаваць у тым жа дзіцячым садзе.

Умовы жыцця на поўначы былі заўсёды далёкія ад камфортных, суровы клімат з марознымі зімамі, адсутнасць дарог і элементарных бытавых умоў. Жылі ў прамерзлым бараку з пячным ацяпленнем, ваду насілі з калодзежа, бялізну мылі зімой у палонцы, у ледзяной вадзе. У 1963 годзе за поспехі ў выкананні сацыялістычных абавязацельстваў бабуля атрымлівае першую ўзнагароду – Ганаровую грамату ад імя начальніка Архангельскага марскога порта. Дзядулю пастаянна цягнула на радзіму. Нават тут, на далёкай поўначы, ён ніколі не забываўся аб сваёй радзіме, аб сваёй маці, якая без бацькі выхавала і падняла на ногі траіх дзяцей. У той час дзядуля скончыў Маймаксанскі лесапільна-дрэваапрацоўчы тэхнікум і атрымаў спецыяльнасць тэхніка-механіка. А ў 1969 годзе ў сям'і нараджаецца сын, мой бацька, Уладзімір.

Нават працуючы на поўначы, дзядуля выпісваў газету “Советская Белоруссия”. Так, у 1972 годзе ў адной з газет ён і ўбачыў аб'яву аб тым, што Івацэвіцкаму вытворчаму дрэваапрацоўчаму аб'яднанню патрабуюцца спецыялісты дрэваапрацоўкі. Жаданне быць бліжэй да маці і вярнуцца ў родныя краі атрымала верх. І ўжо ў кастрычніку 1972 года дзядуля быў прыняты на працу ў аддзел галоўнага механіка на пасаду інжынерамеханіка Івацэвіцкага ПДА, дзе бесперапынна прапрацаваў на гэтай пасадзе да 1998 года. У 1973 годзе дзядуля перавозіць у Івацэвічы сям'ю. Ім выдзяляюць месца ў інтэрнаце, дзе яны учатырох туляцца ў невялікім пакойчыку. А з ліпеня 1973 года бабуля была прынятая на работу ў якасці выхавальніка дзіцячага сада №1 “Ялінка” Івацэвіцкага ПДА. Адкрытасць душы, прастата і чалавекалюбства, старанне і бясконцая працаз- дольнасць добрасумленнае стаўленне да працы не прайшло не заўважаным. І ўжо праз чатыры гады ў 1977 годзе яна ўзначальвае сад-яслі “Ялінка”. Працаваць было складана. У 70-80-е гады прадпрыемства пашыралася, абнаўлялася, будаваліся новыя цэхі і вытворчасці. Расла таксама колькасць рабочых і спецыялістаў. Адпаведна расла і нагрузка на адзіны ведамасны дзіцячы сад. Групы часам былі перапоўненыя, дзеці старэйшай групы спалі на раскладушках у зале, якая выкарыстоўвалася як для заняткаў фізічнай культурай, так і для правядзення музычных заняткаў. Каб аддаць дзіця ў дзіцячы сад, часам даводзілася чакаць чаргі вельмі доўга. Праца адымала шмат часу і фізічных сіл. Для таго, каб не адставаць, а быць на крок наперадзе, даводзілася набываць новае абсталяванне для аснашчэння дзіцячых пляцовак, тэхнічныя сродкі для правядзення заняткаў з дзецьмі, пастаянна абнаўляць цацкі, посуд, клапаціцца аб тым, каб рацыён харчавання дзяцей быў паўнавартасным. Дзякуючы намаганням бабулі і калектыву, якім яна кіравала, дзіцячы сад “Ялінка” заўсёды быў утульным, ахайным і чыстым. Як тады казалі, гэта быў у прамым і пераносным сэнсе самы “цёплы” дзіцячы сад горада. Бацькі любой цаной спрабавалі ўладкаваць сваё дзіця менавіта сюды.

Бабуля не дзяліла дзяцей на сваіх і чужых. Бывалі розныя выпадкі. Аднойчы бацькі аднаго дзіцяці “забылі” забраць яго з дзіцячага сада. Бабуля прывяла гэта дзіця да сябе дадому, накарміла і паклала спаць разам са сваімі дзецьмі.

Яна ніколі не магла прайсці міма чужой бяды, бо гэта чалавек з адкрытай душой і добрым сэрцам. 15 гадоў яна ўзначальвала дзіцячы сад “Ялінка”. У 1986 годзе за поспехі ў сацыялістычным спаборніцтве ёй прысвоена званне “Ударнік камуністычнай працы”. У 1983 і ў 1989 бабуля ўзнагароджвалася ганаровымі граматамі аддзела народнай адукацыі Івацэвіцкага райвыканкама, у 1988 – годзе Ганаровай граматай Міністэрства асветы Беларускай ССР, узнагароджана медалём “За доблесную працу (за вайсковую доблесць)”.

У 90-ыя гады бабуля выхоўвала мяне і майго брата Дзяніса. І лепшага педагога мы не ведалі. А зараз бабуля дапамагае даглядаць брату і яго жонцы свайго праўнука – Ягора. Бабуля лічыць, што сучасным дзецям не патрэбныя дарагія цацкі, якімі “завальваюць” іх бацькі. Проста дарослым трэба больш часу праводзіць з дзіцём, знайсці агульныя інтарэсы, больш чытаць і больш гуляць разам. Тады і “вугал” у выхаваўчых мэтах не спатрэбіцца, бо, як сцвярджае англійская прымаўка, не выхоўвайце дзяцей, усё роўна яны будуць падобныя на вас. Выхоўвайце сябе. Бо дзеці – люстэрка, яны адлюстраванне нас, нашых учынкаў, паводзін.

Усе мы родам з дзяцінства, але, на жаль, вельмі хутка забываемся пра гэты чароўны свет. Кожная маці, якая нанава перажывае дзяцінства побач са сваім дзіцём, ужо шчаслівая. Маёй бабулі пашчасціла асабліва, бо праз яе сэрца прайшлі сотні дзяцей і кожнаму з іх яна аддала часцінку сябе і свайго душэўнага цяпла.